- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
Zəngilan döyüşçüsü: "Döyüşçülərimiz 10 gün idi ki, çörək yemirdilər"
Cəmiyyət29 oktyabr 2017 23:19
Bu gün (29 oktyabr) Zəngilan rayonunun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmasının 24-cü ili tamam olur. Zəngilan Azərbaycanın işğal edilən sonuncu rayonudur.
1988-ci ildən 1993-cü ilin noyabrınadək düşmənə baş əyməyən, yağı hücumlarına sinə gərən, yüzlərlə şəhid verən Zəngilan işğala məruz qalan ən sonuncu rayon oldu. Qonşu Qubadlı və Cəbrayılın işğalı nəticəsində mühasirəyə düşən rayon əhalisi çıxış yolunu Araz çayından İran ərazisinə keçməkdə gördü. Əks təqdirdə ikinci bir Xocalı hadisəsinin baş verməsi qaçılmaz olacaqdı. Zəngilan inzibati rayon kimi 1930-cu ildə təşkil edilib. Şimaldan Qubadlı, şərqdən Cəbrayıl, cənubdan İran İslam Respublikası, qərbdən Ermənistan Respublikası ilə həmsərhəddir.
Zəngilan Birinci Qarabağ müharibəsində 188 şəhid verib, bu günədək rayonun 44 sakini itkin düşmüş sayılır.
Bakı-Culfa-Naxçıvan dəmiryolunun üzərində yerləşən bu rayon mühüm strateji əhəmiyyətə malikdir. Ərazisi 707 kvadrat km, əhalisi isə 35 mindən çox olub. Rayonun iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı üzümçülük, tütünçülük və heyvandarlıq təşkil edib.
İşğal olunmazdan əvvəl bir şəhər, bir qəsəbə və 83 kənddən ibarət olan Zəngilanda 9 məktəbəqədər müəssisə, 19 ibtidai məktəb, 15 orta məktəb, bir texniki peşə və musiqi məktəbi, 35 kitabxana, 8 mədəniyyət evi, 23 klub müəssisəsi və 22 kinoqurğu var idi.
1993-cü ilin oktyabrın 29-na kimi döyüşən Mirqasım Mirmahmudov o günləri ürək ağrısı ilə xatırlayır...
"Bizə kömək edən olmadı”
"Oktyabrın 29-u Zəngilan üçün sonuncu və ağır gün idi. Çünki ağır döyüşlər gedirdi. Amma heç nə edə bilmədik və mühasirədə qalan Zəngilan ermənilər tərəfindən işğal olundu. Oktyabrın 29-da Zəngilanda qalanlar İrana üz tutdu. Çünki rayon mühasirədə olduğundan heç cür çıxmaq mümkün deyildi. Yeganə yol Araz çayını keçib İrana keçmək idi. Ordan da Azərbaycanın bir çox yerlərinə səpələndik. Hələ də elə bilirlər ki, bizə kömək gəlib. Halbuki, heç bir köməklik olmadı. Sadəcə olaraq İran tərəfdən xüsusi təyinatlılar gəlmişdi, onlar da elə o tərəfdən geri çəkildi. Sonuna qədər mübarizə apardıq. Elə axırıncı döyüşlər də Mincivan qəsəbəsində oldu”
"Tankı Araz çayından keçirdik”
Keçmiş döyüşçü deyir ki, heç bir kömək gəlməsə də, sonuna qədər rayon müdafiə olunub: "Zəngilanın müdafiəsinə qalxan hərbi hissəmiz o dövrə görə çox güclü olub. Amma rayonumuzun işğal olunmasının səbəbi silah-sursatın olmaması deyildi. Əsas səbəb həmin vaxtlarda Qubadlının, Cəbrayılın işğal olunması idi. Çünki bir alay bütün ərazini qoruya bilməzdi. Uzaqbaşı 10-12 km ərazini müdafiə edə bilərdi. Bir alay o boyda əraziləri təkbaşına necə qorumalı idi ki?! Təsəvvür edin, 250 km ərazini də bir alay qoruyurdu. Ona görə də qüvvələrin az olması işğal prosesini sürətləndirdi. Amma o vaxtlar çox böyük həvəslə döyüşən oğullarımız vardı. Sonuncu gün artıq ermənilər Zəngilanı tam mühasirəyə almışdı. Biz son gücümüzə qədər döyüşürdük. Mənim də bir tankım vardı. O tankı ermənilərə vermədim. Döyüşə-döyüşə Araz çayına gətirdim. Amma tank artıq çaya girəndə işləmədi. Nasaz vəziyyətdə tankı idarə etmək olmurdu. Tankı düzəltmək üçün mütəxəssis də yox idi. Güclə də olsa tankı İrana keçirə bildim”
Ən dəhşətli gün
Zəngilandan olan məcburi köçkün deyir ki, həmin gün xeyli şəhidlərimiz oldu: "1993-cü ildə Zəngilanda gördüyüm ən dəhşətli hadisələr oktyabrın 24-25-də olmuşdu. Həmin vaxt Cəbrayılın qumluq ərazisində Yazı düzü deyilən yer vardı. Həmin yerdə ağır müharibə olmuşdu. Elə həmin vaxtda çoxlu şəhid verdik. Yadımdadır ki, Hacıəli adlı döyüşçü ağır yaralanıb şəhid oldu. O, düşmənin tankını məhv edəndən sonra 20 nəfəri ölümdən qurtarıb özü də şəhid oldu. Həmin döyüşdə adi formada ölən olmadı. Hamı qəhrəmancasına döyüşüb şəhid oldu. Hətta Zəngilanın müdafiəsinə müxtəlif bölgələrdən gəlib döyüşən oğullarımız vardı. Az saylı xalqlar arasında da döyüşənlər vardı”.
"Quru çörək də tapmırdıq”
Mirqasım Mirmahmudovun sözlərinə görə, insanların ümidi Cəbrayıl və Qubadlı işğal olunana qədər idi: "Bu rayonlar işğal olunandan sonra insanlarda ümidsizlik yarandı. Hər an Zəngilanın işğal olunacağı qorxusu vardı. Digər tərəfdən ərzaqla təmin olunmağımız sıfır səviyyədə idi. Ərzaq gətirilsə də onları yerlərə daşımaq çətin idi. Çünki maşınlarımız vurulmuşdu, yollar bağlı idi. 2 ay mühsirədə qalan rayonumuza giriş-çıxış mövcud deyildi. 2 il qabaq elektrik xətti kəsilmişdi. Zəngilanlılar qədim insanlar kimi ocaqda yemək bişirib yeyirdilər. Nə qazımız, nə də işığımız vardı.
Zəngilanın işğalından təxminən 10 gün qabaq o zamankı müdafiə naziri Məmmədrəfi Məmmədov rayona gəlmişdi. Şəxsən mənimlə görüşdüyünü çox yaxşı xatırlayıram. Bizim ondan istəyimiz bizə yemək və silah vermələri ilə bağlı oldu. Çünki başqa heç nə istəmirdik. O da dedi ki, yerinizdə möhkəm dayanın. Əlavə qüvvələr gələcək. Amma nə ərzaq gəldi, nə də əlavə qüvvə. Döyüşçülərimiz arasında 10 gün idi ki, çörək yeməyənlər vardı. Quru çörək də tapmırdıq”.
modern.az
Oxşar xəbərlər
- Köçkünlər üçün imtiyazlar və çörək pulu nə vaxtadək davam edəcək?
21 mart 2024 15:17
- Prezidentin Cəbrayıl, Qubadlı və Zəngilanda xüsusi nümayəndəsi o oldu
14 mart 2024 07:43
- Zəngilanda 13 hektar ərazidə YANĞIN - VİDEO
15 fevral 2024 12:57
- Zəngilan istiqamətində mövqelərimiz atəşə tutuldu, hərbçimiz yaralandı
12 fevral 2024 19:49
- Ermənistan mina xəritələrini Azərbaycana verdi
12 fevral 2024 10:14
- Ağalıda səs verəcək ən yaşlı seçici məlum olub
4 fevral 2024 22:01
- Ömrünü yurdunun maariflənməsinə həsr eləmiş insan....
30 yanvar 2024 22:30
- Tanınmış ziyalı Həsən Orucoğlu dünyasını dəyişdi...
26 yanvar 2024 22:12
- Zəngilanın münbit torpaqlarını daşıyıb satanlar...
26 yanvar 2024 20:49
- NAR satış şəbəkəsinin təmsilçiləri ilə görüş keçirib
25 dekabr 2023 20:39
Xəbər lenti
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04
- Kür çayında batan ata və altı yaşlı qızının FOTOSU
13 aprel 10:05
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 09:29
- Çingiz Abdullayev xəstəxanaya yerləşdirildi - Vəziyyəti ağırdır
13 aprel 08:38
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya