- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
Dərslikləri qəlizləşdirməklə nəyə nail olduq?
Aynur Abbaszadə
Vəziyyət ağırdı. Özü də, lap ağır. Hamı bir-birini günahlandırır: müəllimlər valideynləri, valideynlər müəllimləri və bütün təhsil sistemini... Nəticə də ki, bərbad. Təklif irəli sürən çox az, tələb və tənqid edənlər, hətta işi təhqirə qədər gətirənlərin sayı-hesabı yox. Məktəblər ağır cəzaçəkmə məntəqələrinə bənzəyir. Özlərindən ağır çantaları daşımaqları azmış kimi, hər gün 5-7 saat oturmaq da, başqa bir əzabdır uşaqlar üçün. Gəlin bir az səmimi olaq. Dərslikləri qəlizləşdirib, elmi çəkisini artırmaqla nəyə nail olduq?
Ötən tədris ilinin yekununda ilk dəfə IX sinif şagirdləri Azərbaycan dili və Riyaziyyat fənnlərindən ikimərhələli buraxılış imtahan verdilər. Bir riyaziyyat müəllimi olaraq onu deyim ki, ilk mərhələdə təqdim olunan sualların çətinlik dərəcəsi olduqca yüksək idi. Sanki, şagirdlər 9 illik attestat yox, elmi dərəcə alacaqdılar. Suallar hazırlanarkən sırf dərin biliyə və qabiliyyətə malik şagirdlər nəzərə alınmışdı. Bəs digərləri? Bəyəm hər kəs riyaziyyatçı olmalıdır?
Dərsliklər dövlətin qoyduğu standartlardan (yaş həddi nəzərə alınmadan qoyulan) çox-çox ağırdı. Saysız-hesabsız səhvlər dərsliklərin tələm-tələsik yazılmağının göstəricisidir. Tutaq ki, sözügedən səhvləri peşəkar müəllimlər aşkara çıxarıb düzəldir, şagirdə daha düzgün bilik verir. Axı fəal təlim prossesində tədqiqatçı şagird yeni biliyi müəllimin diktəsi olmadan özü əldə etməlidir. Onsuz da, onların yaş həddini aşan üstəlik səhvlərlə dolu dərsliklərdən hansı biliyi əldə etsinlər axı?
Kobud müqayisə olsa da, düşünək: sənin su səhəngin 5 litr su tutursa, 6-cı litri o səhəngə hansı möcüzə nəticəsində süzəcəksən? Vaxtiylə bizim 6-cı, 7-ci siniflərdə öyrəndiyimiz mövzuları indiki şagirdlər 3-cü, 4-cü siniflərdə mənimsəməlidirlər. Beynimiz hansı arada bu qədər inkişaf etdi?! Nə yedik, nə içdik ki, bu səviyyəyə gəlib çıxdıq?! Guya mənimsəniləcək materialları qəlizləşdirməklə daha savadlı bir nəsil yetişdirdik? Xeyr! Çətinləri öyrətməyə çalışarkən asanları belə daha qavramaq istəmədiklərin şahidi olduq. Nəticədə elm öyrənməkdən get-gedə soyuyan bir nəsil əmələ gəldi. Təsəvvür edin ki, kiçik boşqabla yeməli olduğunuz yeməyi sizə qazanla təklif edirlər, hətta təcili həzm etməyinizi tələb edirlər.
Bu il artıq 10-cu ildir ki, müəllim işləyirəm. İllərin müşahidəsi onu göstərir ki, indi keçdiyimiz mövzunu şagirdlər növbəti tədris ilində daha yaxşı anlayırlar. Sadə bir nümunə deyim, məsələn, əgər VII sinifdə “Sadə faiz artımı düsturu”nu keçiriksə, şagird düsturu mexaniki əzbərləyir, məsələlərə tətbiq edir, lakin bunun mahiyyətini VIII sinifdə daha gözəl anlayır. Olmazdımı ki, bu mövzu elə VIII sinifdə keçirilsin?! Beləcə 100-lərlə nümunə göstərə bilərəm. Bəli, indi ürəyinizdən keçən səsləri də, eşidirəm: “Peşəkar şəkildə tədris olunsaydı, şagird anlayardı”. Cavabını verirəm: Xeyr! Nə qədər peşəkar müəllim olursan ol, şagird dərketməsinin müəyyən sərhədi var.
İndiki təhsil sistemi söyüd ağacının dadlı, ləzzətli meyvələr bar verməsini gözləyir. Sözsüz ki, istisnalar hər zaman mövcuddur. Keçirilən mövzunu dərhal anlayan qabiliyyətli şagirdlər (sayılabiləcək qədər az) də, var. Amma ümumi götürsək, proqram şagirdlərin yaş səviyyəsin-dən çox ağırdı. Hər bir şagirdin “daşıyabiləcəyi yük” var. Əgər onu daha artığı ilə yükləsək əmin olun ki, daşımaqdan ya imtina edir, ya da, altında qalıb əzilir. İnkar etməklə deyil, mövcud vəziyyət budur.
Gəlin, dünyadakı uğurlu təhsil sistemlərinə nəzər salaq. Məsələn: Finlandiya. 200 ildir dəyişməyən təhsil sistemi ilə dünyada məşhurdur. Şagirdlər öyrəndikləri qədər əylənirlər. Gündəlik dərs saatlarının sayı təxminən 3 və ya 4 olur. Akademik saatları bir-birinə oyun oynaya biləcəkləri qədər uzun olan tənəffüslər bağlayır. Az-az, həm də zövq alaraq öyrənirlər. Bizdə isə əksinə. Valideyn dəstəyi olmadan şagird öz gücünə dərs yükünün altından qalxa bilmir. Yeni dərs ili başlayandan təxminən 10 gün sonra qarşımızda yorulmuş, bezmiş, baxışlarıyla mərhəmət tələb edən şagirdlər görməyimizin səbəbi sizcə başqa nə ola bilər? Valideyn məcburiyyəti və müəllim nəzarəti olmadan oxumaq istəyən şagird çox azdır. Bütün bunların səbəbi dərs yükünün həddindən artıq ağır olmağıdır. Mütləq və mütləq bir çarəsi tapılmalıdır. Əks halda, Azərbaycanın beş il sonrakı vəziyyətini təsəvvür etmək belə istəmirəm.
(Ardı olacaq)
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 2024 11:43
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 2024 20:43
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 2024 15:24
- Vaqif Səmədoğlu niyə hirslənmişdi? - Firuz Mustafa yazır
10 aprel 2024 22:53
- Vəkil nazirə fermerlərin saxta sənəd düzəltmə səbəbini yazdı – qoyunları qırxmaq, çimizdirmək...
6 aprel 2024 15:04
- Moskvadakı teraktın başçısı AĞACDA gizlənibmiş – VİDEO
25 mart 2024 14:05
- DTK-nın ən qəddar generalı – o, Andropovu da susdurmağı bacarıb
24 mart 2024 20:07
- 1 nömrəli qanuni oğru kor olub
24 mart 2024 19:59
- Bağanis-Ayrım soyqırımından 34 il ötür - VİDEO
24 mart 2024 19:54
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04
- Kür çayında batan ata və altı yaşlı qızının FOTOSU
13 aprel 10:05
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 09:29
- Çingiz Abdullayev xəstəxanaya yerləşdirildi - Vəziyyəti ağırdır
13 aprel 08:38
- Əməkdar artist vəfat etdi
12 aprel 21:21
- Günəş "öləndə" nələr baş verəcək?
12 aprel 21:03
- Türkiyədə 2028-ci il seçkiləri: Əkrəm İmamoğlu, yoxsa Səlcuk Bayrakdar?
12 aprel 12:56