Elçibəyin maliyyə nazirindən hökumətə 5 bəndlik antiböhran resepti
Reportaj12 avqust 2018 15:49
Saleh Məmmədov
keçmiş maliyyə naziri, professor
Dünya iqtisadiyyatında və xüsusilə Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşları olan ətraf ölkələrdə baş verən ciddi iqtisadi təlatümlər onsuz da dərin böhran içərisində çabalayan Azərbaycan iqtisadiyyatına böyük zərbələr endirməkdədir və əks tədbirlər görülməsə yaxın zamanlarda ölüm yastığında can üstə olan qeyri-neft istehsalını tam çökdürəcək. Əsas ticarət tərəfdaşları olan Türkiyə, İran, Rusiya, Çin, Avropa, Qazaxıstan və s ölkələrin hamısında milli valyutalar ciddi surətdə dəyərini itirmişlər, bu da ona gətirib çıxarmışdır ki, Azərbaycan idxalının qiyməti bir o qədər ucuzlaşmış, ixrac məhsullarının qiyməti isə bahalaşmışdı. Deməli, dünya bazarında Azərbaycanın qeyri-neft məhsulları üzrə rəqabət qabiliyyəti xeyli zəifləmişdi, bir az da belə davam etsə bu məhsulların istehsalçıları işi tamamilə dayandırmalı olacaq, nəticə -işsizlər ordusun yüz minlərlə artması, istehsalın azalması, büdcə gəlirlərinin azalması, iqtisadi artımın minuslanması və s neqativ hallar olacaq. Təəssüf edirəm bu hökümətin səssizliyinə, sanki, Azərbaycan iqtisadiyyatına endirilən bu ağır zərbələrin bu hökümətə heç aidiyyatı yoxdur. Ölkənin bazarını qorumaq, qeyri-neft istehsalının, məhsul ixracının düşməsinin qarşısının alınması məqsədilə təcili tədbirlər görülməli, kompleks proqram hazırlanmalıdı:
1. Birinci növbədə ən ağır zərbəni zərərsizləşdirmək, yəni manatın dəyərinin tədriclə azaldılması vacibdir. Milli valyuta yalnız pul vahidi deyil, həm də ən mühüm makroiqtisadi tənsimləmə vasitəsidi. Son bir neçə ayda İran valyutası 200-300%, Türkiyə – 150-200%, Rusiya-20% dəyər itirmişdi. Bunlardan idxal olunan malların dəyəri də təqribən bu qədər ucuzlaşmışdı. Bunun qarşısında hansı Azərbaycan istehsalçısı rəqabətə tab gətirə bilər?
2. Daxili qeyri neft istehsalçılarına xüsusi güzəştli vergi sistemi qurmaq, əksəriyyətini bir çox vergilərdən azad etmək və ya çox cüzi səviyyəyə endirmək, güzəştli vergi sistemi hazırlamaq.
3. Qeyri-neft ixracatına xüsusi təşviq rejimi qurmaq, ixracı stimullaşdırıcı və sadələşdirici rejim yaratmaq. İxracın nəqliyyat məsrəflərinin ən azı yarısını, sertifikatlaşma, rəsmiləşdirmə məsrəflərinin hamısını dövlət öz üzərinə götürməlidi, idxal kömrük vergiləri (elmi-texnoloji məhsullar istisna olmaqla) dünya regionları üzrə artırılmalı və bunun hesabına ixrac bonusları müəyyən olunmalıdı.
4. Qeyri-neft məhsullarının maya dəyərini aşağı salmaq üçün digər ciddi addımlar atmaq lazımdı: istehsal kreditlərinin maksimum həddi 3% müəyyən edilməklə, kredit resursları dövlət vəsaiti hesabına təmin edilməlidi; dövlət inhisarında olan yanacaq, elektrik, suyun qiyməti aşağı salınmalıdı; istehsal üçün diğər dövlət xidməti ucuzlaşdırılmalıdı.
5. İdxal-ixrac rejimi Aİ standartlarına uyğun yenilənməli, sadələşməli, məhsulların maya dəyərinin 10%-ni təşkil edən rüşvət aradan qaldırılmalı, tələb olunan sənədlər minimuma endirilməli, qeydiyyat müddəti maksimum qısaldılmalıdı.
Sadalanan tədbirlər kompleks proqramın hissələridi, proqram isə bütün detalları ilə daha geniş tədbirlər sistemini əhatə edir. Bu tədbirlərin tətbiqini ləngitmək olmaz, dərhal başlamaq lazımdır, hər itirilən gün ölkəyə çoxsaylı milyonlarla zərərə başa gəlir.
Oxşar xəbərlər
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 2024 13:05
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 2024 12:39
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 2024 09:45
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Kirkorov Bakıya kimin TOY MƏCLİSİNƏ gəlib ?
25 mart 2024 13:54
- Azərbaycanda kiçik məktəblər ləğv olunur - Bəs şagirdlər, müəllimlər ?
22 mart 2024 14:17
- Misirdə Qadın Muzeyi yaradılacaq - Səbəbini Prezident açıqladı
22 mart 2024 11:07
- Bir sıra QHT-lər isə yalnız sədrlərdən ibarətdir
18 mart 2024 12:38
- SOCAR Lukoil-dən pul alıb ABŞ banklarına olan 1.3 milyard borcunu ödədi
17 mart 2024 12:27
Xəbər lenti
- Azərbaycanın biznes ictimaiyyəti Sahibkarlar Günü-nü qeyd etdi
26 aprel 12:24
- İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş - Yenilənib
26 aprel 11:50
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya