“Asif Atanı qəbirdən çıxarmağa məcbur olduq...”
Mədəniyyət7 sentyabr 2018 17:35
Murad Köhnəqala
AzVision.az üçün
Bu yaxınlarda Asif Ata Ocağının təmsilçisi Düzgün Atalı (Kərəm bəy) ilə görüşüb çay içdikdən sonra qərara gəldim ki, söhbətimizin maraqlı olan yerlərini sizinlə də bölüşüm. Demək, Kərəm bəy 1988-ci ildən Atanın Ocağına gedib və təxminən bir ildən sonra Mütləqə İnamı qəbul edib.
AzVision.az üçün
Bu yaxınlarda Asif Ata Ocağının təmsilçisi Düzgün Atalı (Kərəm bəy) ilə görüşüb çay içdikdən sonra qərara gəldim ki, söhbətimizin maraqlı olan yerlərini sizinlə də bölüşüm. Demək, Kərəm bəy 1988-ci ildən Atanın Ocağına gedib və təxminən bir ildən sonra Mütləqə İnamı qəbul edib.
Mən: Düzgün bəy, demək, Asif Ata Ocağına lap gənckən getmisən.
Düzgün: Bəli, cavan, indiki kimi millətini sevən, idmançı oğlan idim. O vaxtlar Ataya hər tərəfdən təzyiqlər olurdu, məclislərimizə KQB tərəfindən öyrədilmiş dindar gənclər gəlir, aranı qatıb, münaqişə yaratmaq istəyirdilər. Belə olanda Ata zala müraciət eləyər, onları zaldan çıxarın, deyərdi. Yəni, Ataya hörmətin yoxdursa, burada sənin nə işin var? Belə təxribatçıları çox vaxt mən çölə ötürürdüm.
Həə, bu heç, belə şeylər çox olub. Qaldı ki, mən özüm dindar ailədə böyümüşəm. İdealım isə Şah İsmail Xətai olub. Asif Atanın Ocağına gəldikdən sonra dinlər haqda təsəvvürüm dəyişdi.
Mən: Necə düşünürsən, Ata özünü peyğəmbər sayırdımı?
Düzgün: Yox, qətiyyən yox! Çünki, Atanın yaydığı din yox, qədim türk inanclarının, türk dünyagörüşünün toplusudur. Bizim Mütləqə İnam Zərdüştlüyə, Hürrəmliyə, sufiliyə, hürufiliyə qohum inancdı. Ata bütün ehkamçılığı rədd edirdi.
Mən: Ehkamları qəbul eləmirdisə, bəs niyə inanclılar Atanın əlini öpürdü?
Düzgün: Biz Atanın əlini qorxudan yox, sevgidən öpürdük. Bu, bir könül işidir, burda məcburiyyət yoxdu. Bir övlad atasının əlini necə öpərsə, biz də eləcə. Adətən, qullar öz ağasının əlini qorxudan öpür, ancaq bizimki qorxu yox, Ataya məhəbbətdi. Ata fəlsəfə ilə inancı birləşdirən bir insandı.
Mən: Mütləqə İnam nə deməkdi?
Düzgün: Biz dünyanı olduğu kimi qəbul edirik, Ata düşüncəsinə görə dünya öz mahiyyətindən yaranır. Bu fəlsəfəni başa düşmək üçün onu duymalısan. Atanın mərkəzi ideyası insanlaşmaq, insanlaşdırmaqdır. Yəni, insan əbədi deyil, əbədi olan insanlıqdır! Dinlər insanı hansısa naməlum qüvvələrin qarşısında qul olmağa, köləliyə məcbur edir, bizim inancımız isə insanı azadlığa və kamilliyə səsləyir. Biz dini-mifik qorxularla insan ruhunun zədələnməsinin əleyhinəyik.
Mən: Bəs Ata Ocağı spirtli içkilərə necə baxır?
Düzgün: Mütləqə İnam süni fərəh yaradan heç bir maddəni qəbul etmir, insanı öz idrakının gücünə söykənməyə çağırır. Lakin heç nəyi qəti şəkildə qadağan etmir, heç nə ilə qorxutmur, heç bir cəza növü kəşf etmir. Bu yerdə, sadəcə, Dədə Qorqud qınağına söykənir.
Mən: Çox istərdim ki, Azərbaycanda Atanın tərtib etdiyi təqvimə keçilsin.
Düzgün: Bəli, əslində Atanın bu təqvimi bütün türk dünyası üçün nəzərdə tutulub. Məsələn, bizdə yeni il Günəş ayının (martın) biridir. Yaxud, toya bizdə beşikbaşı deyilir. Yəni, evlənmənin əsasında dünyaya yeni insanın gəlməsi dayanır. Körpənin isə ilk evi beşikdir.
Mən: Yaxşı, toy belə adlanır, bəs yas? Yeri gəlmişkən, Atanı necə dəfn etdiniz?
Düzgün: Atanın ölümünün böyük bir tarixçəsi var. O vaxtlar hətta şayiələr yaydılar ki, guya Atanı dikinə basdırmışıq. Əslində necə idi. Ata vəsiyyət etmişdi ki, biz ayrıca bir torpaq sahəsi götürüb öz qəbiristanlığımızı yaradaq. Sözsüz ki, xurafatçı kütlənin arasında bunu eləmək qeyri-mümkündür. Ancaq biz Atanı Beyləqan rayonunda bir qardaşın ayırdığı xüsusi məkanında öz inancımız üzrə dəfn etdik.
Mən: Necə yəni?
Düzgün: Biz onu mavi parçaya bürüyüb, üzü Günəşə sarı torpağa tapşırdıq. Qəbrin üstünü isə altı dirəklə əhatələdik. Sonra həmin dirəklərin üstünü halə şəklində birləşdirdik. Bu altı dirək inancımızın altı sütunu deməkdir:
1. Mütləqə İnam
2. Kamil insan
3. Müstəqil Vətən
4. Ruhani (insani) cəmiyyət
5. Özümlü Şərq
6. Ləyaqətli bəşər
Dirəklərin üstündəki lövhəyə isə Ataçılığın əsas prinsipini yazdıq: “İNSANLAŞIN, İNSANLAŞDIRIN! BƏŞƏRİN NİCATI İNSANLAŞMAQDADIR!”
Bundan sonra... Sonra deyəndə ki, həmin günün sabahısı Molla Aydın adlı biri ətrafdakı avam camaatı bizim üstümüzə qaldırdı. Camaata bəyan elədi ki, burada bir kafir basdırılıb, biz müsəlmanlar buna yol verə bilmərik! Çox gərgin bir vəziyyət yaranmışdı, adamlar qəbrin açılmasını tələb edirdilər. İş o həddə çatdı ki, Atanın qohumları məcbur olub, qəbri açdılar və onun nəşini doğulduğu Ağstafa rayonuna apardılar. Biz Atanı Ağstafada dəfn edərkən yalnız öz inancımız üzrə qəbirüstü çıxışlar edə bildik. İnancımıza dəxli olmayan adamlar isə onu yenə əlimizdən alıb molla qaydası ilə basdırdılar.
Mən: Düzdür, bir söhbətlə bu işlərin hamısı çözüləsi deyil, sağlıq olsun, görüşərik!
Düzgün: Sağlıq olsun! Yükümüzdən böyük şərəfimiz yoxdur!
Düzgün: Bəli, cavan, indiki kimi millətini sevən, idmançı oğlan idim. O vaxtlar Ataya hər tərəfdən təzyiqlər olurdu, məclislərimizə KQB tərəfindən öyrədilmiş dindar gənclər gəlir, aranı qatıb, münaqişə yaratmaq istəyirdilər. Belə olanda Ata zala müraciət eləyər, onları zaldan çıxarın, deyərdi. Yəni, Ataya hörmətin yoxdursa, burada sənin nə işin var? Belə təxribatçıları çox vaxt mən çölə ötürürdüm.
Həə, bu heç, belə şeylər çox olub. Qaldı ki, mən özüm dindar ailədə böyümüşəm. İdealım isə Şah İsmail Xətai olub. Asif Atanın Ocağına gəldikdən sonra dinlər haqda təsəvvürüm dəyişdi.
Mən: Necə düşünürsən, Ata özünü peyğəmbər sayırdımı?
Düzgün: Yox, qətiyyən yox! Çünki, Atanın yaydığı din yox, qədim türk inanclarının, türk dünyagörüşünün toplusudur. Bizim Mütləqə İnam Zərdüştlüyə, Hürrəmliyə, sufiliyə, hürufiliyə qohum inancdı. Ata bütün ehkamçılığı rədd edirdi.
Mən: Ehkamları qəbul eləmirdisə, bəs niyə inanclılar Atanın əlini öpürdü?
Düzgün: Biz Atanın əlini qorxudan yox, sevgidən öpürdük. Bu, bir könül işidir, burda məcburiyyət yoxdu. Bir övlad atasının əlini necə öpərsə, biz də eləcə. Adətən, qullar öz ağasının əlini qorxudan öpür, ancaq bizimki qorxu yox, Ataya məhəbbətdi. Ata fəlsəfə ilə inancı birləşdirən bir insandı.
Mən: Mütləqə İnam nə deməkdi?
Düzgün: Biz dünyanı olduğu kimi qəbul edirik, Ata düşüncəsinə görə dünya öz mahiyyətindən yaranır. Bu fəlsəfəni başa düşmək üçün onu duymalısan. Atanın mərkəzi ideyası insanlaşmaq, insanlaşdırmaqdır. Yəni, insan əbədi deyil, əbədi olan insanlıqdır! Dinlər insanı hansısa naməlum qüvvələrin qarşısında qul olmağa, köləliyə məcbur edir, bizim inancımız isə insanı azadlığa və kamilliyə səsləyir. Biz dini-mifik qorxularla insan ruhunun zədələnməsinin əleyhinəyik.
Mən: Bəs Ata Ocağı spirtli içkilərə necə baxır?
Düzgün: Mütləqə İnam süni fərəh yaradan heç bir maddəni qəbul etmir, insanı öz idrakının gücünə söykənməyə çağırır. Lakin heç nəyi qəti şəkildə qadağan etmir, heç nə ilə qorxutmur, heç bir cəza növü kəşf etmir. Bu yerdə, sadəcə, Dədə Qorqud qınağına söykənir.
Mən: Çox istərdim ki, Azərbaycanda Atanın tərtib etdiyi təqvimə keçilsin.
Düzgün: Bəli, əslində Atanın bu təqvimi bütün türk dünyası üçün nəzərdə tutulub. Məsələn, bizdə yeni il Günəş ayının (martın) biridir. Yaxud, toya bizdə beşikbaşı deyilir. Yəni, evlənmənin əsasında dünyaya yeni insanın gəlməsi dayanır. Körpənin isə ilk evi beşikdir.
Mən: Yaxşı, toy belə adlanır, bəs yas? Yeri gəlmişkən, Atanı necə dəfn etdiniz?
Düzgün: Atanın ölümünün böyük bir tarixçəsi var. O vaxtlar hətta şayiələr yaydılar ki, guya Atanı dikinə basdırmışıq. Əslində necə idi. Ata vəsiyyət etmişdi ki, biz ayrıca bir torpaq sahəsi götürüb öz qəbiristanlığımızı yaradaq. Sözsüz ki, xurafatçı kütlənin arasında bunu eləmək qeyri-mümkündür. Ancaq biz Atanı Beyləqan rayonunda bir qardaşın ayırdığı xüsusi məkanında öz inancımız üzrə dəfn etdik.
Mən: Necə yəni?
Düzgün: Biz onu mavi parçaya bürüyüb, üzü Günəşə sarı torpağa tapşırdıq. Qəbrin üstünü isə altı dirəklə əhatələdik. Sonra həmin dirəklərin üstünü halə şəklində birləşdirdik. Bu altı dirək inancımızın altı sütunu deməkdir:
1. Mütləqə İnam
2. Kamil insan
3. Müstəqil Vətən
4. Ruhani (insani) cəmiyyət
5. Özümlü Şərq
6. Ləyaqətli bəşər
Dirəklərin üstündəki lövhəyə isə Ataçılığın əsas prinsipini yazdıq: “İNSANLAŞIN, İNSANLAŞDIRIN! BƏŞƏRİN NİCATI İNSANLAŞMAQDADIR!”
Bundan sonra... Sonra deyəndə ki, həmin günün sabahısı Molla Aydın adlı biri ətrafdakı avam camaatı bizim üstümüzə qaldırdı. Camaata bəyan elədi ki, burada bir kafir basdırılıb, biz müsəlmanlar buna yol verə bilmərik! Çox gərgin bir vəziyyət yaranmışdı, adamlar qəbrin açılmasını tələb edirdilər. İş o həddə çatdı ki, Atanın qohumları məcbur olub, qəbri açdılar və onun nəşini doğulduğu Ağstafa rayonuna apardılar. Biz Atanı Ağstafada dəfn edərkən yalnız öz inancımız üzrə qəbirüstü çıxışlar edə bildik. İnancımıza dəxli olmayan adamlar isə onu yenə əlimizdən alıb molla qaydası ilə basdırdılar.
Mən: Düzdür, bir söhbətlə bu işlərin hamısı çözüləsi deyil, sağlıq olsun, görüşərik!
Düzgün: Sağlıq olsun! Yükümüzdən böyük şərəfimiz yoxdur!
Oxşar xəbərlər
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 2024 13:05
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Vəkil nazirə fermerlərin saxta sənəd düzəltmə səbəbini yazdı – qoyunları qırxmaq, çimizdirmək...
6 aprel 2024 15:04
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Hitlerin aqibəti – Müəmmаlаr dumаnındа GİZLƏDİLƏN HƏQİQƏTLƏR + FOTOLAR
25 mart 2024 10:54
- Hindistanın Baş naziri SSRİ-də Novruz Bayramını necə bərpa edib? –Bakıda ilk Novruz şənliyi Moskvanı nə üçün qorxudub?
25 mart 2024 00:52
- Ermənilər görkəmli cərrahımızın qardaşını öldürüb meyitini ata bağlayıblar - VİDEO
24 mart 2024 05:58
- Ərdoğanın nümayəndəsi İrəvana gedir – Zəngəzur planı işə düşdü
22 mart 2024 14:30
- Bu ölkədə prezident və nazirlər maaşdan imtina ediblər
21 mart 2024 21:58
- Mənzurə - Bakıda bir dənə hamburger 100 manat pul verdim
17 mart 2024 17:24
Xəbər lenti
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya