Siqaret - travmanın nəticəsi və fiziki asılılığa aparan yol
İdman20 iyun 2019 14:12
Ümumdünya Səhiyyə təşkilatının məlumatına görə, siqaret çəkmək kimi ziyanlı vərdiş orta hesabla ildə 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur. Siqaret arteriyaların tutulmasına, ürək xəstəliklərinə, ürək döyüntüsünün dəfələrlə artmasına səbəb olur. Siqaret çəkmək nəfəs orqanlarının xəstəliyinə də gətirib çıxarır. Siqaret çəkən insanlarda pnevmoniya, xroniki bronxit və emfizemaya tez-tez rast gəlinir. Müasir dünya praktikasında tütün çəkmək narkotik asılılıq yaradan xəstəlik kimi qiymətləndirilir. 2017-ci il üzrə statistik məlumata görə, Azərbaycan əhalisinin 33.1 faizi siqaret çəkir. 15-65 yaş həddində olan Azərbaycan kişisinin hər 3 nəfərdən biri siqaret aludəçisidir. Ölkədə siqaret çəkən qadın orta hesabla gündə 3, kişi isə 15,2 ədəd siqaret çəkir.
BAKU.WS siqaretin sağlamlığa vurduğun ziyanla bağlı mütəxəssislərin rəyini öyrənib.
Qulaq, burun, boğaz və baş-boyun cərrahı Elnur Əkbərov bildirir ki, siqaret çəkənlərin burnunun tutulması, siqaret tüstüsündə olan kül mikro hissəciklərinin burun selikli qişasının üzərinə oturaraq yerli qıcıqlandırması nəticəsində baş verir:
"Bu səbəbdən siqaret çəkənlərdə tez-tez burun tənəffüsünün pozulması müşahidə olunur. Tüstünün tərkibində qatran və nikotin olmaqla əsas iki zərərverici maddə var. Nikotin asılılıq yaradır və aktiv maddə olaraq orqanizmdə asetilxolin reseptorlarını bloklayır, orqanizmin asetilxolinə olan tələbatını azaldır, bununla onu əvəz etmiş olur. Belə olduğu halda, orqanizmə asetilxolin lazım olduğu üçün mütəmadi olaraq nikotini istəyir. Bu siqaretin fiziki asılılığıdır”.
LOR-un sözlərinə görə, siqaret çəkənlər adətən xroniki ağciyər xəstəliyindən əziyyət çəkirlər:
"Bildiyimiz kimi, tütünün tərkibindəki qatran orqanik maddənin yanması nəticəsində əmələ gələ bilir. Tütün çəkmə zamanı tənəffüs yollarında, xüsusilə alt tənəffüs yolları yəni ağciyərlərin alveollarında, traxeyada, bronxlarda divarlarına oturaraq mübadiləni pozur. Bəhs etdiyimiz orqanları içəridən örtən seliyin ifrazını azaldır və üzərini qartmaq şəklində örtür. Belə olduğu üçün ağciyərlərin tənəffüs həcmi azalır və gələcəkdə xroniki ağciyər xəstəliyi inkişaf etmiş ola bilir. Adətən də siqaret çəkənlər bundan çox əziyyət çəkirlər. Qatran kanserogen maddədir və toxumalarla təmas etdiyi üçün üst və alt tənəffüs yollarında bəd xassəli törəmələrin inkişafına zəmin yaradır. Bu patologiyanın verə biləcəyi fiziki zərərlərdir.
Tütünün yanması prosesi müddətində əmələ gələn həmən bu qatranı ətrafındakılara da uddurur. Belə olduğu halda tütün çəkən özündən nisbətən az ehtimalla olsa belə ətrafındakılarin da kanserogen maddələrlə təması çoxalır və bəd xassəli törəmələrin əmələ gəlmə şansı yüksəlir.
Tütün çəkmə nəticəsində həm alt, həm üst tənəffüs yolları zərərçəkmiş olur. Bu şəxslərdə xroniki rinit, xroniki faringit, xroniki laringit kimi xəstəliklər müşahidə edilir.
Xüsusilə uşaqların ətrafında tütün çəkmə bu vərdişin uşaqlarda yaranması ilə bərabər adi hal almasına səbəb olur və normal qəbul edilir. Ayrıca olaraq nikotinin, qatranın təsiri nəticəsində əqli gerilik, fiziki inkişafın və qan dövranının pozulması müşahidə olunur”. Siqaret fiziki sağlamlıqla yanaşı, psixolojı təsirlərə də malikdir. Siqaret çəkənlər daha əsəbi olurlar. Nəticədə insan psixolojı tarazlığını itirir, hər xırda hala görə özündən çıxa bilir.
Psixoloq Vəfa Rəşidovanın fikrincə, siqaretə meylli insanların əksəriyyəti təklikdən əziyyət çəkir: "Xəyanətə uğramış qadınlar, maddi problem yaşayan kişilər, uşaqlıqda travma alan, sevgi münasibətlərində problemi olan, uşaqları ilə konflikt yaşayan insanlar siqaretə daha çox meylli olurlar. Bunun əsas səbəbi həmin şəxslərin problemlərini bölüşməyə yoldaşları olmamasıdır.
Bəlkə də əsas problem bu insanların bölüşməyi sevməməsidir. Buna görə də siqareti çəkərkən özlərində bir sakitlik tapırlar. Amma bu iki dəqiqəlikdir. Bundan sonra həmin vəziyyət təkrarlanır. Nəticə etibarı ilə yenidən siqaretə aludə olurlar.
İnsan adətən gərgin, narahat, əsəbi, qorxu anında siqaretə əl atır. Adi və ya gözəl günlərdə isə bir çox hallarda siqaret yada düşmür. Siqaret çəkən yeniyetmələrin, qadın və kişilərin diqqət etmədiyi məqam budur. Bu, məhz psixoloji problemdir.
Psixoloqa müraciət edən əksər pasiyent anlayır ki, siqaret sakitləşdirici deyil, sadəcə stressdən yaranan davranışdır. Problemlər bölüşülən andan isə siqaretdən əl çəkməyə başlayırlar. Siqaretin bir oyuncaq olduğunu və bununla özlərini aldatdıqlarını dərk edirlər”.
Psixoloq siqaret çəkməyin insanların özünü cəzalandırmasının bir növü olduğunu vurğulayıb: "Ümumiyyətlə, həyatında suallarının cavabını tapmayan insanlar siqaretə meylli olurlar. Bunun hamısı psixoloji sarsıntıların, travmaların nəticəsidir. Siqaret çəkmək insanın özünü cəzalandırmasıdır. Bundan sonra vərdiş yaranır. Vərdişdən uzaqlaşmaq isə kifayət qədər çətin prosesdir.
Xanımlarda daha çox ailədə problemlər yaşandığı zaman siqaretə meyllilik yaranır. Onlar özlərini aciz görəndə siqaret çəkirlər.
Bu, ailədə seksual həyatın zəifləməsinə gətirib çıxarır. Xanımlar həyat yoldaşları ilə rahat münasibət yaşaya bilmirlər. Özünə güvən azalır, gizlənməyə çalışırlar.
Kişilərin situasiyasında isə əksər halda xanımlarda kişilərə istəyi azaldır. Bu, hətta ailənin dağılması ilə belə nəticələnir. Sağlamlığını, özünü sevən insan siqaretə əl atmır”.
Oxşar xəbərlər
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
7 may 2024 01:02
- Zakir Fərəcov – Gündüz Əliyev cütlüyünün ağılasığmaz cinayət əməlləri – Prezidentə MÜDHİŞ faktlar
3 may 2024 12:45
- Gecə-gündüz QARANLIQ və ÇİRKAB işlərə bulaşan Gündüz Əliyev kimdir – Fərəcovun “sağ əli”nin milyonluq cinayətləri...
2 may 2024 17:51
- Akademik Zərifə Əliyevanın doğum günüdür
28 aprel 2024 13:21
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- Bakının bu ərazisində binalar əyildi – Hərəkətə keçildi - VİDEO
21 aprel 2024 15:41
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 2024 21:16
- Ulu öndər Heydər Əliyevin əmiləri soyqırımı cinayətlərinə məruz qalıblar – FOTO/VİDEO
9 aprel 2024 06:18
- Milli Məclisdə boşalan deputat yerləri 10-a ÇATDI
8 aprel 2024 14:00
- Məhkəmə-hüquq islahatlarının yeni mərhələsi - Əkrəm Həsənov
8 aprel 2024 10:14
Xəbər lenti
- Hitlerin dağıdılmış bazasında tapılan qolları və ayaqları olmayan skeletlər arxeoloqları dəhşətə gətirdi (FOTO)
08 may 00:22
- Bolqarıstan Prezidenti Azərbaycandadır
07 may 20:42
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58
- İlham Əliyevin Robert Fitso ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
07 may 14:24
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
07 may 14:18
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
07 may 12:14
- Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
07 may 11:42
- Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər (VİDEO)
07 may 08:55
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
03 may 19:56
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya