Elnur Aslanov postpandemiya dövründən məqalə yazdı
Günün sitatı25 aprel 2020 14:32
Ukraynanın aparıcı informasiya agentliyi Elnur Aslanovun postpandemiya dövrü haqqında məqaləsini dərc edib
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının Siyasi Təhlil və İnformasiya Təminatı şöbəsinin sabiq müdiri, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Elnur Aslanovun "2020-ci il yenicə başlayan qlobal dəyişikliklərin dönüş nöqtəsi olacaq” başlıqlı məqaləsi Ukraynanın aparıcı informasiya agentliyi Gordonua.com-da yayımlanıb.
Qaynarinfo həmin məqaləni oxucuların diqqətinə çatdırır:
2022-ci ilin xronikası
Vərdiş etdiyimiz həyata az-çox qayıtmağımızdan 2 ilə yaxın vaxt keçir. Biz əvvəlki kimi işə gedirik və nadir hallarda bir müddət evdə qaldığımızı xatırlayırıq. Özünü təcrid həftələri mövzusu çay süfrəsi arxasında edilən bezdirici söhbət, bir zamanlar yaşadığımız ümumi həyəcandan başqa bir şey deyil artıq. Amma həmin zaman kəsiyi dövlətləri siyasətə, iqtisadiyyata və maliyyə məsələlərinə münasibəti dəyişdirməyə məcbur etdi, elə cəmiyyət özü də dəyişdi.
Sağlamlıq hüquq və azadlıqlardan daha vacibdir.
2020-ci ildə məlum oldu ki, əvvəllər liberal demokratiya çərçivəsində sadəcə "gecə gözətçisi” funksiyasını yerinə yetirən dövlətlər bundan sonra insanları fəal şəkildə idarə edəcəklər, cəmiyyət də bunun əleyhinə deyil. 2020-ci ildə yaradılan presedent göstərdi ki, əgər son məqsəd sağlamlığı qorumaqdırsa, insanlar öz hüquqlarını məhdudlaşdırmağa, məsələn, küçəyə çıxmaq üçün sms yazmağa hazırdırlar.
Əhaliyə yeni sənədlər - immunopasportlar verilməyə başladı, bu sənəd omadan biz artıq səyahətə çıxa bilmərik, bəzi ölkələrdə isə immunopasportsuz iş tapmaq belə mümkünsüzdür. Beləliklə, dünya iki yerə bölündü – peyvənd edilərək pasport alanlar və buna şiddətlə müqavimət göstərənlər. Honq Konqda yeni nümayişlər və polislə qarşıdurmalar, Paris və Barselonada isə peyvənd əleyhdarları ilə tərəfdarları arasında münaqişələr baş verir.
Yeni böhranlara hazırlıq gedir
2020-ci ildə koronavirusun necə peyda olduğu, laboratoriyadamı hazırlandığı, yaxud təbii yolla mutasiyaya uğradığı, ya da hələ 60-cı illərdən mövcud olub olmadığı haqda hələ də dəqiq məlumat yoxdur.Mübahisələr bu gün də səngimək bilmir. Amma dəqiq aydın olan bircə odur ki, böhranlar qaçılmazdır, bu üzdən onlardan qorunmaq yolları əvvəlcədən düşünülüb tapılmalıdır. Pandemiyalar, yanğınlar, müharibələr və digər böhranlı vəziyyətlərdə effektli davranış modeli yaratmağa can atan dövlətlərin səyləri buna yönəldilib. Təbii fəlakətlərin, pandemiyaların ən tez zamanda yenidən baş verəcəyi heç kəsdə şübhə doğurmur: mutasiyalar və ekoloji böhranlar bu olayları sürətləndirən faktorlara çevrilib.
KİV-lər pandemiyanı Üçüncü Dünya Müharibəsi kimi səciyyələndirdi
O yalnız müasir cəmiyyət üçün yeganə mümkün olan bu formatda, yəni silah istifadə etmədən baş verə bilərdi. Bu müharibə qlobal dəyişiklikləri başladan tətikçi oldu.
Hər şeyə qərar verən Big Data və süni intellektdir
2020-ci ilin pandemiyası zamanı böyük məlumatlar bazası formalaşdırıldı. Vətəndaşların A nöqtəsindən B nöqtəsinə qədər hərəkəti, vərdişləri və s. araşdırılırdı. Beləliklə, bütün baza özünütəcrid vəziyyətində olan 2,6 milyard insan haqda məlumatlar əsasında ağ vərəqdən yaradıldı. Toplanan məlumatlar sayəsində dövlətlər növbəti pandemiya baş verəcəyi halda insanların hərəkətlərinə nəzarət etmək imkanı əldə edirlər. Yeni ixtira davranışın avtomatik tənzimləyicisi, yaxud AİD (avtomatik idarəetmə düyməsi)-dir. 2020-ci ilin pandemiyası zamanı bəzi vətəndaşlar tövsiyyələrə əməl etmədən lazımsız hərəkətlərə yol verirdi. AİD sayəsində bu bir daha təkar olunmayacaq. Pandemiya zamanı toplanan məlumatlar bazası hər kəsin yaşadığı ünvanı, həmçinin icazə verilən radius daxilində ona lazım olan hərəkət koordinatlarını müəyyənləşdirdi. Əgər vətəndaş sms göndərib pul çıxarmaq üçün bankomata getməyə qərar verərsə, süni intellekt onun qərarının nə dərəcədə əsaslı olduğunu təhlil edəcək. Konkret halda vətəndaş online sifariş verə və sifarişin haqqını kartla ödəyə bilərdi, çünki bankomat ona nəğd pul verməkdən imtina edəcək. AİD-in işlənib hazırlanması yeni böhranlı vəziyyətlərin öhdəsindən daha yaxşı gəlmək imkanı verəcək.
AİD-ni ərsəyə gətirən şirkət öz məhsulunu amerikalı texnologiya tarixi doktoru Corc Daysonun sözləri ilə tərif edib: "Həyat və təkamül oyununda üç oyunçu iştirak edir: insanlar, təbiət və maşınlar. Mən qətiyyətlə təbiətin tərəfində dayanıram. Amma deyəsən təbiət maşınların tərəfindədir”
Dövlətlər qida sektoruna sərmayə yatırır
2020-ci ilin pandemiyası zamanı əksər dövlətlər taxıl ixracını məhdudlaşdırdı, bu da hər bir ölkənin daxilində ərzaq ehtiyatı bazaları yaratmağa ehtiyac olduğunu göstərdi. Bu üzdən dövlətlər və cəmiyyətlər texnoloji inkişafla yanaşı, aqrar sahənin inkişafına da xüsusi diqqət ayırır. Əksər ölkələrin yeni məqsədi hər hektara düşən məhsul sayını artırmaq və özünü maksimal ərzaq ehtiyatı ilə təmin etməkdir.
Apple və Samsung yalnız iki ildən sonra yeni məhsullar buraxacaqlarını açıqladı
2020-ci ilin pandemiyasından sonra insanlar qənaət rejiminə keçdilər. Texnoloji yeniliklərə tələbin azalması onların istehsalını məhdudlaşdırdı. Hər il yeni məhsulların buraxılması keçmişdə qaldı.
Təhsil online formata keçdi
Çoxları bunu proqnozlaşdırırdı, belə də oldu. Online formatda real xidmətlər təklif etməyi öyrənən şirkətlərin sürətli inkişafı baş verir. Online təhsil tələbələrin rəqabətə davamlılığını artırdı: Bakıda ola-ola İllinoys kollecində marketinqin əsaslarını öyrənmək adi hal aldı.
Təlim formatı ilə yanaşı abituryentlərin istəkləri də dəyişdi
2020-ci il böhranı zamanı gərəksiz olduğu isbatlanan humanitar peşələrin bir hissəsi tarixə gömüldü, nəticədə tarix, fəlsəfə və digər humanitar fakültələrə müraciət edənlərin sayı demək olar, üçdə bir dəfə azaldı. Aydın oldu ki, diplomat olmaq üçün beynəlxalq münasibətlər, yaxud şərqşünaslıq fakültələrini bitirmək vacib deyil. Həmçinin o da məlum oldu ki, yaxşı maliyyəçi və ya riyaziyyatçı kifayət qədər peşəkar diplomat ola bilər.
Kağız qəzet və jurnallar keçmişdə qaldı
Bar, restoran və teatrları reklam etməklə yaşayan bütün kiçik qəzetlər 2020-ci ildə bağlanmağa məcbur oldu. Tədricən hadisələrin inkişafı ilə ayaqlaşmağı bacarmayan bütün qəzet çap sənayesi keçmişdə qaldı, Əlbəttə, qəzet dərc etməyə davam edən bir neçə həvəskar var, amma onların buraxdığı məhsula olan tələbat jurnalistlərin və naşirlərin ailə üzvlərinin sayına bərabərdir.
Amma hamı online-da deyil
Biz hamımız əvvəlki tək fitness mərkəzlərinə getməyi online təlimlərdən daha üstün tuturuq və əlbəttə ki, özümüz üçün saç düzümü etməyi də öyrənməmişik (heç öyrənmək fikrimiz də yoxdur). Sərhədlər açıldıqdan sonra pandemiyanın dünyanı ağuşuna alan ikinci dalğasını xatırlayaraq, məzuniyyətlərimizi də ehtiyatla planlaşdırırıq və sadəcə yaşamağa davam edirik.
Biz çox şeyi dərk edib öyrəndik. 2020-ci il yenicə başlayan qlobal dəyişikliklərin dönüş nöqtəsi oldu. Dünyamız hər gün dəyişir və deyəsən biz buna alışmağa başlamışıq.
Oxşar xəbərlər
- Vəkil nazirə fermerlərin saxta sənəd düzəltmə səbəbini yazdı – qoyunları qırxmaq, çimizdirmək...
6 aprel 2024 15:04
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 2024 17:29
- Rövnəq Abdullayev namizədliyini irəli sürməyəcək
22 mart 2024 14:50
- Doldur piyaləmi Arazdan mənim - Sənət yoldaşları Rübabə Muradova haqqında
17 mart 2024 21:21
- Körpə övladı yanan ata fəryad edir - Yaralarını bağlamağa bint tapmırıq
17 mart 2024 13:21
- Azərbaycan İsraildən ultra-müasir silahlar istəyir: İngilis saytı SİYAHI yaydı!
16 mart 2024 22:24
- Məşhur polkovnik-leytenant vəfat etdi (FOTO)
13 mart 2024 09:52
- Adların mənası – TAM SİYAHI
12 mart 2024 21:50
- Sumqayıtın icra başçısı Zakir Fərəcovun milyonlarını mənimsədiyi naəlac iş adamlarından, Prezidentə ŞOK MÜRACİƏT
12 mart 2024 10:56
- 15 min vergi borcu olan şirkət BDU-nun 1,4 milyonluq tenderini uddu
10 mart 2024 21:43
Xəbər lenti
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya