- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
Leninin karikaturasını çəkdi, İstiqlal Bəyannaməsini yaşatdı - Foto

Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində maraqlı bir kompozisiya qorunub saxlanılır. 28 May 1918-ci ildə elan edilən Azərbaycan Cümhuriyyətinin İstiqlal Bəyannaməsinə həsr edilən bu kompozisiyanın müəllifi xalq rəssamı Əzim Əzimzadədir.
Bu gün rəssamın 140 yaşı tamam olur.
Ailə həyatı
Ə.Əzimzadənin babası Əbdüləzim və atası Aslan bənna olublar. Atasının beş övladı olsa da, yalnız Əzim sağ qala bilib. Ə.Əzimzadə 1880-ci il mayın 7-də Novxanı kəndində doğulub. Dövrün şərtlərinə uyğun olaraq 1888-1891-ci illərdə mollaxanada, ardınca 1891-1894-cü illərdə “Rus-Türk məktəbi”ndə təhsil alıb. Rəsm çəkdiyinə görə mollaxanadan qovulub, gələcəkdə bu mövzuda əsər də yaradıb.
Kiyevdə rəssamlıq məktəbində təhsil alan Əzimzadə fəaliyyəti müddətində satirik qrafika, siyasi plakat, illüstrasiyalar, şarjlar çəkib. Həm siyasi, tarixi, həm də məişət mövzularında əsərlər yaradıb.
Əzimzadə 1903-cü ildə ailə həyatı qurub. Həyat yoldaşı Səriyyə xanımla evliliyindən beş övladı olub: üçü oğlan - Abdulla, Həbib, Lətif, ikisi qız - Pəricahan, Sevda. Oğlu Həbib karikaturaçı olub, atasının ev muzeyinin ilk direktoru olub. Yeri gəlmişkən, Əzimzadənin həmkəndlisi Sovet İttifaqı qəhrəmanı Mehdi Hüseynzadə, eləcə də Səttar Bəhlulzadə, Mikayıl Abdullayev, Hüseyn Əliyev, Kazım Kazımzadə də Əzimzadənin yetirmələrindən idilər.
İlk əsərləri
Ə.Əzimzadə Bakının zəngin tacirlərindən Ağabala Quliyevin evində rəssam Maslovla tanış olub, ondan dərs alıb. İlk karikaturası ““İrşad”ın müştərisi” satirik jurnal olan “Molla Nəsrəddin”də (19.05.1906 tarixli 7-ci say) dərc olunub. O, eyni zamanda dövrün maarifçi təşkilatlarından “Nicat”, “Nəşri-maarif” cəmiyyətlərində təmsil olunub. “Molla Nəsrəddin”lə yanaşı digər satirik jurnallar olan “Zənbur”, “Kəlniyyət”, “Baraban”, “Məzəli”, “Tuti”, “Babayi-Əmir” jurnalları ilə əməkdaşlıq edib.
Bu dövrdə Sabirin “Hophopnamə” əsərinə illüstrasiyalar çəkib, Üzeyir bəy Hacıbəylinin “Leyli və Məcnun”, “Əsli və Kərəm” operalarına, “Arşın mal alan”, “O olmasın, bu olsun” musiqili komediyalarına, Zülfiqar Hacıbəylinin “Aşıq Qərib” operasına geyim eskizləri verib.
Əzimzadə portret janrında Məhəmməd Füzulinin, Cəlaləddin Ruminin, Səlahəddin Əyyubinin obrazlarını yaradıb.
Cümhuriyyət dövründə
Ə.Əzimzadə Cümhuriyyət illərində məktəbdə rəsm müəllimi işləyib. 1919-cu ildə “Türk nəşriyyat cəmiyyəti”nin çap etdiyi “Zənbur” jurnalında 100-dən çox karikatura dərc etdirib. “Zənbur” jurnalının bir sayınının qapağında verilmiş Azərbaycan Cümhuriyyətinin bayrağı olan təsvir də ona aiddir. “Zənbur” jurnalında çəkdiyi karikaturalar həm hökumətin fəaliyyətinə, həm də xarici müdaxiləçilərə həsr edilib. Azərbaycan Cümhuriyyəti dövrü satirik mətbuatını araşdıran həmkarım İlqar Əhməd onun haqqında belə yazıb: “O, öz rəsmlərini əksər hallarda gizli imzalar altında çap etdirirdi. Bir çox mətbu orqanında “Əzim”, “Ə-v”, “Çujoy”, “Neop”, “Aslan”, “Avropalı rəssam” imzaları ilə çıxış etsə də, “Zənbur”da açıq “Ə.Əzimzadə” imzası qeyd olunurdu. Əzimzadə jurnalın 9 iyul 1919-cu il tarixli 14-cü nömrəsində “Azərbaycan” adlı karikaturasını oxucularına çatdırır. Dərin siyasi məna kəsb edən rəsmdə sağlam bir inək təsvir edilib və üstündə Azərbaycan yazılıb. Bu inəyi sağmaq üçün isə xarici dövlətlər əllərində vedrələr növbəyə düzülüblər, biri isə oturub sağır. Vedrəsi dolmasına baxmayaraq, durmaq bilmir. Növbədə duranlardan biri deyir: “Ağayi ingilis, cəld ol. Növbədə dayanmaqdan ayağımız qırıldı””.
İ.Əhmədin yazdığına görə, “Zənbur”un 4 iyun 1919-cu il tarixli 9-cu nömrəsində quduzlaşmış canavar şəklində təsvir edilmiş Denikinin karikaturasının altında bu sözlər yazılmışdı: “Denikin: Azərbaycandan heç zad istəmirəm, bir neft istiyorum vəssalam”.
Ə.Əzimzadənin çalışdığı “Zənbur” satirik jurnalı siyasi məsələlərə geniş yer verdiyinə görə, burada milli hökumətin başçısı Nəsib bəy Yusifbəylidən Cənubi Qafqaz ölkələrini ələ keçirməyə çalışan Leninə qədər təsvirlərə yer verilib. Bu karikaturalarda Ə.Əzimzadənin mövcud siyasi prosesləri çox aydın dərk etdiyini görürük. Məsələn, İlqar Əhməd Leninlə bağlı karikatura haqqında yazır: “Jurnalın 23 iyul tarixli 16-cı nömrəsində də maraqlı bir karikatura təqdim olunub. Karikaturada Lenin ayaq üstə təsvir edilib. Aşağıda isə Zaqafqaziya millətlərinin nümayəndələri oturub və əllərində respublikalarının açarları göstərilir. Lenin mülayim bir görkəmdə: “Lenin: Qoçaqlarım, veriniz, dayı saxlasın!” deyə açarları onların əlindən alır”.
Sovet Azərbaycanı dövründə
Rusların Azərbaycanı işğalından sonra qurulan yeni idarəçilikdə Əzim Əzimzadə Xalq Maarif Komissarlığının İncəsənət şöbəsinə rəhbərlik edib, teatr və rəssamlıq emalatxanalarının təşkilində rol oynayıb. 1922-ci ildə “Molla Nəsrəddin” jurnalı yenidən nəşrə başlayarkən dərginin Baş rəssamı olub. 1931-ci ilə qədər jurnalda fəaliyyət göstərib. 1927-ci ildə yaradıcılığının 20 illiyi keçirilib, xalq rəssamı adını alıb.
1930-cu illərdə onun “İnqilab və Mədəniyyət” jurnalında yazıçı və şairlərə həsr etdiyi dostluq şarjları yer alıb. Hüseyn Cavidə, Yusif Vəzir Çəmənzəminliyə, Mikayıl Rəfiliyə, Süleyman Rüstəmə həsr edilən bu şarjlar böyük maraq doğurur. Əzimzadə 1938-ci ildə Mirzə Fətəli Axundzadənin yubileyi münasibətilə onun beş komediyasının personajlarının eskiz silsiləsini yaradıb.
1932-1937-ci illərdə Əzimzadə əsasını qoyduğu (1920-də) məktəbin direktoru olub.
1940-cı ildə rəssamın Bakıda fərdi sərgisi açılıb, 1200-dən artıq əsəri sərgilənib. Həmin il Moskvada da sərgisi baş tutub. O, həmin il yaradılmış Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının ilk sədri olub.
II Dünya müharibəsi illərində müharibə mövzulu plakatlar, rəsmlər çəkib. Oğlu Lətifin müharibədə həlak olması onun ölümünü tezləşdirib, 16 iyun 1943-cü ildə vəfat edib.
Nazirlər Sovetinin 14 iyun 1965-ci il tarixli qərarı ilə yaradılan ev muzeyi 1968-ci ildən etibarən fəaliyyət göstərir. 2019-cu ildə muzey əsaslı təmir edilib. Rəssamın xatirə muzeyində 2117 eksponatı, Milli İncəsənət Muzeyində 232 əsəri, 3 albomu, C.Cabbarlı adına Azərbaycan Dövlət Teatr Muzeyində isə 499 eksponatı saxlanılır.
Ə.Əzimzadənin adı paytaxtdakı küçələrdən və parklardan birinə verilib. Ömər Eldarov onun mərmər büstünü hazırlayıb.
Qaynaq:
- İlqar Əhməd. “Cümhuriyyət dövründə satirik mətbuat: “Zənbur””. “Çapar” jurnalı, sayı 8, 2019.
- “Əzim Əzimzadə”, Bakı, 2013
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 2025 16:59
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 2025 09:18
- İmkansız ana xəstə övladının müalicəsi üçün yardım istəyir -FOTO
29 iyun 2025 17:45
- Cümşüd tanınmış şirkətin əməkdaşı imiş - FOTO
29 iyun 2025 01:38
- Günel hindistanlı həyat yoldaşından danışdı - FOTO
27 iyun 2025 17:27
- Oliqarx oğlu son anda alimenti ödədi, ADINI da, SOYADINI da QIZINA VERDİ - FOTO
25 iyun 2025 22:04
- Mehriban xanım Prezidentə -bu qızın gözləri gözəldir - dedi... - Video
24 iyun 2025 09:05
- Əhməd Orucun oğlu vəfat etdi - Foto
24 iyun 2025 00:41
- Tramp İranın nüvə obyektlərinin bombalanmasını Ağ evdən CANLI İZLƏYİB - FOTO
22 iyun 2025 10:14
- DİN-in Hərbi İnstitutunda növbəti buraxılış oldu - FOTO/VİDEO
20 iyun 2025 13:06
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
01 iyul 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 23:55
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
30 iyun 22:58
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 17:51
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
30 iyun 17:46
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 16:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 16:26
- Prezident Fikrət Məmmədovla bağlı Sərəncam imzaladı
30 iyun 16:19
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 15:48
- Yekaterinburqda öldürülən qardaşların cənazələri yaxınlarına təhvil verildi
30 iyun 15:30
- Rusiyanın imperiya siyasəti açıq formaya keçir
30 iyun 12:28
- Ruslar Ukraynaya qarşı döyüşmək istəmirlər – daha bir hərbi çağırış məntəqəsində yanğın...
30 iyun 11:20
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 11:13
- Azərbaycanda BAYRAM- Qeyri-iş günü bir də 4 aydan sonra olacaq
30 iyun 10:46
- Qarabağdakı məğlubiyyətiniz bu həqiqətin dərs çıxarmalı olduğunuz parlaq bir təzahürüdür
30 iyun 09:31
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 09:17
- Nazir vurma cədvəlini bilmədi
30 iyun 08:55
- Rusiya ordusu Zelenskinin bunkerini məhv etdi
30 iyun 01:42
- 15 yaşa qədər qız uşaqları peyvəndlənsin – Həkimlərdan ÇAĞIRIŞ
30 iyun 01:33
- Guya polisi görəndə qardaşlarımın ürəyi dayanıb - VİDEO
30 iyun 01:04
- İran rəhbərliyindən yaralı erməniyə xüsusi dəqqət
30 iyun 00:40
- Dünyada ən populyar kişi və qadın adı: Biri İslam, biri Xristian..
29 iyun 23:53
- Rusiyanın daha bir şəhərində azərbaycanlılara qarşı təqiblər başlayıb
29 iyun 23:20
- Qadın əsgərlər: hansı ölkələrdə xidmət məcburidir, hansı ölkələrdə könüllü?
29 iyun 22:08
- Korrupsiyaya qarşı Mübarizə İdarəsi Ağsu RİH-nin başçısı Rövşən Bağırovun əməllərini görmür ?
29 iyun 21:57
- Samuxda 86 yaşlı qadının üzərində zorakılıq əlamətləri olan yanmış meyiti aşkarlanıb
29 iyun 20:17
- Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının Yekaterinburqda azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi zorakılıq – dövlət səviyyəsində cinayətin yeni mərhələsi
29 iyun 19:26
- Rusiya ilə bağlı qərar -Dream Fest-ə də təsir etdi – Siyahı dəyişəcək
29 iyun 19:15