"Vəfa Quluzadə dedi ki, qoy Surət gəlsin...
Region14 iyun 2020 22:15
"Biz cinayətkarlıq çirkabında boğulmağımıza özümüz yol vermişik! Bəsdir!.."
"Hökumət istefa verənə və xainlikdə ittiham edilərək məhkəmə qarşısında durana qədər onların dayanmaq fikri yox idi..."
Bu günlərdə köhnə 25-30 illik kitab-qəzet arxivimi arayarkən gözümə yenə də 2009-cu ildə bir dostumuz vasitəsilə əldə etdiyim bir kitabın siqnal nüsxəsi sataşdı. Tanınmış Amerika araşdırmaçı jurnalisti Tomas Qoltsun “Azərbaycan xronikası” adlı sənədli əsərinin Azərbaycanca nəşri... Həmin kitabın təqdimatı 2016-cı ildə ADA-da “Azərbaycan gündəliyi: Dəliqanlı jurnalistin müharibənin dağıntılarını yaşamış neftlə zəngin postsovet ölkəsindəki sərgüzəştləri” adı altında keçirilib. 1991-ci ildə müstəqil Azərbaycanda ilk əcnəbi jurnalist kimi qeydiyyatdan keçərək XİN informasiya şöbəsinin direktoru Fəxrəddin Qurbanov(hazırda Xorvatiyada səfir) tərəfindən 0000001 saylı ilk mətbuat kartı verilmiş Tomas Qoltsdan söhbət gedir. Bu ABŞ jurnalisti 1991-ci ilin yayından bəri Azərbaycanda yalnız Bakıdakı və Qarabağdakı, hətta Naxçıvandakı bir sıra önəmli olay və proseslərin şahidi olaraq media mənsubu kimi fəaliyyət göstərməyib. T.Qolts, həmçinin, bilavasitə ictimai-siyasi aktlara müdaxilə edərək Rusiyadan ayrılan(!) müstəqil dövlətçiliyimizin formalaşmasına da öz töhfələrini(!) verib. Bunu o, özü kitabında da etiraf edir...
Ötən il tanınmış Amerika araşdırmaçısının Azərbaycanın yaxın tarixində baş vermiş olaylar barədəki xatirələrindən bəzi parçaları vermişdik...
Bu dəfə Moderator.az oxucularına Tomas Qoltsun 4 iyun Gəncə hadisələrindən sonrakı təxminən bir ay ərzində Azərbaycanda şahidi olduğu olay və proseslər barədəki gündəlik qeydlərindən ən maraqlı epizodları nəzərinizə çatdırmağa çalışacağıq... Yəqin ki, Azərbaycan daxilində heç bir siyasi qüvvəyə birbaşa bağlılığı olmayan əcnəbi jurnalistin Azərbaycan xalqının və dövlətinin taleyində həlledici rol oynamış həmin olaylar barədəki tərəfsiz olmalı olan fikirləri oxucular üçün maraqlı olar.
"Bu, inanılmaz idi: 30 nəfər (yaxud lap 100 nəfər) 7 milyon əhalini təmsil edən rejimi devirməkdən ötrü çılpaq çölün düzü ilə irəliləməkdə və istədiklərinə nail olmaqda idi.
.."
(Əvvəli burada:https://www.moderator.az/news/329827.html)
“...Surət Hüseynov Bakıya doğru irəliləməkdə idi... 709-cu alaydan balaca bir dəstə(deyilənə görə, 30 nəfərdən ibarət, amma hər halda ondan daha çox) başçıları ilə onu görməyə gələn müxtəlif elçilər arasında nə şifahi danışıqlar oldusa da, təslim olmadılar və Bakıya doğru irəliləməkdə davam etdilər...
Onları heç kim dayandırmadı. Ordu qan tökməmək barədə ciddi əmr aldığına görə geri çəkildi. Surətin adamları Yevlağı “tutdular”... Sonra onlar Bərdəni “tutdular”... Ölkənin haradasa 15 faizini nəzarətə götürərək daha sonra səmtlərini uzun səhraya bənzər yolla paytaxta doğru dəyişdilər. Bir gün onlar paytaxtdan 200 mil, ertəsi gün isə 150 mil aralı idilər. Sonra onları paytaxtdan 100 mil ayırdı və daha sonra 50 mil yaxınlıqda idilər. Və hökumət istefa verənə və hökumət 709-cu alayı özünə tabe etmək cəhdinə görə xainlikdə ittiham edilərək məhkəmə qarşısında durana qədər onların dayanmaq fikri yox idi...
Elçibəy isə heç bir şey etmədi. Vəfa Quluzadənin dediyinə görə, çox güman ki, o, şok vəziyyətində idi. Bir qism isə düşünürdü ki, o ya sərxoşdur, ya da kim bilir...
Sonra bir gün – səhv etmirəmsə, iyunun ya 9-u idi, ya da 10-u, amma 11-i, 12-i də ola bilərdi - Prezident Elçibəy xarici diplomatları yığdı ki, vəziyyəti izah etsin.
“Hökumət silahlı qiyamla üzləşmişdir”,- o dedi.
Guya ki, buna izah lazım idi...
“Buna cavab olaraq - Elçibəy dedi,- hökumət bunun qarşısını almağa cəhd göstərdi, çünki hər bir suveren dövlətin özünü müdafiə hüququ var...”
Bu, Neandartalın ilk mağara dövlətindən bəri hökumətlər tərəfindən məmnuniyyətlə istifadə olunan “güc vasitələrinin üzərində monopoliya”ya aid köhnə aforizmin versiyası idi. Elçibəyə isə elə gəlirdi ki, o nə isə yeni bir şey deyir...
Sual-cavab zamanı Almaniyanın səfiri telefonun vəziyyətindən şikayətləndi və xahiş etdi ki, Prezident bu məsələ ilə maraqlansın...
“Axır ki, mövqe aydınlaşdırılıb, nəhayət! Hökumət özünü müdafiə etməyə qərar verib”, - Vəfa Quluzadə vəcdə gəldi - “Nəhayət!,”- deyə o, sevincindən qışqırdı.
“Qoy onlar(Surət Hüseynovun tərəfdarları nəzərdə tutulur-S.L.) gəlsin! Vətəndaş müharibələri cəmiyyətləri saflaşdırır və bizim cəmiyyətimizin də buna daha çox ehtiyacı var! Biz cinayətkarlıq çirkabında boğulmağımıza özümüz yol vermişik! Bəsdir! Mən özüm silahlanıb, ora getməyə hazıram!..”
Surətin “ipə-sapa batmayan” batalyonu (və ya dostları, yaxud dəstəsi) irəliləməkdə davam edirdi; və onlar Qazıməmməd(indiki Hacıqabul –S.L.) adlı Allahın unutduğu yerə çatanda hökumət hücuma keçdi. Nəhayət! Lakin hücuma keçmiş dəstə ilə məsələni həll etmək üçün göndərilmiş üç vertolyotdan biri də geri qayıtmadı. Onların hamısı Surətin tərəfinə keçmişdi. Bu, inanılmaz idi: 30 nəfər (yaxud lap 100 nəfər) 7 milyon əhalini təmsil edən rejimi devirməkdən ötrü çılpaq çölün düzü ilə irəliləməkdə və istədiklərinə nail olmaqda idi. Qarabağ ermənilərinin( və onların silahlı dəstələrinin) həm Mütəllibov, həm də Elçibəy hökumətlərinə qarşı nə üçün belə geniş miqyasda uğur qazanmalarına artıq təəccüblənməmək olardı...
Hökuməti xilas etmək üçün heç kim vuruşmaq istəmirdi...
Qeyd:
Gəncə hadisələrinə dair rəsmi hesabatın ərsəyə çıxması üçün bir il vaxt lazım oldu. Nəhayət, 1994-cü ilin aprelində hesabat hazır olanda təhqiqat komissiyasının sədri ( Yəqin ki, söhbət 9 iyun 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin sədri
İsa Qəmbərin imzaladığı Milli Məclisin qərarı ilə yaradılmış Gəncə şəhərində baş vermiş hadisələri təhqiq edən deputat-istintaq komissiyasının sədri, Milli Məclisin üzvü, deputat, Baş prokurorun keçmiş müavini Mətləb Mütəllimovdan gedir- S.L) ona qol çəkməməyi üstün tutdu. Əslində həmin hesabat Surət Hüseynovu və 709-cu alayı qanuni hökumətə tabe olmadığına görə təmizə çıxarmışdı, hökuməti isə Surəti özünə tabe etmək cəhdinə görə təqsirli hesab etmişdi. Və beləliklə də, istənilən qəzəblənmiş ordu komandirinə mövcud olan hökumətə qarşı qiyam qaldırmağa və onu zor gücünə devirməyə birdəfəlik qanuni hüquq vermişdi...
Lakin həmin o qara günlərdə, yəni iyun ayının 4-ü və 5-də həlak olanların sayına gəldikdə, rəsmi təhqiqat qrupu əsas faktı gizlədə bilməmişdi: ölənlərin sayı 20-dən çox olmamışdı və demək olar ki, onların hamısı – Prezidentin mühafizə dəstəsinin başçısı da daxil olmaqla – hökumət ordusundan idi. İyunun 5-də gərginliyi azaltmaq məqsədi ilə Gəncəni tərk etməyə cəhd göstərərkən onun əyləşdiyi avtobus pusquya salınaraq gülləbaran edilmişdi...
Bəs Gəncənin Şəhidlər Xiyabanında bizim şahidi olduğumuz dəfn mərasimi nə idi? Komandir Mehman Ələkbərovdan başqa orada bir neçə həftə əvvəl həlak olmuş bir neçə əsgərin cənazəsi basdırılırdı, onların meyitləri lazım olan vaxtda “ölmək” üçün buzda saxlanılırmış...
HEYDƏR ƏLİYEV GƏLİR...
(Davamı var)
Təqdim etdi: Sultan Laçın
Oxşar xəbərlər
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 2024 12:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 2024 09:45
- Vaqif Səmədoğlu niyə hirslənmişdi? - Firuz Mustafa yazır
10 aprel 2024 22:53
- Sərdar Cəlaloğlu - İsa Qəmbər başqanlıqdan gedəndə ona dedim ki..
4 aprel 2024 12:37
- Azərbaycanlı ictimai fəalı Türkiyədə kim döy(dür)üb?-Zərəçəkən bəzi məmurlardan şübhələnir-Video
22 mart 2024 20:55
- İcra başçısı Nahid Bağırovdan əcaib reaksiya - Video
21 mart 2024 20:37
- Türkiyə iqtisadiyyatı Almaniya və Yaponiyanı da arxada qoyacaq
20 mart 2024 18:57
- Xalq artisti - Dedi ki, sizə erməni pasportu düzəldək və Ermənistanda heykəlini ucaldaq
20 mart 2024 14:16
- Doldur piyaləmi Arazdan mənim - Sənət yoldaşları Rübabə Muradova haqqında
17 mart 2024 21:21
- Atamı KQB öldürdü... - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı? - FOTO
17 mart 2024 19:10
Xəbər lenti
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya