“Erməni müəllim azərbaycanlı şagirdini ürəyindən bıçaqladı”
Ramiz Cahangirov: “Hadrut məktəbinin həyətindən götürdüyüm bir ovuc torpağı 29 ildir ki, özümdə saxlayıram”
“Müharibə dövründə biz bir çox dəhşətli hadisə ilə rastalaşmışdıq. Amma bir hadisə ən dəhşətli mənzərə olaraq, ömrümün sonuna qədər yaddaşımdan silinməyəcək”
Modern.az xəbər verir ki, bu sözləri AzEdu.az-a müsahibəsində uzun illər Hadrut qəsəbə məktəbində tarix müəllimi işləyən Ramiz Cahangirov deyib.
11 il Hadrutda müəllim işləyən Ramiz müəllim ilk olaraq, kənd, məktəb haqqında məlumat danışır:
“1980-ci ildən 1991-ci il oktyabrın 31-nə qədər, Hadrut qəsəbəsi, Tuğ kənd məktəbində tarix müəllimi işləmişəm.
Məktəbimizin əsası Çar Rusiyası dövründə Mir Mehdi tərəfindən qoyulub. 1975-ci ildə isə SSRİ dövrü üçün tam müasir məktəb istifadəyə verildi. 3 mərtəbəli bina kabinet, laboratoriya sistemi ilə təchiz edilmişdi. Tarix kabinetini öz əllərimlə hazırlamışdım.
Ora həm də beynəlmiləl məktəb sayılırdı. Həmin dövrdə ümumiyyətlə ölkənin hər yerində saxta beynəlmiləl ideya yaratmışdılar.
Məktəbdə 10 sinifdə azərbaycanlı, 10 sinifdə isə erməni şagirdlər təhsil alsalar da, bizim şagirdlərin sayı həmişə çox olurdu.
“14 il direktor işlədiyim dövrdə də keçirilən tədbirlər bizim məktəbimizin yerini verə bilmir. Bayram şənliklərini demirəm hələ...”
Hadrut xatirələrindən danışarkən müəllimin səsi tirəyir, sanki həmin anları yenidən yaşayırdı:
“Biri-birindən gözəl tədbirlər keçirərdik. İlk dərs günü, son zəng tədbirləri bir başqa keçirilirdi. Bu gün keçirilən təntənəli son zənglərin heç birinin bizim tədbirlərə bərabəri ola bilməz.
Ona görə yox ki, həmin xatirələr bizim üçün doğmadır. Ümumiyyətlə, bizim kənddə insanların düşüncəsi, dünyagörüşü tam başqa idi. 14 il direktor işlədiyim dövrdə də keçirilən tədbirlər bizim məktəbimizin yerini verə bilmir. Hələ, bayram şənliklərini demirəm...
Hər il fevralın birində məktəbimizin məzun olan tələbələrlə, tanınmış adamlarla şagirdlərimizin görüşünü keçirirdik. Uşaqlarda gələcəyə ruh yüksəkliyi yaranırdı.
Sovet dövründə belə bir qayda var idi ki, hər il payız fəslində V sinifdən yuxarı şagirdlər və bütün məktəb kollektivi təsərrüfat sahələrinə bir növ köməyə göndərilirdilər. Hər il şagirdlər bir ay, ay yarım plantasiyalarda, üzüm yığımına göndərilirdilər. Burada uşaqlar sanki böyüyürdülər. Ən maraqlı xatirələrimizin bir çoxu elə təsərrüfat sahələrində yaşanırdı.
Mənim üçün demək olar ki, ən gözəl anların çoxu əllərimlə hazırladığım tarix kabinetində olub. Sevimli şagirdlərimlə olan dərslər heç vaxt yadımdan çıxmayacaq. Bu gün onlardan yolumu davam etdirib tarix müəllimi olanlar da az deyil. Bu bir müəllim üçün çox qürurverici hissdir. Çox vaxt dərsdən sonra məktəb xadimələrini tarix kabinetinin önündə yığışıb bizi dinlədiyinin şahidi olurdum. Səbəbini soruşanda isə, dərsin çox maraqlı keçdiyini, dinləmək üçün gəldiklərini deyirdilər”.
“İşğaldan, müharibədən əvvəl də kəndimizə erməni hücumları olur, kənd sakinləri qətlə yetirilirdi. Təəssüf ki, qətlə yetirilən sakinlərin içərisindən mənim şagirdlərim də var idi”.
Ramiz müəllim kənd sakinlərinin başlarına gətirilən fəlakətlərdən danışarkən qəhərlənir, kədəri, yaşantısı səsindən hiss olunurdu:
“İşğaldan, müharibədən əvvəl də kəndimizə erməni hücumları olur, kənd sakinləri qətlə yetirilirdi. Təəssüf ki, qətlə yetirilən sakinlərin içərisindən mənim şagirdlərim də olub.
Dərs dediyim şagirdlər arasında Elşad və Aləmşad adında əkiz qardaşlar vardı. Hər ikisi biri-birindən ağıllı, tərbiyəli uşaqlar idilər. O zaman repetitorluq anlayışı yox idi. Şagirdin bir fənni daha yaxşı öyrənməsi üçün müəlliminin evinə getməsi həmin pedaqoq üçün şərəf sayılırdı. Biz bunu tam ictimai əsaslarla həyata keçirirdik. Əkiz qardaşlar da tarixə çox həvəsliydilər. Dərsdən sonra bizə gələrdilər. Qardaşlardan biri əmisi ilə Füzulidən qayıdarkən yolda ermənilər tərəfindən qətlə yetirildi. Kəndimiz dağların arasında yerləşirdi. Hadrutdan Tuğa gələn yol Füzulidən keçirdi. Onlar elə Füzuli yaxınlığında yolun ortasında qutu tapıblar. Qutuda qurğulu bomba var imiş. Bombanın partlaması nəticəsində hər ikisi həlak olmuşdu.
Daha sonra, dərs dediyim məzunların içərisində Oqtay Həsənov adlı igid bir oğlan da vardı. Məktəbi bitirdikdən sonra milis işləyirdi. Oqtay dostu ilə kəndin yaxınlığındakı çayın yanında maşınlarını yuyarkən ermənilər tərəfindən mühasirəyə alınır və dəhşətli şəkildə qətlə yetirilmişdi".
Müharibə dövründə biz bir çox dəhşətli hadisə ilə rastalaşmışdıq. Amma indi danışacağım hadisə ən dəhşətli mənzərə olaraq, ömrümün sonuna qədər yaddaşımdan silinməyəcək.
1989-cu ildə IX sinif şagirdi Teyyub Süleymanlı məktəbdə hər kəsin gözü önündə qətlə yetirildi. Teyyub fağır şagird deyildi. Əksinə, sözün əsl mənasında, pəhləvan oğlan idi. Baş verən hadisələrə sakit dayana bilmirdi, verdiyi reaksiyasına görə öldürülmüşdü. Erməni şagirdlər qollarını tutmuş, erməni idman müəllimi isə ürəyindən bıçaqlamışdı. Bütün bunlar hamının gözü önündə yaşanmışdı. Baş verənlərə şahidi olanlar inanmıram ki, bunu nə vaxtsa unuda bilsinlər. Teyyubun qətli yaddaşımızda ömürlük silinməyəcək.
Bu hadisədən sonra kəndimizdə azərbaycanlılarla ermənilər arasımndakı konflikti daha da dərinləşdi”.
“Sanki, baş verəcəkləri əvvəlcədən hiss edirdik. Hər birimiz səksəkədə idik”
Müsahibimiz danışdıqca, gördüyü dəhşətli anları sanki özümüz yaşayıbmışıq kimi gözlərimizin önündə canlandı:
“Tuğda son dərsimiz elə oktyabrın 30-da kənddən çıxdığımız gün olmuşdu. Dərsimiz təxminən, saat 5-də bitdi. Payızda günlər qısa olur, toranlıq tez düşmüşdü ki, yavaş-yavaş atəş səsləri eşidilməyə başladı. Nə yalan deyim, artıq alışmışdıq bu səslərə. Hətta dərs vaxtı belə atəş səsləri eşidirdik. Artıq qulaqlarımız öyrəşmişdi.
Kəndimiz dağların, meşəliyin ortasında yerləşirdi. Axşam saat 7-8 arasında ermənilər bu meşəlikdən kəndə hücuma başladılar. Sanki baş verəcəkləri əvvəlcədən hiss edirdik. Hər birimiz səksəkədə idik. O dövrdə ağır artilleriya yox idi. Avtomat tipli silahlardan kəndi dolu yağışına tuturmuş kimi güllə yağışına tutdular. Heç kim nə baş verdiyinə baxmaq üçün belə başını qaldıra bilmirdi.
Məktəbimiz kəndin ayağında yerləşirdi. 1988-ci ildən burada Sovet qoşunları yerləşdirilmişdi. Guya asayişi qorumalı idilər. Təbii ki ermənilərin tərəfində dayanmışdılar. Biz evlərimizdən çıxıb məktəbə doğru gedirdik ki, bəlkə əsgərlər insafa gələr, erməniləri uzaqlaşdıralar. Amma bunu etmədilər. Kənd əhalisinin böyük qismi özlərini taleyin ümidinə buraxıb, erməni kəndləri içərisindən keçərək Füzuliyə getdilər.
Biz 57 nəfər məktəbdə daldalana bildik. Əsgərlər insafa gəlib bizi ermənilərə vermədilər. 24 saat məkəbdə qalmalı olduq. Ta ki, azərbaycanlılar gəlib bizi pulla onlardan alana qədər. Məktəbin 4 tərəfini ermənilər mühasirəyə almışdılar. Doğma kəndimizdə, son günümü əllərimlə hazırladığım tarix kabinetimdə keçirdim. Bunun məktəbimizlə son görüş olduğunu bilirdim. Xəyalımda kabinetin açılış gününü, sevimli şagirlərimlə keçdiyimiz dərsləri bir-bir yenidən canlanırdı. 30-31 oktyabr tarixlərində 24 saat biz məktəbdə mühasirədə qaldıq. Səhər azərbaycanlı əsgərlər bizi aparanda məktəbimizin yanında, kimsə görmədən əyilib yerdən bir ovuc torpaq götürdüm. 29 ildir həmin torpağı saxlayıram. Ən böyük arzum doğma kəndimizin azad olunmasıdır. Bundan sonra torpağı aldığım yerə qaytaracağıma özümə söz vermişəm”.
Yurd-yuvasından didərgin düşüb Füzuliyə sığınan əhali burda da qala bilmir. Düşmən hücumları onları buradan da çıxmağa məcbur edir:
“Kənddən çıxandan sonra bizi Füzuliyə gətirdilər. 1992-ci il martın 17-də ermənilər Füzuliyə qratdan atəş açdılar. Şəhər əhalisi canını qurtarmaq üçün Füzulidən çıxmalı oldu. Hər şeyini doğma kəndində itirmiş Tuğ sakinləri də onlara qoşulub Füzulidən çıxmalı oldu. Bundan sonra kənd əhalisi ölkənin müxtəlif yerlərinə səpələndi. Mən də ailəmlə bir yerdə Bakıya gəldim. Bir ildən sonra, Mərdəkanda Tuğ kənd sakinləri yaşayan yataqxanada məktəbimizi bərpa edə bildik. Məktəb bir müəddət fəaliyyəti dayandırsa da 1996-cı ildə yenidən fəaliyyətini bərpa etdik. 1996-1999-cu illərdə həmin məktəbdə müəllim, 1999-2000-ci illərdə isə direktor işləmişəm. Kənd əhalisinin böyük hissəsi Beyləqanda olduğu üçün məktəbi də ora köçürdülər. Bundan sonra, Bakıda başqa bir məcburi köçkün məktəbində, Nərimanlı kənd məktəbində müəllim, 2002-2014-cü illərdə həmin məktəbin direktoru vəzifəsində işələmişəm. Tədrisdəki uğurlarıma görə 2012-ci ildə prezidentimiz tərəfindən “Tərəqqi” medali ilə təltif edilmişəm. 2012-ci ildə səhhətimdəki problemlərə görə, həkimlər və ailəmin təkidilə öz imzamla təqaüdə çıxmışam”.
“Arzular çoxdur, tükənməzdir. Təki torpağımıza qayıdaq....”
Doğma kəndlərinə qayıdacağı günü səbirsizliklə gözləyən Ramiz müəllim son olaraq arzularını bizimlə bölüşdü:
“Bu həyatda ən böyük arzum doğma yurdumuza qayıtmaqdır. Kəndimizə qayıdanda ilk gedəcəyim yer, qəbristanlıq olacaq. Daha sonra, ustalarla bir yerdə tikintisində işlədiyim evimi, atamın evini ziyarət etdikdən sonra isə doğma məktəbimizə gedəcəyəm. Sovet vaxtı din o qədər də geniş yayılmamışdı. Elə o dövrdən mənim üçün məktəb məbəd kimi gəlir. Həmişə məktəbi məscidlə müqayisə edirəm. İnsan həyatında ən doğma atribut kimi bir yerdir məktəb. Doğma kəndimizə qayıtdıqdan sonra burada yeni məktəb tikintisində, müəllim kollektivinə əlimdən gələn bütün köməkliyi edəcəm. Bu istiqamətdə çoxlu arzularım, planlarım var. Arzular çoxdur, tükənməzdir. Təki torpağımıza qayıdaq....”
modern.az
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 2024 11:13
- 3 uşaq anası azərbaycanlı həkimin əlində öldü - FOTOLAR
25 mart 2024 21:20
- Hindistanın Baş naziri SSRİ-də Novruz Bayramını necə bərpa edib? –Bakıda ilk Novruz şənliyi Moskvanı nə üçün qorxudub?
25 mart 2024 00:52
- Moskva terrorunda azərbaycanlı kişi və erməni xanımı da öldürülüb
24 mart 2024 20:47
- Bağanis-Ayrım soyqırımından 34 il ötür - VİDEO
24 mart 2024 19:54
- Ermənilər görkəmli cərrahımızın qardaşını öldürüb meyitini ata bağlayıblar - VİDEO
24 mart 2024 05:58
- Ukraynada daha bir azərbaycanlı hərbçi öldü - Foto
24 mart 2024 05:46
- Zümrüd gözlü Sərsəng dəryaçası daha da gözəlləşəcək
23 mart 2024 16:24
- Moskvada terror aktında azərbaycanlı Vüqar Hüseynov həlak olub
23 mart 2024 14:53
- 17 yaşlı azərbaycanlı qız Moskva terrorunda həlak oldu
23 mart 2024 08:46
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05
- Sümbülə Əliyeva həbs edildi
26 mart 09:56
- Banan adı ilə aldığımız meyvə AFRİKA KARTOFU imiş - Diqqət!
25 mart 23:09
- Azərbaycan - Bolqarıstan oyununda qalib müəyyənləşmədi
25 mart 22:41
- 3 uşaq anası azərbaycanlı həkimin əlində öldü - FOTOLAR
25 mart 21:20
- Prezident və xanımına qarşı sui-qəsd cəhdinin detalları 28 il sonra açıqlandı - Əl-Qaidə-nin planı
25 mart 16:06
- Moskvadakı teraktın başçısı AĞACDA gizlənibmiş – VİDEO
25 mart 14:05
- Kramarenkonun yumruq davası, Banişevskinin etiraz çağırışları – Neftçini cəzadan Brejnev xilas edib
25 mart 13:59
- Kirkorov Bakıya kimin TOY MƏCLİSİNƏ gəlib ?
25 mart 13:54
- Rusiyanın 8 PUA-sı vuruldu - 11 yaralı
25 mart 13:49
- Diş ağrısı ilə yatıb 32 il sonra oyandı
25 mart 13:47
- Azərbaycanda icra başçısını öldürmək istəyən şəxs həbs edildi - DTX-dan açıqlama
25 mart 11:35
- Taleh Qaraşovu öldürmək istəyiblər
25 mart 11:29