Azərbaycanı birləşdirən 10 əsrlik abidə... - Fotolar

Məlum olduğu kimi, bu gün şanlı Azərbaycan Ordusu əfsanəvi Xudafərin körpüsündə bayrağımızı dalğalandırıb.
Bununla bağlı Prezident İlham Əliyev öz tvitter hesabında paylaşım edərək “Azərbaycan Silahlı Qüvvələri qədim Xudafərin körpüsünün üzərində Azərbaycan bayrağını qaldırdılar. Eşq olsun Azərbaycan xalqına! Qarabağ Azərbaycandır!”, - sözlərini yazıb.
“Qafqazinfo” bu məqamda sözügedən körpünün tarixi ilə məlumatı təqdim edir:
Azərbaycanı birləşdirən rəmzi abidə və ya Xudafərin körpüsü...
Xudafərin Azərbaycanı və İranı birləşdirən, Cəbrayıl rayonunda yerləşən, Araz çayı üzərində salınmış iki körpüdən ibarətdir.
Xudafərin körpüsü 1027-ci ildə Şəddadi hökmdarı Fəzl ibn Məhəmməd tərəfindən Rəvvadilərlə mübarizə aparmaq üçün inşa olunub. Unikal memarlıq abidəsi olan körpüdə Azərbaycan memarlıq məktəbinin üslubu izlənilməkdədir. Ağa Məhəmməd şah Qacarın Azərbaycana yürüşü zamanı bir hissəsi uçurulsa da, sonradan bərpa edilib. Təbii qayalar üzərində inşa edilən körpünün bir hissəsi dövrümüzə qədər gəlib çatıb.
Körpüdən bir qədər aralı daha bir körpü də var ki, bu da Xudafərin adlanır. İkinci körpü 11 gözdən ibarət olub və XIII əsrdə, Elxanilər dövründə inşa edilib. Hazırda həmin körpünün yalnız 3 aşırımı salamatdır. Hər iki körpü İpək yolunun üzərində yerləşir.
Xudafərin körpüsü Azərbaycanı birləşdirən simvolik bir abidədir. Birincisi “Baş Xudafərin körpüsü” adlanır, uzunluğu 130, eni 6, hündürlüyü isə 12 metrdir. İkinci körpü isə 15 aşırımlı olmaqla uzunluğu 200, eni 4,5 metr, hündürlüyü 10 metrdir.
Körpü tağlarının dayaqları təbii özüllər — qayalar üzərində ucaldığndan aşırımlar müxtəlif ölçülü və sərbəst düzümlüdür. Bişmiş kərpic və çaydaşından tikilən on beş aşırımlı körpünün tağları sivri biçimlidir.
Araşdırmaçıların çoxunun fikrincə, hər iki körpünün dayaqları çayın ortasında olan təbii sal daşlar üzərində qurulduğundan onlara “Xudafərin” adı verilib. Hələlik Xudafərin körpüləri sirlərini açmayıb.
Araz üzərində çoxlu körpülər atılsa da onlardan ən bəllisi Xudafərin körpüləridir. Xudafərin dərəsi Araz çayı yatağında ən əlverişli keçidlərdən biri olub. Körpülərin birləşdiyi hər iki sahil, gözəl dağlıq landşaftı olan yerdir. Bu körpülər yüzillərcə transkontinental yollar üstündə yerləşib, təkcə ölkədaxili və ölkələrarası yollarda deyil, qitələrarası qarşılıqlı ilişgilərdə də yararlı olub.
Körpünün bütün tağları kərpicdən qurulduğu halda, əsas kütləsi çay daşındandır. Yuxarı qatda divar hörgüsü kərpicdən də aparılıb ki, bu da Arran memarlıq məktəbi üçün xarakterikdir. Bu iki materialın uyarlığı körpüyə özümlü bədiilik və konstruktiv görkəm verir.
Tikinti materialı və memarlıq biçinlərinə görə daha monumental görünən onbiraşırımlı körpüdə oyma naxışlı, dairəvi biçili daş bəzək lövhələri də aşkar edilmişdir. Böyük konstruktiv dayanaqlığı ilə yanaşı Xudafərin körpülərinin xüsusilə Sınıq körpünün güclü bədii ifadəliliyi də var. Onlar öz ətrafında Arazın hər iki sahilində olan Azərbaycan torpağındakı çoxlu mədəni dəyərləri – müxtəlif tipli memarlıq, tarix-arxeologiya və təbiət abidələrini birləşdirirdi. Ümumdünya əhəmiyyətli tarixi hadisələrlə bağlılığına, gözəl landşaftla üzvi birliyinə, yüksək memarlıq-mühəndis həlli və sair xüsusiyyətlərinə görə Xudafərin körpüləri Azərbaycan memarlığının universal dəyərli abidələridir.
Xudafərin ədəbiyyat nümunələrində də geniş təsvir olunub:
“Xudafərin körpüsünün üstündən 1068-ci ildə böyük səlcuq sultanı Alp Arslan qələbə yürüşü ilə, XVI yüzildə isə Aşıq Qurbani əsir kimi keçib:
Qolubağlı keçdim Xudafərindən.
Üzüm gülməz, heç açılmaz, ah, mənim!”
Uzun onilliklər boyu Azərbaycanı dünyanın ölkələri, qitələri ilə birləşdirən karvan yolları Araz çayı yatağında - Xudafərin dərəsində bir-birinə qovuşub. Uzun zaman idi ki, bu dərə əlçatmaz, ayaqdəyməz yer idi.
Amma artıq 30 ilə yaxın həsrətə son qoyulur, Şanlı Ordumuzun qələbəsindən sonra azərbaycanlıların əfsanəvi körpünü görməyi artıq xəyal yox, bir reallıqdır...
- Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Vatikanda daha bir tarixi abidə bərpa ediləcək
5 mart 2021 12:14
- Xaricdə yaxşı işini atıb Azərbaycana qayıdan fizik: Kainat-Kvant
2 mart 2021 00:09
- Füzulidə yer altında GİZLİ ŞƏHƏR -Fotolar
28 fevral 2021 21:57
- Bir Qacar ailəsinin Şuşa hekayəsi (FOTOLAR)
25 fevral 2021 20:49
- Azercell Telekom MMC-nin prezidenti Vahid Mürsəliyev - MÜSAHİBƏ
25 fevral 2021 20:41
- Milyonlarla ürəyin kədəri və inamı... - Fotolar
25 fevral 2021 20:00
- “Rasim Balayevi ömür boyu bağışlamayacam”
22 fevral 2021 19:31
- Qazi Rüstəmlə tibb bacısı Esmira ailə qurdu - Fotolar
19 fevral 2021 22:34
- Səfirin Rasim Məmmədovla xəyanətə bərabər sponsor oyunu
19 fevral 2021 18:36
- Əbülfəs Qarayev ölkədən niyə çıxmaq istəyib?
18 fevral 2021 13:10
- AZƏRBAYCANDA YENİ QOŞUN NÖVÜ ...
07 mart 02:02
- "Pəhləvanlar" kafesinin 18 otağında 49 əxlaqsız qadınla ...
07 mart 01:29
- Tibb Universitetinin 80 yaşlı keçmiş rektoru...
06 mart 21:46
- YAP-ın Veteranlar Şurasında kimlər var? (SİYAHI)
06 mart 18:52
- Hacıbala Abutalıbov Bakıdan kəndə köçüb -Toyuq saxlayır
06 mart 18:31
- Azərbaycanda 273 nəfər ömürlük məhkum var - Onlar da..
06 mart 18:22
- Azadlığa çıxan Mübariz Mənsimovdan - Açıqlama
06 mart 18:13
- “Partiyamız yeni siyasi dövrə qədəm qoyur”
06 mart 17:59
- Prezident bu qadınları təltif etdi - Siyahı
06 mart 17:41
- Azərbaycanda ilk dəfə jest dili lüğətinin veb səhifəsi hazırlanır
06 mart 00:08
- Bu da YAP-ın yeni İdarə Heyəti - Siyahı
05 mart 23:50
- Mehriban Əliyeva YAP Sədrinin I müavini oldu
05 mart 16:45
- Temperatur 10 dərəcə aşağı enəcək - Xəbərdarlıq
05 mart 16:25
- Mübariz Mənsimov azadlığa çıxdı
05 mart 14:40
- Ramiz Mehdiyev YAP-ın İdarə Heyətindən çıxarıldı...
05 mart 13:25
- Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Vatikanda daha bir tarixi abidə bərpa ediləcək
05 mart 12:14
- Dilbər Sultanovanın şəriki Fateh Mustafayev vəzifəsindən qovuldu
05 mart 11:44
- Dilavər Əzimlinin həyat yoldaşı: "Ölüm xəbərini mənə sürücü..."
05 mart 10:51
- Ramiz Mehdiyev YAP-ın qurultayında - Foto
05 mart 10:37
- YAP-ın qurultayı başladı - Yenilənir
05 mart 10:31
- Türkiyə ordusunun generalı helikopter qəzasında həlak oldu
04 mart 23:45
- Beş partiya YAP-a girdi
04 mart 23:08
- “Holcim ”in məsələsinə Qaradağ rayon məhkəməsi baxacaq
04 mart 19:27
- AZAL şefinin həyat yoldaşından 7.7 milyonluq yatırım
04 mart 18:33
- Daha bir partiya kollektiv olaraq YAP-a girdi
04 mart 17:11
- Ramiz Mehdiyevin GƏLİNİ-nin bankı bağlanır ..
04 mart 15:35
- " 10 KVADRAT MƏSAFƏDƏ 7-8 nəfər oturur "-DGK sədri
04 mart 14:11
- Xalqxeber.az saytının 9 yaşı tamam oldu
04 mart 12:30
- Yurddaş Partiyası YAP-a birləşdi
04 mart 11:06
- SSRİ-nin ilk cəlladı – 33 nəfəri çəkiclə qətlə yetirən Komarov
04 mart 00:10