COVİD-19: İnsanlar vaksinasiyadan niyə qorxurlar?

Azərbaycanda koronavirus infeksiyasına qarşı vaksinasiya kampaniyası keçirilir. Başqa ölkələrdə olduğu kimi, peyvəndlənmə məcburi deyil. Lakin tibb mütəxəssisləri vaksinasiyadan keçməyi tövsiyə edirlər. Bu arada inyeksiyadan imtina edəcəklərini deyənlər də mövcuddur. Bəs, görəsən, onların narahatlıqlarına səbəb olan nədir?
Vaksinasiyaya qarşı inamsızlıq, qorxu və şübhələrin kökləri az qala müasir peyvəndlərin yaranması dövrünə gedib çatır.
Burada 19-cü əsrə aid Britaniyada yaranan peyvənd əleyhdarlarının hərəkatını misal çəkmək olar. Onlar vaksinasiya əvəzinə, təcrid olunma kimi, alternativ mübarizə üsullarını tələb edirdilər.
Daha yaxın tarixi örnək kimi, peyvənd əleyhinə çıxanların ən tanınan simalarından biri - həkim Andrew Wakefield-i qeyd etmək yerinə düşərdi. O, 1998-ci ildə autizm və bağırsaq xəstəliyini MMR peyvəndi ilə əlaqələndirən hesabatın müəllifidir. Onun nəticələri tamamilə təkzib olunsa da, vaksinlərin "təhlükəsi" barədə fikir müəyyən təbəqə arasında geniş yayıldı.
Covid-19 vaksininə gəlincə isə, belə hesab olunur ki, ona qarşı inamsızlıq və qorxu keçmişdəki təcrübə, siyasi və sosial mənşəli amillərə əsaslana bilər. Bu səpkidə 2009-cu ilə aid İsveçin misalını çəkmək olar.
Burada donuz qripi alovlanarkən, beş milyon insan, yəni əhalinin təxminən yarısının vaksinasiyasından sonra, bəzilərində ağır və uzunmüddətli yan fəsadlar müşahidə olundu. Bu hadisə əhalinin yeni peyvəndlə bağlı bəzi narahatlıqlarını izah edə bilər.
Stokholmdakı Novus İnstitutunun apardığı son sorğuya görə, isveçlilərin təxminən 60 faizi vaksinlənmə ilə bağlı ya tərəddüd keçirir, ya da ondan imtina etmək fikrindədir.
Ötən il nüfuzlu Lancet dərgisində yayılan araşdırmaya əsasən, vaksinlərin əhəmiyyəti, təhlükəsizliyi və effektivliyinə dair inamsızlığın səviyyəsi artmaqdadır. Belə ki, 2015-2019-cu illər arası 6 ölkədə peyvəndlərin təhlükəsiz olduğu ilə qəti şəkildə razılaşmayan respondentlərin sayında ciddi artım müşahidə olunub. Bu ölkələr arasında Azərbaycanın da adı çəkilir.
Belə görünür ki, koronavirus peyvəndi ilə bağlı narahatlıqlar ölkədən-ölkəyə dəyişkəndir. Britaniya da daxil, bəzi ölkələrin sakinləri, ümumilikdə, peyvəndlərə qarşı olmasa da, müəyyən istehsalçının vaksinlərindən imtina edir. Bu barədə The Guardian qəzeti yazır. Məlumata əsasən, ABŞ-Almaniyanın BioNTech/Pfizer peyvəndindən imtina edənlər Britaniyanın istehsal etdiyi vaksinlərə üstünlük verdiyini deyiblər.
Mütəxəssislərə əsasən, fəalların bir çox ölkədə vaksinlərə qarşı apardığı kampaniya qorxu və inamsızlıq hissini artırır. Hesab olunur ki, dezinformasiyanın eyni zamanda müxtəlif kanallardan yayılması yanlış məlumatların mötəbərliyini artırır.
Burada peyvəndlərin təhlükəsiz olmadığı kimi iddiaları göstərmək yerinə düşərdi. Bu məlumat artıq bir müddətdir ki, internetdə yayılır. Belə bir fikir izhar olunur ki, peyvəndlərin istehsalını sürətləndirmək naminə tələb olunan prosedurlardan yan keçilib və bu da vaksinin təhlükəsizliyini sual atına alır.
Nəzarət qurumları və istehsalçılara əsasən, vaksinlərin çevik çatdırılmasına səbəb - qabaqcıl texnologiya, nəzarətlə istehsalın paralel aparılması və geniş maliyyə dəstəyi olub.
London Gigiyena və Tropik Tibb Məktəbinin Vaksinə Etimad Layihəsi belə bir nəticəyə gəlib ki, sosial mediada dezinformasiya səciyyəli məlumatlarla tanış olan qruplar arasında vaksinasiya olmaq istəyənlərin faiz nisbəti aşağı düşür.
"Bu qrupun etimadını geri qazanmasaq, Pfizer peyvəndinin 95 faizlik təsiri barədə məlumat heç bir məna daşımayacaq. Ölkənin əksəriyyəti peyvəndi qəbul etmədən, kütləvi immuniteti təmin etmək mümkün olmayacaq", - britaniyalı həkim dr. Will Budd izah edir.
Peyvəndlərdən imtina edənlər onların "qeyri effektivliyi və ya yan fəsadları" kimi səbəbləri qeyd edirlər. Lakin Rusiya Səhiyyə Nazirliyinin saytlarından birinə görə, "qorxular" məsələni bilməməkdən irəli gəlir.
Vaksinasiya kampaniyasını tərəfdarları hesab edirlər ki, məşhur simaların, siyasi, ictimai və mədəniyyət xadimlərinin ictimai şəkildə inyeksiya olunması etimadı artıra bilər.
Burada nümunə olaraq, ABŞ Prezidentinin misalı çəkilir. Dekabr ayında onun vaksinasiya olunması televiziya ilə canlı yayımda nümayiş etdirilib. Yaşına görə peyvənd almaq növbəsi çatan Joe Biden soydaşlarını "vaksinin təhlükəsizliyinə" inandırmaq istədiyini deyib.
Ötən il Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) koronavirus epidemiyası ilə yanaşı yayılan saxta məlumatlar - "infodemiya" təhlükəsi ilə bağlı xəbərdarlıq edib.
Mənbə: BBC
Oxşar xəbərlər
- Ata 25 yaşlı tennisçi qızını öldürdü - ŞOK SƏBƏB
11 iyul 2025 18:18
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 2025 01:31
- Dünyanın ən gülməli ölkələri açıqlandı: Zirvədə gözlənilməz ölkə yer aldı
9 iyul 2025 11:16
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
9 iyul 2025 11:09
- Putinin BU GÜN işdən qovduğu NAZİR özünü ÖLDÜRDÜ – ŞOK
7 iyul 2025 18:06
- Nikahsız analar, sənədsiz uşaqlar: Kimdir günahkar?
6 iyul 2025 17:29
- Rusiya partlayış törətdi, Azərbaycana məxsus SOCAR YDM-ləri dağıldı - FOTO
6 iyul 2025 16:12
- Məni dostlarım öldürdü - Akif Səmədin şeirləri
6 iyul 2025 12:58
- Bakıda insanlar TƏŞVİŞ içində - küçəni bürüyən bu canlılar nədir?
6 iyul 2025 09:08
- SEVGİ ilə VƏRDİŞİ necə FƏRQLƏNDİRMƏK ? 3 əlamət
4 iyul 2025 09:51
Xəbər lenti
- Ukrayna hərbi kəşfiyyatı Sibirdə QAZ kəmərini PARTLATDI ...
12 iyul 12:55
- TEHRAN MERİ : İsrail İrana qarşı CADU və CİNLƏR-dən də istifadə edib..."
12 iyul 12:40
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 11:42
- Sumqayıtda kürəkən qayınatasını qətlə yetirdi
12 iyul 11:02
- Rusiyada ƏMƏLİYYAT: İki azərbaycanlının malları əllərindən alındı
12 iyul 10:48
- Atası ilə səfərə getmək qadağan olundu
12 iyul 00:59
- Nazirin oğlu nasizmdə ittiham olunur: İşə təhlükəsizlik xidməti qarışdı
11 iyul 23:06
- Ata 25 yaşlı tennisçi qızını öldürdü - ŞOK SƏBƏB
11 iyul 18:18
- Tofiq Zülfüqarov Elmar Məmmədyarova cavab verdi: Söyüş söyməmişəm
11 iyul 18:02
- Ermənistan mediası sülh müqaviləsinin detallarını açıqladı – Zəngəzur dəhlizi, separatçılığa qarşı öhdəlik və...
11 iyul 17:51
- Veysəloğlu Şirkətlər Qrupunun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı-na yekun vuruldu
11 iyul 14:43
- Rusiyada Azərbaycandan gətirilən 18 TON ŞEFTALI ı məhv edildi
11 iyul 14:30
- İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi (FOTO)
11 iyul 13:47
- Rusiya işğal olunmuş Ukrayna ərazisindən 4 MİLYON TON TAXIL OĞURLAYIB...
11 iyul 13:39
- Keçmiş nazir xanımı və gəlinlərindən DANIŞDI: İkisi də əcnəbidir - VİDEO
11 iyul 13:15
- İran 300 MİNDƏN ÇOX ƏFQANI ölkədən qovur. SƏBƏB ?
11 iyul 12:55
- -Qaş ustası- doğduğu uşağı 1 il SOYUDUCUDA saxladı və sonra...
11 iyul 12:23
- Prezident həmkarını təbrik etdi
11 iyul 11:31
- İntihar etmiş rusiyalı NAZİR VİDA MESAJI-nda NƏ YAZIB ?
11 iyul 10:45
- Ermənistan XİN mətbuat katibi Ani Badalyan: İlham Əliyevlə Nikol Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü uğurlu olub
11 iyul 10:08
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
11 iyul 09:48
- Təyyarədə qadının OMBA-sına toxundu və 7 İL HƏBS...
11 iyul 09:36
- HÖKÜMƏ - kədərim mənim filmi bu tarixdə təqdim olunacaq
11 iyul 02:05
- Yazıçı Sabir Əhmədlinin oğlu ilə TƏSİRLİ MÜSAHİBƏ
11 iyul 01:31
- Bir qətliamın izi – 26 il əvvəl Bakı və İrəvan sülhə yaxın olanda 40 erməni güllələnib
11 iyul 01:12
- Pul üçün Rus ordusuna yazılan azərbaycanlı Əliquliyev peşmandır: Prezidentə deyin, məni qurtarsın
11 iyul 00:36
- Daha bir rayonda yasda EHSAN ləğv edildi
11 iyul 00:26
- 5 saat davam edən İlham Əliyev-Paşinyan görüşünə dair İLK AÇIQLAMA
10 iyul 14:43
- İranlı molla : CƏHƏNNƏM əhlinin dili TÜRKCƏ, CƏNNƏT əhlinin dili ƏRƏBCƏDİR...
10 iyul 13:33
- 100 qadını öldürmüşdü - Manyakın meyiti tapıldı
10 iyul 12:29
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya