“42 il Azərbaycanın qurtuluşu uğrunda çalışdı”
Mədəniyyət21 fevral 2021 12:32

Azərbaycan Cümhuriyyəti nazirlərindən Mustafa Vəkiloğlu qələm əhli kimi məhsuldar olmasa da, yaşlılıq dönəmində bir sıra önəmli məqalələr yazıb. Cümhuriyyətin süqutu, Müsavat partiyası, Mustafa Kamal Atatürk və s. mövzularda yazılar qələmə alan Mustafa bəy silahdaşlarının vəfatı ilə bağlı da üzüntülü məqalələr nəşr edib.
Onun "Türk izi” və "Mücahit” dərgisində Cümhuriyyətimizin iki görkəmli nümayəndəsi – Adil xan Ziyadxan və Əkbər ağa Şeyxülislamzadənin vəfatları münasibətilə yazdığı məqalələri təqdim edirik:
Adil xan Ziyadxan
Azərbaycan Cümhuriyyətinin əski dövlət adamlarından Adil xan Ziyadxanı da itirdik. Hər ölüm ağrılıdır, fəqət Adil xanın ölümü bağrıyanıq azərilərin qəlbində çox dərin bir təəssür və yeis yaratdı. Mərhum istər əxlaqi və şəxsi məziyyətləri, istərsə də milli davaya bağlılığı nöqteyi-nəzərindən əski milliyyətçi münəvvər nəslin – idealist və fədakar nəslin – son müməssillərindəndir. Bir tarix yaratmış olan o nəsil tükənməkdədir, kim qaldı ki...
Və milli tariximizin bir dövrü, çox şərəfli, milli həyəcan və imanla çalxalanan, yapıcı və yaradıcı hərəkatlarla dolu olan bir dövrü qapanmaqdadır. Onun üçündür ki, Adil xanın ölüm xəbərindən sonra ruhumuza ifadəsi çətin, ağrı ilə qarışıq bir hüzn çökdü. Əski yaralarımız təzələndi və yalnızlığımızı, bikəsliyimizi yenə hiss etməyə başladıq.
Gəncə əşrafından olan vəkil Adil xan tarixi bir ailəyə mənsubdur. Bir yarım əsr əvvəl yenə Azərbaycana saldırmış olan rus orduları ilə çarpışaraq qəhrəman Gəncə surları üzərində şəhid olan Cavad xanın nəvələrindəndir. Yüksək mədəniyyəti, əxlaq və xarakteri etibarilə mərhum Adil xan dövrünün mümtaz şəxsiyyətlərindən biri idi. Azərbaycanın istiqlal dövründə bir çox mühüm və məsuliyyətli mövqelərdə olan Adil xan istila zamanı Azərbaycanın Tehran səfiri idi. Ondan bu yana da İstanbulda
mütəvazi bir həyat yaşamaqda idi.
Adil xanın nəsli Azərbaycan istiqlal mücadiləsini yapmış və Azərbaycan Cümhuriyyətini qurmuş olan bənzərsiz fədakarlar nəslidir. Əlimərdan bəylər, Fətəli xanlar, Nəsib bəylər və digərləri bu nəslin mənsubudurlar. Onlar çox fədakar və göstərişdən xoşlanmayan mütəvazi insanlardırlar. Həyatda onlar üçün nə sərvətin qiyməti vardı, nə də dəbdəbənin. Onların yeganə qayəsi milli idealın təhəqqüqü idi. Bu qayə üçün yaşadılar, bu qayə uğrunda çalışdılar, çırpındılar və bu yolda da öldülər. Onların qəbir yeri Xəzər dənizinin insanfsız suları, Azərbaycanın qana boyanmış digər bir çox köşələri, Paris, İstanbul, Ankara, Təbriz məzarlıqlarıdır.
Bəli, bir nəsil köçür, milli tariximizin mühüm bir səhifəsi qapanır...
Fəqət nə zaman dayanır, nə də tarix...
Azərbaycan milli hərəkatı davam edir və tarix səhifələri boş qalmır, dolur. Arxadan gələn nəsil əski nəslin yerini tutur, tutmaqdadır. Hamımızın əhdi-peymanımız, amal və arzumuz istiqlal dövrümüzü yaratmış, yaşatmış və aramızdan əbədiyyən ayrılmış olan bu böyük liderlərimizin yolunda əl birliyi ilə eyni əzm və imanla yürüməkdir.
Hörmətli oxucular, məlum, bu dünya ta əzəldən vəfasız və fanidir, zaman və Əzrayıl amansız və taleh də zəbundur. Şəxslər ölmüş, ölür və öləcəkdir. Fəqət dava yaşayacaq və qazanılacaqdır.
Əkbər ağa Şeyxülislamzadə
Böyük bir təəssürlə öyrəndiyimizə görə Azərbaycanın əski siyasət adamlarından Əkbər ağa Şeyxülislamzadə mart ayında Parisdə vəfat etmişdir. Mərhum Azərbaycanın öndə gələn tanınmış bir ailəsinə mənsub olub İrəvanda doğulmuşdur. Peterburq politexnikumunu bitirmişdir. Məsləyi mühəndislikdi. Ana dilindən başqa rusca və fransızcanı çox yaxşı dərəcədə bilirdi.
Gənc yaşlarında siyasi həyatına atılmış olan rəhmətlik Əkbər ağa ömrünün sonuna qədər çox sevdiyi vətəni Azərbaycanın milli və siyasi davaları ilə dayanmadan, yorulmadan uğraşmışdır.
Rus inqilabından sonra Tiflisdə qurulmuş olan üç Qafqaz millətinin müştərək parlamentində - Seymdə - Əkbər ağanı bu parlamentin məbusları arasında görürük. Bu dövr Əkbər ağanın ən hərarətli siyasi fəaliyyət dövrüdür.
Daha sonra Əkbər ağa siyasi fəaliyyətinə Azərbaycan Milli Məclisində məbus olaraq davam edir. Bu sırada Birinci Dünya hərbindən sonra böyük dövlətlərin Versalda əqd etmiş olduqları Sülh Konfransına bir Azərbaycan mürəxxəs heyətinin göndərilməsi qərarlaşdırılır. Yeni qurulmuş Azərbaycan Cümhuriyyətinin böyük dövlətlər tərəfindən rəsmən tanınmasını təmin məqsədilə mərhum Əlimərdan Topçubaşının rəyasətində Parisə göndərilən mürəxxəs heyətimizə Əkbər ağa da üzv olaraq seçilir.
O zamandan bəri Əkbər ağa Parisdə yaşamaqdaydı. 42 ildir də Əkbər ağa xaricdəki Azərbaycan qurtuluşu uğrundakı çalışmalara aktiv surətdə iştirak etmişdir; ta ölüm döşəyinə düşənə qədər. Rəhmətliyin xəstəliyi çox uzun çəkdi və bütün ihtimamlara rəğmən, təəssüf ki, mübtəla olduğu xəstəlikdən qurtula bilmədi. Bu qiymətli arxadaşımız gözüaçıq getdi bu fani dünyadan... Vətənini görmədən getdi. Son zamanlar mərhumun maddi sıxıntısı çox imiş və bu idealist və fədakar Azərbaycan patriotu fakrü-zərurət içində ölmüşdür. Son illər zərfində qürbət eldə bir-bir ölüb gedən Azərbaycanın əski siyasət və dövlət adamlarının hamısı da bu dünyadan belə yoxsulluq və füqəralıq içində köç edib getmişdirlər...
Əkbərağa Şeyxülislamzadənin dəfn törənində Parisdəki bütün azərbaycanlılardan başqa Quzey Qafqaz, Krım, İdil-Ural, Türküstan, Gürcüstan, Ermənistan, Ukrayna və sair əsir millətlərin Fransadakı siyasi təşkilatlarına mənsub heyətlər də hazır
olmuşdular. Mərhumun ailəsinə və bütün mücadilə arxadaşlarımıza bu böyük qeybimizdən dolayı başsağlığı diləyir, əziz ölümüzə də cənabi Haqdan məğfirətlər diləyirik.
Mənbə: Teleqraf.com
Oxşar xəbərlər
- Qarabağ xanlığının timsalında: Rusiyaya güvənmək fəlakətə gətirir
5 iyul 2025 10:44
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLDİ
4 iyul 2025 13:56
- Pezeşkian Xankəndiyə GƏLDİ
4 iyul 2025 10:19
- Azərbaycanın deputatı -Özbəkistanın mədəniyyət elçisi- medalı ilə təltif edilib
3 iyul 2025 13:05
- Seyid Əzim Şirvaninin 190 illiyi qeyd olundu – Gənclər Kitabxanasında
3 iyul 2025 01:15
- Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri -Sea Breeze- istirahət mərkəzində olublar (FOTO)
2 iyul 2025 21:29
- Polis bundan sonra da Vətənə və xalqa şərəflə xidmət edəcək - Vilayət Eyvazov
3 iyul 2025 13:00
- Özbəkistan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub
2 iyul 2025 19:04
- Həbsdə olan vəkil Adəm Məmmədovun əmisi hakim qarşısına çıxarılır - DTX tərəfindən saxlanılmışdı
2 iyul 2025 13:46
- Şavkat Mirziyoyev Bakıya gəldi
2 iyul 2025 13:09
Xəbər lenti
- Türkiyədən Rusiyaya sərt SİYASİ MESAJ - proses QIZIŞDI
05 iyul 13:37
- Bəziləri mənə dedilər ki, bu səfər sizin üçün təhlükəli ola bilər. Amma...
05 iyul 11:11
- Qarabağ xanlığının timsalında: Rusiyaya güvənmək fəlakətə gətirir
05 iyul 10:44
- Sərnişinlərin YAYDA kondisionersiz avtobus dərdi
05 iyul 09:59
- Bu gün Aşuradır
05 iyul 09:49
- Rusiyada olan Samirə dəhşət yaşadı: Azərbaycanlıların əl-qollarını bağlayıb, yerə yıxırlar...
05 iyul 09:29
- Mağazada faciə: Müdir gənc işçini boğub öldürdü - FOTO
05 iyul 00:58
- Ermənistan Rusiyaya NOTA verdi
05 iyul 00:44
- Amerikalıların 40-60 faizi Maskın yeni partiya ideyasını dəstəkləyir – ŞOK NƏTİCƏLƏR
04 iyul 21:56
- .Nişanlısı 32 İLDİR şəhid Mehmanı gözləyirmiş...
04 iyul 19:44
- Prezident Xankəndidə qonaqları qarşıladı
04 iyul 14:08
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLDİ
04 iyul 13:56
- Sibir manyakı - ovçu tayqada insanları ovlayıb, qadınları qaçırıb aylarla saxlayıb
04 iyul 12:42
- Bakıda yenə yol çökdü - Cümşüd Cümşüdlünün faciəsi təkrarlana bilər..
04 iyul 12:14
- Pezeşkian Xankəndiyə GƏLDİ
04 iyul 10:19
- Emoməli Rəhmon Füzulidədir - Yenilənib
04 iyul 10:00
- SEVGİ ilə VƏRDİŞİ necə FƏRQLƏNDİRMƏK ? 3 əlamət
04 iyul 09:51
- Rusiya Əfqanıstan İslam Əmirliyini tanıyan ilk ölkə oldu
04 iyul 09:42
- DTX-nin Yekaterinburqdan gətirdiyi İbrahimov kimdir ?
04 iyul 09:31
- GÜNAY Qurbanova YENİDƏN Avropa çempionu olub
04 iyul 02:13
- Məktəbdən çıxan müəllimənin başına torba keçirib QAÇIRANLAR ...
04 iyul 02:01
- Parlamentin qarşısında EŞŞƏKLƏRLƏ ETİRAZ MİTİNQİ
03 iyul 23:01
- Xankəndidən Şuşaya kanatla gedəcəyik- 13 dəqiqəyə...
03 iyul 21:38
- Ukrayna Rusiya Hərbi Dəniz Donanması baş komandanının müavinini məhv etdi
03 iyul 19:59
- Gürcü bədənində rus başı formalaşdırmaq xülyası – Rus şovinizmi və gürcülər...
03 iyul 19:40
- Adil Kərimli mənə dedi: Ya Xalq Artisti, ya da Prezident təqaüdü, hansını istəyirsən ?
03 iyul 14:27
- Ərdoğan sabah Xankəndiyə gələcək
03 iyul 14:14
- Erməni parlamentində Rusiya üstündə DAVA – Butulka ilə VURDU
03 iyul 13:14
- Prezident bu yolun açılışını ETDİ
03 iyul 11:58
- Emin Ağalarov Rusiyadakı konsertini ləğv etdi
03 iyul 11:48
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya