“42 il Azərbaycanın qurtuluşu uğrunda çalışdı”
Mədəniyyət21 fevral 2021 12:32

Azərbaycan Cümhuriyyəti nazirlərindən Mustafa Vəkiloğlu qələm əhli kimi məhsuldar olmasa da, yaşlılıq dönəmində bir sıra önəmli məqalələr yazıb. Cümhuriyyətin süqutu, Müsavat partiyası, Mustafa Kamal Atatürk və s. mövzularda yazılar qələmə alan Mustafa bəy silahdaşlarının vəfatı ilə bağlı da üzüntülü məqalələr nəşr edib.
Onun "Türk izi” və "Mücahit” dərgisində Cümhuriyyətimizin iki görkəmli nümayəndəsi – Adil xan Ziyadxan və Əkbər ağa Şeyxülislamzadənin vəfatları münasibətilə yazdığı məqalələri təqdim edirik:
Adil xan Ziyadxan
Azərbaycan Cümhuriyyətinin əski dövlət adamlarından Adil xan Ziyadxanı da itirdik. Hər ölüm ağrılıdır, fəqət Adil xanın ölümü bağrıyanıq azərilərin qəlbində çox dərin bir təəssür və yeis yaratdı. Mərhum istər əxlaqi və şəxsi məziyyətləri, istərsə də milli davaya bağlılığı nöqteyi-nəzərindən əski milliyyətçi münəvvər nəslin – idealist və fədakar nəslin – son müməssillərindəndir. Bir tarix yaratmış olan o nəsil tükənməkdədir, kim qaldı ki...
Və milli tariximizin bir dövrü, çox şərəfli, milli həyəcan və imanla çalxalanan, yapıcı və yaradıcı hərəkatlarla dolu olan bir dövrü qapanmaqdadır. Onun üçündür ki, Adil xanın ölüm xəbərindən sonra ruhumuza ifadəsi çətin, ağrı ilə qarışıq bir hüzn çökdü. Əski yaralarımız təzələndi və yalnızlığımızı, bikəsliyimizi yenə hiss etməyə başladıq.
Gəncə əşrafından olan vəkil Adil xan tarixi bir ailəyə mənsubdur. Bir yarım əsr əvvəl yenə Azərbaycana saldırmış olan rus orduları ilə çarpışaraq qəhrəman Gəncə surları üzərində şəhid olan Cavad xanın nəvələrindəndir. Yüksək mədəniyyəti, əxlaq və xarakteri etibarilə mərhum Adil xan dövrünün mümtaz şəxsiyyətlərindən biri idi. Azərbaycanın istiqlal dövründə bir çox mühüm və məsuliyyətli mövqelərdə olan Adil xan istila zamanı Azərbaycanın Tehran səfiri idi. Ondan bu yana da İstanbulda
mütəvazi bir həyat yaşamaqda idi.
Adil xanın nəsli Azərbaycan istiqlal mücadiləsini yapmış və Azərbaycan Cümhuriyyətini qurmuş olan bənzərsiz fədakarlar nəslidir. Əlimərdan bəylər, Fətəli xanlar, Nəsib bəylər və digərləri bu nəslin mənsubudurlar. Onlar çox fədakar və göstərişdən xoşlanmayan mütəvazi insanlardırlar. Həyatda onlar üçün nə sərvətin qiyməti vardı, nə də dəbdəbənin. Onların yeganə qayəsi milli idealın təhəqqüqü idi. Bu qayə üçün yaşadılar, bu qayə uğrunda çalışdılar, çırpındılar və bu yolda da öldülər. Onların qəbir yeri Xəzər dənizinin insanfsız suları, Azərbaycanın qana boyanmış digər bir çox köşələri, Paris, İstanbul, Ankara, Təbriz məzarlıqlarıdır.
Bəli, bir nəsil köçür, milli tariximizin mühüm bir səhifəsi qapanır...
Fəqət nə zaman dayanır, nə də tarix...
Azərbaycan milli hərəkatı davam edir və tarix səhifələri boş qalmır, dolur. Arxadan gələn nəsil əski nəslin yerini tutur, tutmaqdadır. Hamımızın əhdi-peymanımız, amal və arzumuz istiqlal dövrümüzü yaratmış, yaşatmış və aramızdan əbədiyyən ayrılmış olan bu böyük liderlərimizin yolunda əl birliyi ilə eyni əzm və imanla yürüməkdir.
Hörmətli oxucular, məlum, bu dünya ta əzəldən vəfasız və fanidir, zaman və Əzrayıl amansız və taleh də zəbundur. Şəxslər ölmüş, ölür və öləcəkdir. Fəqət dava yaşayacaq və qazanılacaqdır.
Əkbər ağa Şeyxülislamzadə
Böyük bir təəssürlə öyrəndiyimizə görə Azərbaycanın əski siyasət adamlarından Əkbər ağa Şeyxülislamzadə mart ayında Parisdə vəfat etmişdir. Mərhum Azərbaycanın öndə gələn tanınmış bir ailəsinə mənsub olub İrəvanda doğulmuşdur. Peterburq politexnikumunu bitirmişdir. Məsləyi mühəndislikdi. Ana dilindən başqa rusca və fransızcanı çox yaxşı dərəcədə bilirdi.
Gənc yaşlarında siyasi həyatına atılmış olan rəhmətlik Əkbər ağa ömrünün sonuna qədər çox sevdiyi vətəni Azərbaycanın milli və siyasi davaları ilə dayanmadan, yorulmadan uğraşmışdır.
Rus inqilabından sonra Tiflisdə qurulmuş olan üç Qafqaz millətinin müştərək parlamentində - Seymdə - Əkbər ağanı bu parlamentin məbusları arasında görürük. Bu dövr Əkbər ağanın ən hərarətli siyasi fəaliyyət dövrüdür.
Daha sonra Əkbər ağa siyasi fəaliyyətinə Azərbaycan Milli Məclisində məbus olaraq davam edir. Bu sırada Birinci Dünya hərbindən sonra böyük dövlətlərin Versalda əqd etmiş olduqları Sülh Konfransına bir Azərbaycan mürəxxəs heyətinin göndərilməsi qərarlaşdırılır. Yeni qurulmuş Azərbaycan Cümhuriyyətinin böyük dövlətlər tərəfindən rəsmən tanınmasını təmin məqsədilə mərhum Əlimərdan Topçubaşının rəyasətində Parisə göndərilən mürəxxəs heyətimizə Əkbər ağa da üzv olaraq seçilir.
O zamandan bəri Əkbər ağa Parisdə yaşamaqdaydı. 42 ildir də Əkbər ağa xaricdəki Azərbaycan qurtuluşu uğrundakı çalışmalara aktiv surətdə iştirak etmişdir; ta ölüm döşəyinə düşənə qədər. Rəhmətliyin xəstəliyi çox uzun çəkdi və bütün ihtimamlara rəğmən, təəssüf ki, mübtəla olduğu xəstəlikdən qurtula bilmədi. Bu qiymətli arxadaşımız gözüaçıq getdi bu fani dünyadan... Vətənini görmədən getdi. Son zamanlar mərhumun maddi sıxıntısı çox imiş və bu idealist və fədakar Azərbaycan patriotu fakrü-zərurət içində ölmüşdür. Son illər zərfində qürbət eldə bir-bir ölüb gedən Azərbaycanın əski siyasət və dövlət adamlarının hamısı da bu dünyadan belə yoxsulluq və füqəralıq içində köç edib getmişdirlər...
Əkbərağa Şeyxülislamzadənin dəfn törənində Parisdəki bütün azərbaycanlılardan başqa Quzey Qafqaz, Krım, İdil-Ural, Türküstan, Gürcüstan, Ermənistan, Ukrayna və sair əsir millətlərin Fransadakı siyasi təşkilatlarına mənsub heyətlər də hazır
olmuşdular. Mərhumun ailəsinə və bütün mücadilə arxadaşlarımıza bu böyük qeybimizdən dolayı başsağlığı diləyir, əziz ölümüzə də cənabi Haqdan məğfirətlər diləyirik.
Mənbə: Teleqraf.com
Oxşar xəbərlər
- AMAZONİYA - Azərbaycanda qadın dövləti
19 iyul 2025 01:17
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
19 iyul 2025 00:28
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 2025 22:45
- Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə
18 iyul 2025 10:46
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 2025 09:18
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 2025 12:31
- Orxon yazıları və ortaq Türk dili təklifi
14 iyul 2025 23:09
- Ukraynada azərbaycanəsilli qadın hərbi qulluqçu həlak oldu
13 iyul 2025 19:53
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 2025 11:42
- İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi (FOTO)
11 iyul 2025 13:47
Xəbər lenti
- Fərhad Əhmədovdan 6 milyon dollar rüşvət istənilib - Gəmisinin həbsdən azad olunması üçün...
19 iyul 01:49
- Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı
19 iyul 01:29
- AMAZONİYA - Azərbaycanda qadın dövləti
19 iyul 01:17
- NAXÇIVAN hoteli sökülür
19 iyul 00:56
- Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
19 iyul 00:24
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
18 iyul 23:50
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 22:45
- Prezident onlara müraciət ünvanladı
18 iyul 11:51
- Məzuniyyətə gələn hərbçimiz özünü evində ASDI
18 iyul 11:33
- Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə
18 iyul 10:46
- Alen Simonyan boşaldı - Modellə sevgilidir
18 iyul 10:26
- Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik
18 iyul 09:43
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 09:18
- Rusiya Kilsəsi: Seks cənnətə aparan yoldur
18 iyul 01:56
- Şıxlinski mənim xahişimlə saxlanıldı, Nisanovun bazarı... - Mironov
18 iyul 00:20
- Əli Həsənovla Səttar Möhbalıyevin qudalığı BİTDİ...
17 iyul 23:43
- Ukraynada yeni baş nazir: Müstəqillik tarixində ikinci dəfə...
17 iyul 23:29
- Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər (FOTO)
17 iyul 22:45
- Rusiyada general dələduzluğa görə həbs edildi
17 iyul 21:55
- İki bacı çayda boğulub öldü
17 iyul 21:36
- Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - ZON-a köçürüləcək
16 iyul 20:42
- 1 qramı 5000 dollardan başlayır: Qazaxıstanda dünyanın ən bahalı metalı hasil olunur
16 iyul 01:07
- Kətan toxumu, qaynar su... - Minlərlə manatınız cibinizdə qalacaq
15 iyul 23:28
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 23:03
- Rusiya Şahin Şıxlinskinin oğlunu həbs etdi
15 iyul 22:36
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 12:31
- Hansı Avropa ölkələrində ən yüksək maaş verilir?
15 iyul 11:42
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 11:01
- Putin: Rusiyada QADIN çatışmır – Statistikanı özü etiraf etdi
15 iyul 01:21
- Məleykə Abbaszadə qadınları SAĞMAL İNƏKLƏ müqayisə etdi: Gündə sağılmaq ağırdır..
15 iyul 00:33
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya