Yüksək təzyiqin yaranmasının - 3 əsas mexanizmi

Hipertoniya – yüksək təzyiq xəstəliyidir. Əgər bu problem yarandısa, çox zaman xroniki hala keçir və insan ömür boyu onunla mübarizə aparıb, dərmanlarını qəbul edir.
Çox zaman səhvən elə bilirlər ki, təzyiqin səbəbi baş və ya ürəklə bağlıdır. Əslində isə hər təzyiq xəstəsinin öz səbəbi var.
Medicina.az arterial təzyiqin normadan yüksəlməsinin 3 əsas səbəbi və inkişaf mexanizmini təqdim edir.
Bütün təzyiq xəstələrinin məlumatlanması vacibdir ki, öz təzyiqlərinin səbəbini bilsinlər.
Hələ 3-4 il əvvələ kimi tibb təzyiqdən əziyyət çəkən xəstəyə birinci şikayətdən sonra müəyyən sinfə məxsus və bir qədər yüngül tərkibli dərman təyin edirdilər. O effektsiz olduqda isə başqa dərmana keçirdilər, beləcə sadəcə dərmanlar və dozaları dəyişirdi.
Zamanla bu yanaşma və müalicənin yanlış olduğu, həkimi də, xəstəni də çarəsiz vəziyyətə gətirdiyi sübut olundu.
Təzyiq mədədə yara xəstəliyi deyil ki, konkret müalicə protokolu və buna uyğun müasir bir neçə dərmanı verib yaranın vəziyyətinə baxasan.
Təzyiq xəstəsində hər pasiyentinin özünün səbəbi, mexanizmi və fərdi tənzimləyici sxemi var. Ona uyğun dərman seçmək isə çətindir.
Xəstədə təzyiqin nədən qaynaqlandığını və 3 mexanizmdən hansının baş verdiyini tapıb, ona uyğun müalicə seçilməlidir.
Beləliklə, yüksək təzyiqin 3 əsas yaranma mexanizmi var.
1. Adrenalin əsaslı – simpatik adrenalin
2. Böyrək – renin anqiotenzin
3. Duz-maye balansı
1. Adrenalin mexanizmində səbəbkar orqan böyrəküstü vəziləridir. Onların hasil etdiyi adrenalin miqdarı və ürək-damar sisteminə təsirindən təzyiq yüksələ bilər.
Bu təzyiqin xarakter əlamətləri:
- Daha çox gənc yaşlılarda olur
- Təzyiqin ancaq yuxarı həddi – yəni sistolik təzyiq yüksəlmiş olur
- Ürək ritmi, nəbz sürətlənir
- Ürək müayinəsində ürək atımı yüksəkdir
- Ovuclar, dabanlar buz kimi olur
- Nevroz, təşvişli, emosional, gərgin olurlar
- Təzyiqlərinin qalxdığını ürəkdə narahatlıqla hiss edirlər – sıxılma, yanma, döyüntünün artması, çırpınma
Necə müalicə edilir:
İlk olaraq beta adrenoblokator dərmanlarla (bisoprolol, metoprolol və s) başlanılır. Bu sinifdən olan dərmanlar adrenalinin ürəyə atışını blok edir. Böyrəküstü vəzilər həmişəki kimi adrenalini yüksək hasil etsə də, ürək bunu görmür, hiss etmir.
Beta blokatorlar bəzən bronx spazm, öskürək, kişilərdə cinsi disfunksiya, ereksiya pozulması yaradır. Ona görə gənc, yeni evlənən, ata olmağa hazırlaşan kişilərə ehtiyatla təyin edilir.
Həyat tərzi:
Dərmandan əlavə müntəzəm fiziki iş, idman, iş və istirahət rejiminin tənzimlənməsi, zərərli vərdişlərdən imtina, yaxşı yuxu, gəzmək
2. Böyrək mənşəli mexanizm – böyrəklərdə hasil olan renin adlı hormonun hiper çoxluğundan təzyiqin yüsksəlməsidir. Renin damarların tonusunu çox artırır.
Əsas əlamətləri:
- Orta yaşda insanlarda çox olur
- Həm sistolik – yuxarı, hər də diastolik aşağı təzyiq artır
- Nəbz normada olur
- Ürək USM-də normaldır
- Daban və əllər istidir, normaldır
- Xəstə təzyiqinin artdığını başında, ənsədə ağrı, sıxılma ilə hiss edir
Necə müalicə olunur:
APF ingibitorlaı – enalapril, ramipril və s və ya sartanlar – valsartan, azilsartan ilə başlayır. Effekt olmadıqda kalsium antaqonistləri əlavə olunur: Ampodipin, felodipin və s. Bu dərmanlar rininin damarlara təsirini azaldır
Kriz zamanı nə etməli:
Dil altına kaptopril dərman qoyulur.
3. Bədəndə artıq mayenin toplanması, su duz maye balansının pozulması
Bu təzyiqin əlamətləri:
- Pasiyentlər 50-60 yaş üzəri olur
- Həm aşağı, həm yuxarı təzyiq rəqəmləri, daha çox yuxarı göstərici artır
- Puls normadadır
- ürək atımı fraksiyası UZİ-də aşağı sərhəddədir
- Daban və oruclar istidir
- Piylənmə, bel hissənin ölçüsünün artması
- Ayaqlarda, əldə şişkinlik, ödem
- Xəstə adətən başında sıxılma, yanma, gözlərdə ağrı, yəni başdan təzyiqinin qalxdığını hiss edir
Necə müalicə edilir:
- Əsas dərmanlar sidikqovuculardır – hidroxlortiazid, torasemid – bunlar digər sinif dərmanlarla birgə təyin edilir
- Xörək duzu, duzlu qidalar, alkoqol, şəkər, yağların qəbulu azaldılır
Kriz zamanı hər hansı güclü sidikqovucu içilir. Məsələn: furasemid.
Klassik təzyiq inkişafı: əvvəl bir az gənc yaşda adrenalin mexanizmi ilə başlayır, sonra buna böyrək qoşulur, gec mərhələdə maye durğunluğu olur.
Hazırda bir xəstədə eyni zamanda 2 mexanizmin olması aşkarlanması halları çoxdur. Buna qarışıq hipertenziya deyilir.
Ona görə də hər təzyiq xəstəsinin dərmanı, müalicəsi eyni ola bilməz.

Burdan belə nəticəyə gəlinir:
- Tanış, qohum, dost, aptekdə işçi məsləhəti ilə özünü müalicə, dərman təyini, dərman qəbul etmək olmaz. Ona görə çox xəstələr dərmanın təsir etmədiyini deyir
- Birinci dəfə təyin edilən müalicənin illərlə və həmişəlik effektiv olması demək deyil. Müalicələr dəyişə bilər
- Təzyiq əgər son 1 ayda daim normadan yüksəlibsə, deməli, dərhal müalicəsinə başlanmalıdır. Aylarla gözləmək olmaz.

Oxşar xəbərlər
- Allahşükür Paşazadənin növcavan vaxtları - FOTO
20 aprel 2021 00:07
- Lukaşenkoya qarşı sui-qəsdin təfərrüatları
19 aprel 2021 12:07
- Qəbulda qohumbazlıq, korrupsiya tüğyan edirdi - Məleykə
17 aprel 2021 14:42
- Azərbaycanda 41% vətəndaş 65 yaşa çatmadan ölür
14 aprel 2021 13:21
- Rüstəm Usubov da həbs olunur
14 aprel 2021 07:58
- Moskvada öldürülən Gəncəli Albertin həyatı VİDEO)
13 aprel 2021 17:56
- Ağsuda polisin təhqir etdiyi Bakı sakini nazir Vilayət Eyvazova müraciət etdi
18 aprel 2021 23:32
- İlham Əliyev: "Müharibədən sonrakı vəziyyət kövrəkdir"
13 aprel 2021 10:55
- Afaq Bəşirqızının oğluna yüksək VƏZİFƏ VERİLDİ
12 aprel 2021 16:00
- Afaq Bəşirqızının oğluna yüksək VƏZİFƏ VERİLDİ
12 aprel 2021 16:00
Xəbər lenti
- Aytmatovun xanımı koronavirusdan dünyasını dəyişdi
21 aprel 00:29
- Dövlət ittihamçısı cinayətkarlara niyə yumşaq cəza tələb edib-ŞİKAYƏT
21 aprel 00:00
- Oqtay Əsədovun arvadının şirkəti 14 milyon gəlir əldə edib
20 aprel 22:55
- Elmira Axundovanın Qəbələdəki villası - VİDEO
20 aprel 22:13
- ADP sədri koronavirusa yoluxdu – “Nəvəm məktəbdən gətirdi...”
20 aprel 15:25
- İlham Əliyev Hacıqabuldadır - Yenilənib
20 aprel 13:57
- Həbsdəki icra başçısı vurduğu ziyanın bir hissəsini ödəyib
20 aprel 12:20
- Nazirdən Aqil Abbasın oğlu ilə bağlı əmr (FOTO)
20 aprel 10:20
- Allahşükür Paşazadənin növcavan vaxtları - FOTO
20 aprel 00:07
- Bakıda 4-cü kurs tələbəsi intihar etdi
19 aprel 23:29
- “Azercell”ə yeni prezident təyin olundu
19 aprel 23:13
- Abel Məhərrəmovun səfir oğlu geri çağırıldı
19 aprel 22:49
- Prezident onu İspaniyaya səfir təyin etdi
19 aprel 13:44
- Ramiz Mehdiyev onu vəzifədən qovdu
19 aprel 13:31
- Lukaşenkoya qarşı sui-qəsdin təfərrüatları
19 aprel 12:07
- Prezident açılışa qatıldı - Fotolar
19 aprel 10:58
- “Puşkin rus deyildi ..” – Poznerdən iddia
18 aprel 23:14
- Tanınmış aktyorun ölüm xəbəri yayıldı
18 aprel 22:48
- Azərbaycanlı avtoriteti öldürən şəxs bacısını doğradı, yeznəsinin qulağını kəsdi
18 aprel 18:42
- Azərbaycanda avtomobil idarə edən 3 xanım var idi, mən, Flora Kərimova və...
18 aprel 16:27
- Şahzadə Filip dəfn edildi - Fotolar
18 aprel 13:47
- İsraildə tibbi maska taxma tələbi ləğv edildi
18 aprel 12:51
- Lukaşenko və övladlarına qarşı sui-qəsd oldu
18 aprel 00:40
- “Sonuncu” filmi Rotterdam Beynəlxalq Film Festivalında - FOTO/VİDEO
17 aprel 19:56
- Xanımını itirdi, özü şəhid oldu, qızı tək qaldı
17 aprel 19:18
- Atatürkün dostunun qızı ilə evlənən azərbaycanlı aktyor
17 aprel 18:43
- Nazim İbrahimovun qardaşı həbs edildi
17 aprel 17:33
- Qəbulda qohumbazlıq, korrupsiya tüğyan edirdi - Məleykə
17 aprel 14:42
- Krım tatarları Ərdoğanı Krıma dəvət etdi
17 aprel 14:18
- Acından Hüseyn Abdullayevin vəziyyəti ağırlaşdı
17 aprel 14:05
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya