DGK kimin marağını güdür - Dövlətin, xalqın, yoxsa komitə rəhbərliyinin?
Dövlət Gömrük Komitəsi xalqı təəccübləndirməkdə və hiddətləndirməkdə davam edir. Ölkə iqtisadiyyatını günbəgün bataqlığa çəkən komitənin iş prinsipinin analoqu yoxdur. Martın əvvəllərində keçirdiyi mətbuat konfransında Səfər Mehdiyev dedi ki, ölkəyə gətirilən malların təxminən yarısı gömrük rüsumlarından azaddır. Ancaq hansı malların rüsumlardan azad olunmasının siyahısını açıqlamadı. Və mən bu məlumatı dəqiqləşdirmək üçün DGK-nın “Customs.gov.az” portalında 2 saat axtarış apardım. Amma bununla bağlı heç bir məlumat tapmadım. Və belə qənaətə gəldim ki, ya Səfər Mehdiyev səhv məlumat verir, ya da idxal zamanı gömrük rüsumlarından azad olan malların siyahısı qəsdən xalqdan gizlədilir. Yəqin ki, ikinci ehtimal daha doğrusudur.
Çünki məlumatsız vətəndaş məcburdur ki, gömrük əməkdaşının dedikləri ilə razılaşsın. Əks təqdirdə gətirdiyi məhsullar elə sərhəd-keçid məntəqəsində məhv olub gedəsidir. Ona görə də mən Səfər Mehdiyevin söylədiklərinin təkzibi üçün bir neçə arqument söyləyəcəm.
Məsələn, Azərbaycan bəlkə də dünyada yeganə ölkədir ki, idxal olunan istehsal avadanlıqlarına gömrük rüsumları tətbiq edir. Eləcə də istehsalda istifadə olunan xammala da gömrük rüsumu tətbiq edən yeganə ölkə Azərbaycandır.
Beynəlxalq təcrübədə qayda belədir ki, ancaq birbaşa satış məqsədilə gətirilən məhsullara, yəni hazır məhsula rüsum tətbiq olunur. Bizdə isə hər növ məhsullara gömrük rüsumları tətbiq edilir. Belə ki, ixtiyari şəxs öz avtomobilinə hansısa ehtiyat hissəsi və yaxud fərdi təsərrüfatı üçün 20-30 kiloqram quş yemi gətirəndə də gömrük rüsumu ödəməlidir. Çünki gömrük orqanları dövlət qanunları ilə deyil, Səfər Mehdiyevin qaydaları ilə işləyir. Belə olmasaydı, gətirilən mala və yaxud məhsula ikiqat əlavə dəyər vergisi hesablanmazdı. Hələ onu demirəm ki, əlavə dəyər vergisi bəyannamədə qeyd olunan qiymətlə deyil, gömrükçülərin müəyyən etdiyi qiymətlərlə təyin edilir. Məsələn, Almaniya istehsalı olan və ilkin alış qiyməti 6 min ABŞ dolları, mühərrikin gücü 2700 k/sm olan avtomobilə DGK-da aşağıdakı kimi rüsumlar tətbiq edilir:
- Aksiz vergisi 4100 AZN
- Mühərrikin işçi həcminə görə tutulan gömrük rüsumu 5508 AZN
- Əməliyyat haqqı 120 AZN
- Vəsiqə haqqı 30 AZN
- ƏDV 3592.44 AZN
- Elektron gömrük xidmətinin göstərilməsinə görə 30 AZN
- Elektron gömrük xidmətinin göstərilməsinə görə ƏDV 5.4 AZN
- Cəmi 13385.84 AZN
Bu hesablama “Customs.gov.az” portalının gömrük ödəniş hesablanması səhifəsindən götürülüb. Amma bu, son qiymətlər deyil. Çünki gömrük işçiləri alış qiymətinə görə deyil, həmin avtomobilin Azərbaycandakı qiymətinə uyğun ƏDV tətbiq edirlər. Belə hesablanma isə dünya praktikasında görünməyib. Çünki bir məhsula üç cür verginin tətbiqi absurddur.
Hələ onu demirəm ki, bürokratik sənədləşmə üçün də xeyli vəsait tələb olunur. Yuxarıdakı qrafikdə göründüyü kimi, əməliyyat haqqı 120 manat, vəsiqə haqqı 30 manat, elektron gömrük xidmətinin göstərilməsi üçün 30 və elektron xidmətə görə ƏDV 5.4 manat vəsait ödənişi tələb olunur. Beləcə, köhnə bir avtomobil gətirən şəxs 3 növ vergidən əlavə 190 manat ödəməli olur. Hələ sərhəd-gömrük məntəqəsində tutulan vəsaiti bura əlavə etmirəm. Bu qədər ödənişə görə şikayət edən şəxsə isə qapını göstərirlər. Adını da qoyurlar ki, “səndən rüşvət istəyən yoxdur ki, hesaba ödəyirsən”. Hesab kimin hesabıdır, onu da deyən yoxdur.
Baxmayaraq ki, qanunvericilik dövlət orqanının bu şəkildə subyektiv davranmasına icazə vermir. Gömrük Komitəsində qiymətqoyma komissiyası yaradılıb. Rəsmi sənədlərlə idxal edilən malların invoys dəyəri xoşlarına gəlmədikdə və ya şübhə yaranan hal varsa, gömrük dəyərini bazar qiymətlərinə baxıb müəyyənləşdirirlər (?). Avtomobil gətirən tanışlarım dəfələrlə mənə deyiblər ki, gömrük dəyəri daxili bazarda olan qiymətlər əsasında müəyyənləşdirilir. Xaricdən ona görə avtomobil gətirilir ki, daxili bazardan daha ucuzdur. Amma komitə rəsmi invoysdakı qiyməti kənara qoyur, daxildəki qiymətlə yeni invoys qiyməti müəyyənləşdirir. Bu, özbaşınalıqdır. Qanunvericilik bu qaydada gömrük dəyərini müəyyən etməyə yol vermir. Qanunda belə bir tələb yoxdur, komitə bu cür qiymətləndirməni yalnız daxili təlimatla həyata keçirir.
Surxay Atakişiyev,
KONKRET.az
- Kramarenkonun yumruq davası, Banişevskinin etiraz çağırışları – Neftçini cəzadan Brejnev xilas edib
25 mart 2024 13:59
- Kirkorov Bakıya kimin TOY MƏCLİSİNƏ gəlib ?
25 mart 2024 13:54
- Hindistanın Baş naziri SSRİ-də Novruz Bayramını necə bərpa edib? –Bakıda ilk Novruz şənliyi Moskvanı nə üçün qorxudub?
25 mart 2024 00:52
- Salam verməyin nə əhəmiyyəti var?
24 mart 2024 20:33
- Krokus teraktı”nda şübhəli məqamlar: qiyabi sifariş, qapalı PƏNCƏRƏ-yə qaçan dəstə...
24 mart 2024 06:04
- Leyla Bədirbəylinin Amerikada yaşayan nəvəsi
23 mart 2024 19:51
- Köçaryanın oğlu ilə Paşinyan arasında gərginlik, parlamentdə ağız deyəni qulaq eşitmədi – VİDEO
22 mart 2024 23:36
- İki gün qaldı - 4 kəndimiz qaytarılır...
22 mart 2024 19:56
- AZƏRBAYCANDAKI BEŞİNCİ KOLON-UN İŞİ ÇƏTİNDİR... – Rəsmi Bakı bu məsələdə təkbaşına qərar verə bilməyəcək
22 mart 2024 17:39
- Bu gün unudulmaz sənətkar, Xalq artisti Rübabə Muradovanın doğum günüdür - FOTO
22 mart 2024 10:22
- Papa qadın məhbusların ayaqlarını yuyub öpdü
29 mart 10:44
- Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
29 mart 10:29
- Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
28 mart 21:04
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 17:37
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 15:56
- İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər
28 mart 15:46
- Prezident bu qanuna dəyişiklik etdi
28 mart 15:39
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 15:31
- Azneft-in baş direktoru da vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28 mart 15:23
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05
- Sümbülə Əliyeva həbs edildi
26 mart 09:56
- Banan adı ilə aldığımız meyvə AFRİKA KARTOFU imiş - Diqqət!
25 mart 23:09
- Azərbaycan - Bolqarıstan oyununda qalib müəyyənləşmədi
25 mart 22:41