DGK kimin marağını güdür - Dövlətin, xalqın, yoxsa komitə rəhbərliyinin?
Dövlət Gömrük Komitəsi xalqı təəccübləndirməkdə və hiddətləndirməkdə davam edir. Ölkə iqtisadiyyatını günbəgün bataqlığa çəkən komitənin iş prinsipinin analoqu yoxdur. Martın əvvəllərində keçirdiyi mətbuat konfransında Səfər Mehdiyev dedi ki, ölkəyə gətirilən malların təxminən yarısı gömrük rüsumlarından azaddır. Ancaq hansı malların rüsumlardan azad olunmasının siyahısını açıqlamadı. Və mən bu məlumatı dəqiqləşdirmək üçün DGK-nın “Customs.gov.az” portalında 2 saat axtarış apardım. Amma bununla bağlı heç bir məlumat tapmadım. Və belə qənaətə gəldim ki, ya Səfər Mehdiyev səhv məlumat verir, ya da idxal zamanı gömrük rüsumlarından azad olan malların siyahısı qəsdən xalqdan gizlədilir. Yəqin ki, ikinci ehtimal daha doğrusudur.
Çünki məlumatsız vətəndaş məcburdur ki, gömrük əməkdaşının dedikləri ilə razılaşsın. Əks təqdirdə gətirdiyi məhsullar elə sərhəd-keçid məntəqəsində məhv olub gedəsidir. Ona görə də mən Səfər Mehdiyevin söylədiklərinin təkzibi üçün bir neçə arqument söyləyəcəm.
Məsələn, Azərbaycan bəlkə də dünyada yeganə ölkədir ki, idxal olunan istehsal avadanlıqlarına gömrük rüsumları tətbiq edir. Eləcə də istehsalda istifadə olunan xammala da gömrük rüsumu tətbiq edən yeganə ölkə Azərbaycandır.
Beynəlxalq təcrübədə qayda belədir ki, ancaq birbaşa satış məqsədilə gətirilən məhsullara, yəni hazır məhsula rüsum tətbiq olunur. Bizdə isə hər növ məhsullara gömrük rüsumları tətbiq edilir. Belə ki, ixtiyari şəxs öz avtomobilinə hansısa ehtiyat hissəsi və yaxud fərdi təsərrüfatı üçün 20-30 kiloqram quş yemi gətirəndə də gömrük rüsumu ödəməlidir. Çünki gömrük orqanları dövlət qanunları ilə deyil, Səfər Mehdiyevin qaydaları ilə işləyir. Belə olmasaydı, gətirilən mala və yaxud məhsula ikiqat əlavə dəyər vergisi hesablanmazdı. Hələ onu demirəm ki, əlavə dəyər vergisi bəyannamədə qeyd olunan qiymətlə deyil, gömrükçülərin müəyyən etdiyi qiymətlərlə təyin edilir. Məsələn, Almaniya istehsalı olan və ilkin alış qiyməti 6 min ABŞ dolları, mühərrikin gücü 2700 k/sm olan avtomobilə DGK-da aşağıdakı kimi rüsumlar tətbiq edilir:
- Aksiz vergisi 4100 AZN
- Mühərrikin işçi həcminə görə tutulan gömrük rüsumu 5508 AZN
- Əməliyyat haqqı 120 AZN
- Vəsiqə haqqı 30 AZN
- ƏDV 3592.44 AZN
- Elektron gömrük xidmətinin göstərilməsinə görə 30 AZN
- Elektron gömrük xidmətinin göstərilməsinə görə ƏDV 5.4 AZN
- Cəmi 13385.84 AZN
Bu hesablama “Customs.gov.az” portalının gömrük ödəniş hesablanması səhifəsindən götürülüb. Amma bu, son qiymətlər deyil. Çünki gömrük işçiləri alış qiymətinə görə deyil, həmin avtomobilin Azərbaycandakı qiymətinə uyğun ƏDV tətbiq edirlər. Belə hesablanma isə dünya praktikasında görünməyib. Çünki bir məhsula üç cür verginin tətbiqi absurddur.
Hələ onu demirəm ki, bürokratik sənədləşmə üçün də xeyli vəsait tələb olunur. Yuxarıdakı qrafikdə göründüyü kimi, əməliyyat haqqı 120 manat, vəsiqə haqqı 30 manat, elektron gömrük xidmətinin göstərilməsi üçün 30 və elektron xidmətə görə ƏDV 5.4 manat vəsait ödənişi tələb olunur. Beləcə, köhnə bir avtomobil gətirən şəxs 3 növ vergidən əlavə 190 manat ödəməli olur. Hələ sərhəd-gömrük məntəqəsində tutulan vəsaiti bura əlavə etmirəm. Bu qədər ödənişə görə şikayət edən şəxsə isə qapını göstərirlər. Adını da qoyurlar ki, “səndən rüşvət istəyən yoxdur ki, hesaba ödəyirsən”. Hesab kimin hesabıdır, onu da deyən yoxdur.
Baxmayaraq ki, qanunvericilik dövlət orqanının bu şəkildə subyektiv davranmasına icazə vermir. Gömrük Komitəsində qiymətqoyma komissiyası yaradılıb. Rəsmi sənədlərlə idxal edilən malların invoys dəyəri xoşlarına gəlmədikdə və ya şübhə yaranan hal varsa, gömrük dəyərini bazar qiymətlərinə baxıb müəyyənləşdirirlər (?). Avtomobil gətirən tanışlarım dəfələrlə mənə deyiblər ki, gömrük dəyəri daxili bazarda olan qiymətlər əsasında müəyyənləşdirilir. Xaricdən ona görə avtomobil gətirilir ki, daxili bazardan daha ucuzdur. Amma komitə rəsmi invoysdakı qiyməti kənara qoyur, daxildəki qiymətlə yeni invoys qiyməti müəyyənləşdirir. Bu, özbaşınalıqdır. Qanunvericilik bu qaydada gömrük dəyərini müəyyən etməyə yol vermir. Qanunda belə bir tələb yoxdur, komitə bu cür qiymətləndirməni yalnız daxili təlimatla həyata keçirir.
Surxay Atakişiyev,
KONKRET.az
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 2024 12:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 2024 09:45
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 2024 09:29
- Türkiyədə 2028-ci il seçkiləri: Əkrəm İmamoğlu, yoxsa Səlcuk Bayrakdar?
12 aprel 2024 12:56
- Bakıda uduzmaq üçün mənə 300 min dollar təklif etdilər
12 aprel 2024 11:30
- Erməni çoban sürüsü ilə Azərbaycan ərazisinə keçdi, atışma başladı, yaralı var ...
10 aprel 2024 19:48
- Milli Məclisdə boşalan deputat yerləri 10-a ÇATDI
8 aprel 2024 14:00
- Bakıda məsciddən oğurluq - Axundun seyfindən 20 min apardı, gecə klubunda yedi
4 aprel 2024 21:35
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Kramarenkonun yumruq davası, Banişevskinin etiraz çağırışları – Neftçini cəzadan Brejnev xilas edib
25 mart 2024 13:59
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04