Roma İmperiyasını diz çökdürən xaqan Atilla
Region30 iyun 2021 00:05
Araz Şəhrilinin “Səfəvilər: paralellər, ehtimallar, həqiqətlər...” əsərindən
Atilladan söhbət düşmüşkən... Rəsmi tarixşünaslığa görə, Sibirdən İtaliyaya qədər geniş əraziləri öz hakimiyyəti altında birləşdirib nəhəng bir imperiya (434–453) qurmuş Atilla 451-ci il aprel ayının 7-də Katalaun çölündə baş vermiş savaşda Roma ordusuna məğlub olmuş və geri çəkilmişdir. Bundan cəmi iki il sonra o, müəmmalı şəraitdə vəfat etmiş, qurduğu imperiya dağılmış, hunlar isə başqa xalqların arasında əriyib yox olmuşlar, onların izi-tozu da qalmamışdır.
Bu iddianın həqiqət olub-olmadığını aydınlaşdırmağa çalışaq...
Romanın birinci çarı kimi sonuncu imperatorunun da adı Romuldur (475–476). Həmin Romulun atası Orest 449–452-ci illərdə Atillanın katibi olmuşdur. O, Atillanın ən yaxın adamlarından biri sayılırdı.
476-cı ildə Odovakar (Odovacar) adlı german sərkərdəsi Romulu devirib Qərbi Roma imperiyasının varlığına son qoymuş və elə həmin ildə İtaliya kralı elan edilmişdir. Odovakarın atası Edeko da Atillanın ən yaxın adamlarından biri, hətta ola bilsin ki, xaqanın qohumu idi. Roma tarixçisi Priskus (410–473) Edekonu əsl hun adlandırır.
Qeyd. Hun Edekonun oğlu Odovakarın adının mənasını araşdıraq. Qərbi hun dili türk dillərinin oğur qrupuna aid edilir. Oğur türk dilinin yeganə varisi sayılan çuvaş dilində isə öküzə “vakar” deyilir. Odovakarın qardaşının adı Hunulf (430–493) idi. Ola bilsin ki, bu ad “hun” və “alp” sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır.
Haşiyə. Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru IV Otton Braunşveyq (1175–1218) hun Edekonun oğlu Odovakarın nəslindən sayılır. 1714-cü ildən 1901-ci ilədək Böyük Britaniya imperiyasını idarə etmiş Hanover kral sülaləsi də öz soykökünü Odovakara bağlayır. Həmçinin, 1740–1741-ci illərdə Rusiyanın formal imperatoru olmuş VI İoann Antonoviç (1740–1764) Odovakarın nəslindən hesab edilir.
493-cü ildə digər german qəbilə başçısı Teodorik (451–526) Kral Odovakara qalib gəlib İtaliyanın növbəti kralı oldu. Teodorikin atası Teodemir Atillanın əsas sərkərdələrindən biri idi. Maraqlıdır ki, Kral Teodorikin 520-ci ildə inşa etdirdiyi və bugün UNESCO-nun siyahısında olan mavzoleyi çadır formasındadır.
Bütün bu sadaladıqlarımızdan sonra belə bir sual verək: Roma imperiyası hunlara qalib gəlmişdir, yoxsa Xaqan Atilla Romanı yenmişdir?
Araz ŞƏHRİLİ
araşdırmaçı-yazar
Oxşar xəbərlər
- Tokayev Qazaxıstanı Qızıl Ordanın varisi adlandırdı
15 mart 2024 17:52
- Adların mənası – TAM SİYAHI
12 mart 2024 21:50
- Roma Papası - Ukrayna ağ bayraq qaldırmalıdır - ŞOK
10 mart 2024 17:00
- Lotu Quli-nin qətli: onlar azadlığa buraxıldı - FOTO
19 fevral 2024 19:15
- Stalinin ataları – osetin, yəhudi, rus, erməni...
11 fevral 2024 13:23
- Azərbaycanlılar İtaliya paytaxtında dinc etiraz aksiyası keçirdi
30 yanvar 2024 22:50
- Roma Papasından İrəvanla Bakıya çağırış
8 yanvar 2024 22:04
- Eynicinsli fərdlərin nikahına xeyir-dua veriləcək - Roma Papası
18 dekabr 2023 22:34
- Yaqub Zurufçunun oğlu Atilladan “Oyan, Təbriz” - VİDEO
10 dekabr 2023 21:16
- Görkəmli elm xadimi Baxış Hüseynov - Səbirə Ələkbərova yazır
17 noyabr 2023 16:19
Xəbər lenti
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
- BU BİTKİ ürəyi daim sağlam saxlayır
21 aprel 19:09
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 15:49
- Bakının bu ərazisində binalar əyildi – Hərəkətə keçildi - VİDEO
21 aprel 15:41
- Tovuz sakini Lətifə Hüseynova keçmiş vəkil Sevil Hacıyeva barəsində Prezidentə müraciət etdi
21 aprel 14:41
- Kürdə atası ilə batan uşağın meyiti tapıldı
21 aprel 11:37
- İndi çiyələk yeməyin, zəhərlidir - Ekspertdən xəbərdarlıq
20 aprel 20:31
- Bakcell 25 apreldə 100 000 GB kütləvi hədiyyə paylayır!
20 aprel 20:10
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya