Azərbaycanda hakimlər bəraət verməkdən niyə çəkinir ?

Azərbaycanda son illərdə dövlət rəhbərliyi tərəfindən məhkəmə sahəsində islahatlar davam edir. Bu prosesdə start addım 2017-ci ildə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə atıldı. Həmin qərarla cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi, cəmiyyətdən təcridetmə ilə əlaqədar olmayan alternativ cəzaların tətbiqinin genişləndirilməsinin təşviqi nəzərdə tutulurdu.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, sərəncamla Ədliyyə Nazirliyinin tərkibində Probasiya xidməti yaradılıb və cəzaların icrasına nəzarət məqsədiylə elektron nəzarət vasitələrinin (qolbaq) tətbiqi haqda tapşırıq verilib. Eyni zamanda, həbs-qətimkan tədbirinin seçilməsi barədə vəsatətlərə baxılarkən öncə digər qətimkan tədbirlərinin mümkünlüyünün araşdırılması barədə Baş Prokurorluğa tövsiyələr verilib.
Bu islahatların davamı olaraq qanunvericiliyə də dəyişiklik edilib. Cinayət Məcəlləsinə 300-ə qədər maddəyə azadlığın məhdudlaşdırılması alternativ cəza növlərindən biri kimi əlavə edilib və elektron qolbaqdan istifadə edilməsi ilə bağlı tapşırıqlar verilib.
Bəs bu illər ərzində cəza siyasətinin yüngülləşdirilməsi və humanistləşdirilməsi nə dərəcədə həyata keçirilə bilib?
Dövlət Statistika Komitəsinin 2020-ci ilə aid məlumatlarına görə, hökm verilərkən məhkum edilən 14 mindən çox şəxsin yarıdan çoxu azadlıqdan məhrum edilib. Avropa Şurasının bu il açıqladığı illik hesabata görə, Azərbaycanda toplam 21 min 12 məhbus cəzasını çəkir və bu göstərici ilə Avropa məkanında beşinci yerdəyik. Azərbaycanda 17 min 763 məhbusdan 5 min 108 nəfəri, yəni bütün məhbusların 29 faizi məhz narkotik cinayətlərində təqsirli bilinib.
Vəkillər Kollegiyasının üzvü Cavad Cavadov “Qafqazinfo”ya açıqlamasında bildirib ki, həmin fərmanlar verilməmişdən əvvəl də Azərbaycan Avropa Şurasının üzvüdür və Avropa Məhkəməsinin presedent hüququ tətbiq olunmalıdır:
“Amma təəsüflər olsun ki, həmin fərmanlar da verildikdən sonra məhkəmələr alternativ qətimkan tədbirlərinə üstünlük vermirlər. Yəni, dəyişən bir şey yoxdur. Əsas səbəblər bunlardır: məhkəmələrin müstəqil olmaması və bunun üçün siyasi iradənin olmaması; prokurorluğun məhkəmələr üzərində hələ də dominant mövqedə olması; yuxarı məhkəmələrin aşağı məhkəmələri əksər hallarda dəstəkləməməsidir.
Məhkəmələrə reallıqda bu məsələdə müstəqillik verilmir. Yuxarı məhkəmələr də aşağı məhkəmələrin alternativ qətimkan tədbiri tətbiq etdiyi qərarların prokrorluğun protesti əsasında ləğv edir. Bir misal deyim, Cinayət Prosual Məcəlləsi 2000-ci il sentyabrın 1-i qüvvəyə minib və orada qeyd edilən qətimkan tədbirlərindən biri də girov qətimkan tədbiridir. Amma təsəvvür edin ki, 21 ildə hələ bir dəfə də olsun girov qətimkan tədbiri tətbiq olunmayıb.
2008-ci ildə bir dəfə Nəsimi Rayon Məhkəməsinin hakimi Elmar Kərimov tərəfindən tətbiq olunub, amma o Apellyasiya Məhkəməsi həmin qərarı prokrorluğun protesti əsasında ləğv edib. Tək bu statistika Azərbaycanda bu məsələnin necə də acınacaqlı olmasını göstərir”.
Vəkil qeyd edib ki, həbs qətimkan tədbiri son qərar kimi nəzərdə tutulur: “Ən azından məhbusun saxlanılması, saxlanma xərci var, bu da dövlət hesabına həyata keçirilir. Həbs edilən şəxsin ailə vəziyyəti durumuna da müəyyən fəsadlar yaradır. Həbsdə olmasa zərərçəkənlə anlaşa bilər və s.
Ümumiyyətlə, qanunda da, BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə aktında yazılıb ki, həbs qətimkan tədbiri praktikaya çevrilməməlidir, alternativ üsullara istinad olunmalıdır. Burada baxılmalıdır ki, həbs qətimkan tədbirləri üçün zəruri olan əsaslar - istintaqdan yayınmaq, prosesdən iştirakçılarına təsir etmək imkanları varmı? Azərbaycanda artıq tək həbs qətimkan tədbirlərinin seçilməsi deyil, həm də uzadılması da formal xarakter daşıyır. Mən hazırda bir həbs qətimkan tədbirinin uzadılmasından gəlirəm və təəssüflər olsun ki, məhkəmə sadəcə olaraq formal bir iclas idi və verilən təqdimatı da təmin etdi.
Bir də belə bir məsələlər, var misal üçün qətl hadisəsi olan zaman bilirsən ki, bu hadisəni kimsə törədib. Amma məsələn, dələduzluqda istintaqın gedişində cinayət işinə xitam da verilə bilər, şəxs bəraət də ala bilər ya da zərərçəkənlə razılaşa bilərlər. Onun həbsdə olmaması, daha çox imkanlar yarada bilər”.
VK üzvü Cavad Cavadov qeyd edib ki, həbs qətimkan qərarlarının çox olduğu kimi, bəraət hökmləri də yox dərəcəsindədir: “Azərbaycanda bəraət çox nadir hallarda olur və verilən bəraətlərin çoxunu da Ali Məhkəmə və ya Apellyasiya Məhkəməsi ləğv edir. Bəraət hökmlərinin sayı ümumi hökmlərin sayının 1 faizindən də azdır. Mənim bu haqda araşdırmam da var. Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsi 2019-cu ilə kimi bir dəfə də olsun bəraət hökmü verməyib.
Bunun da səbəbi təəssüflər olsun ki, prokurorluğun yuxarı məhkəmələrə verdiyi protestlərdir. Qanunda yazılıb ki, prokurorun protesti vəkilin şikayəti ilə bərabərdir. Amma biz bu qanunu reallıqda tamam başqa cür görürük. Yuxarı məhkəmələr prokurorun protestinə daha isti yanaşırlar və onun təmin olunmasına daha çox maraqlı görünürlər.
Prokurorluğun eyni zamanda cinayət işi başlamaq, həmin cinayət işinin istintaqını aparmaq, verilən ittihamı təsdiq etmək və özünün verdiyi ittihamı məhkəmədə müdafiə etmək, məhkəmə qərarlarından protest vermək kimi funksiyaları obyektivliyi öncədən qapadır.
Bunun üçün konstitusion islahat aparılmalıdır və prokurorluğun istintaq aparmaq funksiyası götürülməlidir. Bu zaman məhkəmədə verilən ittihamın müdafiəsində daha obyektiv yanaşma görəcəyik.
Bizdə təəssüflər olsun ki, bəraət hökmü çox nadir bir tapıntıdır və dərhal mətbuatda işıqlandırılır. Həmkarlarımda dəfələrlə olub ki, birinci instansiyada bəraət alıb, yuxarı instansiyalar həmin bəraəti ləğv edib və təqsirləndirilən şəxsin həbsinə səbəb olan azadlıqdan məhrum etmə qərarı çıxarılıb”.
Cavad Cavadov bildirib ki, 2014-2018-ci illər ərzində məhkəmələrdə 137 bəraət hökmü çıxarılıb. 2014-2021-ci illəri əhatə edən dövr ərzində bəraət hökmlərinin sayı 430 olub: “Beləliklə cüzi də olsa, irəliləyiş müşahidə olunur. Lakin işlərin ümumi sayına nisbətdə bu rəqəm yenə çox-çox azdır. Maraqlı və qorxunc məqamlardan biri hərbi məhkəmələrin ümumiyyətlə bəraətverici hökmü çıxarmamasıdır. Yalnız 2014-2021-ci illər ərzində Bakı Hərbi Məhkəməsində cəmi 2 bəraət hökmü çıxarılıb, digər hərbi məhkəmələrdə ümumiyyətlə belə hökmlər yoxdur”.
Vəkil deyir ki, bəraət hökmlərinə imza atan 2-3 hakim olmasa, ümumiyyətlə, statistika acınacaqlı olar: “2014-2021-ci illər üzrə hakim Ramin Qaraqurbanlı liderliyi qoruyub saxlayıb. Hakim Qaraqurbanlı 22 bəraət hökmü çıxarıb. 2-ci yerdə hakim Zamin Tahirov 20 bəraət hökmü ilə qərarlaşıb”.
Murad Əhməd
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
9 iyul 2025 11:09
- Bu gün Azərbaycanda Diplomatiya Günüdür
9 iyul 2025 02:37
- Dana monopoliyası təkcə mal-qara, Teyyub məsələsi deyil, cənablar, MİLLİ TƏHLÜKƏSİZLİK məsələsidir..
8 iyul 2025 13:47
- Putinin BU GÜN işdən qovduğu NAZİR özünü ÖLDÜRDÜ – ŞOK
7 iyul 2025 18:06
- Dağıstan rəhbərinin azərbaycanlılara MÜRACİƏTİ
6 iyul 2025 21:26
- Nikahsız analar, sənədsiz uşaqlar: Kimdir günahkar?
6 iyul 2025 17:29
- Məni dostlarım öldürdü - Akif Səmədin şeirləri
6 iyul 2025 12:58
- Fındıq mafiyası iş başında - Bağları məhv edir....
6 iyul 2025 01:39
- Gürcü bədənində rus başı formalaşdırmaq xülyası – Rus şovinizmi və gürcülər...
3 iyul 2025 19:43
- Prezident bu yolun açılışını ETDİ
3 iyul 2025 11:58
- Paraşütlə tullanıb... ÖLMƏK neçəyədir?
09 iyul 10:08
- Naxçıvana Ali Məclis sədri Bakıdan gətirilə bilər
09 iyul 09:47
- Bu gün Azərbaycanda Diplomatiya Günüdür
09 iyul 02:37
- Rusiyada büdcə kəsiri 6 dəfə artıb; Təhlükəsizlik yastığı sürətlə boşalır...
09 iyul 02:30
- Avropa ilə bağlı ŞOK RƏQƏMLƏR - Uşaqlı və uşaqsız ailələrin SAYI
09 iyul 01:27
- Ərdoğan Nəriman Cəlal və ailəsi ilə görüşdü - Fotolar
09 iyul 00:27
- İran Prezidenti: İsrailin Azərbaycan ərazisindən İrana zərbə endirməsi yalandır
08 iyul 23:33
- Bu şəxslərə diplomatik rütbələr verildi - Siyahı
08 iyul 22:53
- Putinin Bakıya göndərdiyi general Kəmaləddin Heydərovla görüşdü
08 iyul 14:04
- Onları vəzifəyə Prezident təyin edəcək - İLK DƏFƏ
08 iyul 13:37
- Dana monopoliyası təkcə mal-qara, Teyyub məsələsi deyil, cənablar, MİLLİ TƏHLÜKƏSİZLİK məsələsidir..
08 iyul 13:05
- SON DƏQİQƏ: Putinin generalı və heyəti Bakıda! Bu gün nələr müzakirə ediləcək?
08 iyul 11:25
- Paraşütlə qayaya çırpılıb ölən Nuranənin fotoları
08 iyul 11:11
- Abşeron Gənclər şəhərciyində partlayış - Yaralılar var
08 iyul 02:27
- Rusiyada intihar edən nazirlə bağlı şok məqamlar: Hamıdan birinci gəlib göz yaşı tökən gənc qadın kimdir?
08 iyul 02:17
- Xəlil Arslanova HÖKM oxundu - 17 İL
07 iyul 23:51
- Aztelekom-un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
07 iyul 23:08
- Putinin BU GÜN işdən qovduğu NAZİR özünü ÖLDÜRDÜ – ŞOK
07 iyul 18:06
- Prezident yeni REKTOR təyin etdi
07 iyul 16:03
- Qusar rayon Samur bələdiyyəsində nələr baş verib, yaxud Gülnarə Muradxanovanın şər-böhtan məktubları...
07 iyul 14:57
- Hər ay 500 min icаrə hаqqı аlаn Rəhim Rəhimov dövlətə nə qədər VERGİ ödəyir ?
07 iyul 13:07
- Bu 9 qidanı soyuducunun alt rəfində saxlamaq OLMAZ
07 iyul 12:31
- Sevindik Hüseynov Amerika dövlətini aldatdı: 137 milyon dollarlıq fırıldaq....
07 iyul 12:22
- KRAL şadlıq sarayında FACİƏ: ölən var
07 iyul 12:06
- İlham Əliyev Pakistan Milli Assambleyasının sədrinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib
07 iyul 11:51
- 24 yaşlı gəlin öldürüldü, qayınanası yaralandı - Şübhəli qayınatadır
07 iyul 11:11
- Xaricdəki diplomatlarımız Bakıya çağırıldı
07 iyul 10:55
- Dəfninə 3 sevgilisi gələn, dəfələrlə həbs olunan Nazim Hikmətin HƏYATI - VİDEO
07 iyul 10:30
- Zamin hansı halda ödənişi etməyə bilər? - CAVAB
07 iyul 02:07
- Qara kişmişin faydaları
07 iyul 01:46