Azərbaycanda hakimlər bəraət verməkdən niyə çəkinir ?
Azərbaycanda son illərdə dövlət rəhbərliyi tərəfindən məhkəmə sahəsində islahatlar davam edir. Bu prosesdə start addım 2017-ci ildə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə atıldı. Həmin qərarla cəza siyasətinin humanistləşdirilməsi, cəmiyyətdən təcridetmə ilə əlaqədar olmayan alternativ cəzaların tətbiqinin genişləndirilməsinin təşviqi nəzərdə tutulurdu.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, sərəncamla Ədliyyə Nazirliyinin tərkibində Probasiya xidməti yaradılıb və cəzaların icrasına nəzarət məqsədiylə elektron nəzarət vasitələrinin (qolbaq) tətbiqi haqda tapşırıq verilib. Eyni zamanda, həbs-qətimkan tədbirinin seçilməsi barədə vəsatətlərə baxılarkən öncə digər qətimkan tədbirlərinin mümkünlüyünün araşdırılması barədə Baş Prokurorluğa tövsiyələr verilib.
Bu islahatların davamı olaraq qanunvericiliyə də dəyişiklik edilib. Cinayət Məcəlləsinə 300-ə qədər maddəyə azadlığın məhdudlaşdırılması alternativ cəza növlərindən biri kimi əlavə edilib və elektron qolbaqdan istifadə edilməsi ilə bağlı tapşırıqlar verilib.
Bəs bu illər ərzində cəza siyasətinin yüngülləşdirilməsi və humanistləşdirilməsi nə dərəcədə həyata keçirilə bilib?
Dövlət Statistika Komitəsinin 2020-ci ilə aid məlumatlarına görə, hökm verilərkən məhkum edilən 14 mindən çox şəxsin yarıdan çoxu azadlıqdan məhrum edilib. Avropa Şurasının bu il açıqladığı illik hesabata görə, Azərbaycanda toplam 21 min 12 məhbus cəzasını çəkir və bu göstərici ilə Avropa məkanında beşinci yerdəyik. Azərbaycanda 17 min 763 məhbusdan 5 min 108 nəfəri, yəni bütün məhbusların 29 faizi məhz narkotik cinayətlərində təqsirli bilinib.
Vəkillər Kollegiyasının üzvü Cavad Cavadov “Qafqazinfo”ya açıqlamasında bildirib ki, həmin fərmanlar verilməmişdən əvvəl də Azərbaycan Avropa Şurasının üzvüdür və Avropa Məhkəməsinin presedent hüququ tətbiq olunmalıdır:
“Amma təəsüflər olsun ki, həmin fərmanlar da verildikdən sonra məhkəmələr alternativ qətimkan tədbirlərinə üstünlük vermirlər. Yəni, dəyişən bir şey yoxdur. Əsas səbəblər bunlardır: məhkəmələrin müstəqil olmaması və bunun üçün siyasi iradənin olmaması; prokurorluğun məhkəmələr üzərində hələ də dominant mövqedə olması; yuxarı məhkəmələrin aşağı məhkəmələri əksər hallarda dəstəkləməməsidir.
Məhkəmələrə reallıqda bu məsələdə müstəqillik verilmir. Yuxarı məhkəmələr də aşağı məhkəmələrin alternativ qətimkan tədbiri tətbiq etdiyi qərarların prokrorluğun protesti əsasında ləğv edir. Bir misal deyim, Cinayət Prosual Məcəlləsi 2000-ci il sentyabrın 1-i qüvvəyə minib və orada qeyd edilən qətimkan tədbirlərindən biri də girov qətimkan tədbiridir. Amma təsəvvür edin ki, 21 ildə hələ bir dəfə də olsun girov qətimkan tədbiri tətbiq olunmayıb.
2008-ci ildə bir dəfə Nəsimi Rayon Məhkəməsinin hakimi Elmar Kərimov tərəfindən tətbiq olunub, amma o Apellyasiya Məhkəməsi həmin qərarı prokrorluğun protesti əsasında ləğv edib. Tək bu statistika Azərbaycanda bu məsələnin necə də acınacaqlı olmasını göstərir”.
Vəkil qeyd edib ki, həbs qətimkan tədbiri son qərar kimi nəzərdə tutulur: “Ən azından məhbusun saxlanılması, saxlanma xərci var, bu da dövlət hesabına həyata keçirilir. Həbs edilən şəxsin ailə vəziyyəti durumuna da müəyyən fəsadlar yaradır. Həbsdə olmasa zərərçəkənlə anlaşa bilər və s.
Ümumiyyətlə, qanunda da, BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə aktında yazılıb ki, həbs qətimkan tədbiri praktikaya çevrilməməlidir, alternativ üsullara istinad olunmalıdır. Burada baxılmalıdır ki, həbs qətimkan tədbirləri üçün zəruri olan əsaslar - istintaqdan yayınmaq, prosesdən iştirakçılarına təsir etmək imkanları varmı? Azərbaycanda artıq tək həbs qətimkan tədbirlərinin seçilməsi deyil, həm də uzadılması da formal xarakter daşıyır. Mən hazırda bir həbs qətimkan tədbirinin uzadılmasından gəlirəm və təəssüflər olsun ki, məhkəmə sadəcə olaraq formal bir iclas idi və verilən təqdimatı da təmin etdi.
Bir də belə bir məsələlər, var misal üçün qətl hadisəsi olan zaman bilirsən ki, bu hadisəni kimsə törədib. Amma məsələn, dələduzluqda istintaqın gedişində cinayət işinə xitam da verilə bilər, şəxs bəraət də ala bilər ya da zərərçəkənlə razılaşa bilərlər. Onun həbsdə olmaması, daha çox imkanlar yarada bilər”.
VK üzvü Cavad Cavadov qeyd edib ki, həbs qətimkan qərarlarının çox olduğu kimi, bəraət hökmləri də yox dərəcəsindədir: “Azərbaycanda bəraət çox nadir hallarda olur və verilən bəraətlərin çoxunu da Ali Məhkəmə və ya Apellyasiya Məhkəməsi ləğv edir. Bəraət hökmlərinin sayı ümumi hökmlərin sayının 1 faizindən də azdır. Mənim bu haqda araşdırmam da var. Lənkəran Ağır Cinayətlər Məhkəməsi 2019-cu ilə kimi bir dəfə də olsun bəraət hökmü verməyib.
Bunun da səbəbi təəssüflər olsun ki, prokurorluğun yuxarı məhkəmələrə verdiyi protestlərdir. Qanunda yazılıb ki, prokurorun protesti vəkilin şikayəti ilə bərabərdir. Amma biz bu qanunu reallıqda tamam başqa cür görürük. Yuxarı məhkəmələr prokurorun protestinə daha isti yanaşırlar və onun təmin olunmasına daha çox maraqlı görünürlər.
Prokurorluğun eyni zamanda cinayət işi başlamaq, həmin cinayət işinin istintaqını aparmaq, verilən ittihamı təsdiq etmək və özünün verdiyi ittihamı məhkəmədə müdafiə etmək, məhkəmə qərarlarından protest vermək kimi funksiyaları obyektivliyi öncədən qapadır.
Bunun üçün konstitusion islahat aparılmalıdır və prokurorluğun istintaq aparmaq funksiyası götürülməlidir. Bu zaman məhkəmədə verilən ittihamın müdafiəsində daha obyektiv yanaşma görəcəyik.
Bizdə təəssüflər olsun ki, bəraət hökmü çox nadir bir tapıntıdır və dərhal mətbuatda işıqlandırılır. Həmkarlarımda dəfələrlə olub ki, birinci instansiyada bəraət alıb, yuxarı instansiyalar həmin bəraəti ləğv edib və təqsirləndirilən şəxsin həbsinə səbəb olan azadlıqdan məhrum etmə qərarı çıxarılıb”.
Cavad Cavadov bildirib ki, 2014-2018-ci illər ərzində məhkəmələrdə 137 bəraət hökmü çıxarılıb. 2014-2021-ci illəri əhatə edən dövr ərzində bəraət hökmlərinin sayı 430 olub: “Beləliklə cüzi də olsa, irəliləyiş müşahidə olunur. Lakin işlərin ümumi sayına nisbətdə bu rəqəm yenə çox-çox azdır. Maraqlı və qorxunc məqamlardan biri hərbi məhkəmələrin ümumiyyətlə bəraətverici hökmü çıxarmamasıdır. Yalnız 2014-2021-ci illər ərzində Bakı Hərbi Məhkəməsində cəmi 2 bəraət hökmü çıxarılıb, digər hərbi məhkəmələrdə ümumiyyətlə belə hökmlər yoxdur”.
Vəkil deyir ki, bəraət hökmlərinə imza atan 2-3 hakim olmasa, ümumiyyətlə, statistika acınacaqlı olar: “2014-2021-ci illər üzrə hakim Ramin Qaraqurbanlı liderliyi qoruyub saxlayıb. Hakim Qaraqurbanlı 22 bəraət hökmü çıxarıb. 2-ci yerdə hakim Zamin Tahirov 20 bəraət hökmü ilə qərarlaşıb”.
Murad Əhməd
- Bu gün İlaxır çərşənbədir
19 mart 2024 09:30
- Bir sıra QHT-lər isə yalnız sədrlərdən ibarətdir
18 mart 2024 12:38
- Atamı KQB öldürdü... - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı? - FOTO
17 mart 2024 19:10
- Azərbaycanda 18 yaşlı oğlanın əlində qumbara partladı, ölən var
17 mart 2024 18:24
- Əhmədin Kreml sərgüzəşt-ləri – Çörçillin oğlu ilə mübahisə edib və...
17 mart 2024 17:43
- Azərbaycanda təmirə ehtiyacı olan 660 MƏKTƏB var
17 mart 2024 16:47
- Fahişələrin sayı niyə ARTIR? – İntim xidmət və QİYMƏTLƏR
17 mart 2024 14:29
- Azərbaycanda evlənən hər 2 nəfərdən 1-i boşanır – Son 83 ilin rekordu…
17 mart 2024 12:58
- SOCAR Lukoil-dən pul alıb ABŞ banklarına olan 1.3 milyard borcunu ödədi
17 mart 2024 12:27
- Azərbaycanda donuzların sayı açıqlandı – Rayonlar üzrə tam siyahı
17 mart 2024 11:34
- Qafqaz Hüquqi Xidmətlər Mərkəzinin baş direktoru İlqar Abbasov Baş prokurora müraciət etdi
19 mart 09:44
- Bu gün İlaxır çərşənbədir
19 mart 09:30
- Prezident Xankəndi ilə bağlı faktları açıqladı
18 mart 21:06
- Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırdı - Foto
18 mart 12:54
- Azərbaycana yaz gəlir: 20 mart, saat 07:06
18 mart 12:51
- Bir sıra QHT-lər isə yalnız sədrlərdən ibarətdir
18 mart 12:38
- Putin 87,32 faiz səslə liderdir - Yenilənir
18 mart 09:25
- Əfqanıstanda avtobus yandı: 20-dən çox sərnişin öldü
17 mart 21:58
- Doldur piyaləmi Arazdan mənim - Sənət yoldaşları Rübabə Muradova haqqında
17 mart 21:21
- Putin gedir, Rusiya parçalanır?.. - 5 ssenari
17 mart 20:59
- Müdafiə Nazirliyi MÜHÜM MƏLUMAT yaydı - VİDEO
17 mart 20:48
- Azərbaycan və NATO liderləri mətbuata bəyanatla çıxış etdi
17 mart 20:40
- Mikrobioloq gözəlliyin sirrini açdı: bağırsaqlarınızın qeydinə qalın!
17 mart 20:05
- 80 yaşlı amerikalı qanunsuz olaraq qoyun və arqarların nəhəng hibridlərini yetişdirib
17 mart 19:35
- Atamı KQB öldürdü... - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı? - FOTO
17 mart 19:10
- Həbsdən buraxılacaq 1 nömrəli qanuni oğru ilə bağlı ŞOK İDDİA
17 mart 18:42
- Azərbaycanda 18 yaşlı oğlanın əlində qumbara partladı, ölən var
17 mart 18:24
- OBA marketdən alınan şirniyyatdan qurd çıxdı - FOTO/VİDEO
17 mart 17:55
- Əhmədin Kreml sərgüzəşt-ləri – Çörçillin oğlu ilə mübahisə edib və...
17 mart 17:43
- Mənzurə - Bakıda bir dənə hamburger 100 manat pul verdim
17 mart 17:24
- Azərbaycanın səfiri Ruslan Nəsibov etimadnaməsini Prezidentə təqdim edib
17 mart 16:58
- Azərbaycanda təmirə ehtiyacı olan 660 MƏKTƏB var
17 mart 16:47
- Ələtdə tikiləcək yeni hava limanı haqda maraqlı detal ...
17 mart 16:20
- 17 əsgərin faciəvi ölümü Ermənistanı qarışdırdı – VİDEO
17 mart 15:55
- NATO Baş katibinin Bakı səfəri – Stoltenberq ağır şərtlərlə gəlir
17 mart 15:45
- Bizi türk kababları gözləyir – Aşotyan..))
17 mart 15:30
- NATO Baş katibinin Bakı səfəri – Stoltenberq ağır şərtlərlə gəlir
17 mart 15:20
- Dövlət Baxçalıdan Ərdoğana ÇAĞIRIŞ
17 mart 14:36
- Fahişələrin sayı niyə ARTIR? – İntim xidmət və QİYMƏTLƏR
17 mart 14:29
- Tramp - Mən seçilməsəm, ABŞ qan gölünə çevriləcək
17 mart 14:13