“İnsanların ürəyindən keçsə, mənə münasibət dəyişə bilər”
Müsahibə16 oktyabr 2021 11:07

NUH.az yenisabah.az-a istinadın yazıçı Əkrəm Əylisli ilə müsahibəsini təqdim edir:
– Konfliktoloq Tomas de Vaal Sizinlə bağlı məqalə yazıb, xəbəriniz var?
– Ona elektron poçla məktublaşmışdıq, yazmışdım ki, "Uzun illərdir ki, xarici dünyanın çirkinliyindən yeganə qurtuluşum ədəbiyyatdır. Ədəbiyyatda mənim üçün bütün Bakıdan daha çox hava var". Tomas de Vaal da sözlərimi olduğu kimi oxuculara çatdırıb.
O obyektiv baxışlı, beynəlxalq aləmdə tanınmış şəxsdir. Ədəbiyyatla bağlı dediklərimi qeyd etməsi məsələyə həssas yanaşdığının göstəricisidir. Doğurdan da ədəbiyyat elə geniş bir dünyadır ki, onu buraxıb siyasətlə məşğul olmaq mənə çox miskin bir dünyaya köçüb getməktək görünür. Ədəbiyyatın daşını atmaq miskin bir dünyada yaşamaqdır.
Mən heç vaxt siyasətlə məşğul olmamışam. Bəzən məni belə göstəriblər, halbuki belə deyil və hətta sıradan bir fikirlərimi belə siyasiləşdiriblər. Bu kiməsə sərf edir, yəni aranı qarışdırmaq istəyənlərə hava, su kimi lazım olur. Əslinə qalanda, öz aləmində yaşayan, öz mənəvi yaddaşını unutmayan insan üçün bu, ötüb-keçəndir, onun daxilində yaddaşı, gördüyü dünya qalır. Mənim bütün həyatım uşaqlıq dünyasının işığı ilə doludur. Mən o işıqdan heç vaxt əl çəkəsi deyiləm.
– Bəs hər şeydən uzaq olub, ədəbiyyata sığındığınız, sözün inzivasına çəkildiyiniz müddətdə nələr yazmısınız?
– Son vaxtlar mənim üçün əhəmiyyətli olan bir neçə yazı yazmışam. Hətta onlar balaca kitabça şəklində çap olunub. Mənə elə gəlir ki, son dövrlərdə yazdığım "Metro vaqonunda gün işığı” əvvəl yazdıqlarımdan da güclüdür. Bundan başqa, "Dağlar deyir ki, soyuqdur” povestini qələmə almışam. Bundan başqa, müxtəlif hekayələr yazmışam. "Ölmüş arvadların qayıtmağı” hekayəsi məni silkələyən yazılarımdandır. "Ömür kimi bir gecə” hekayəm və s. ədəbiyyatı təbliğ edən saytlarda dərc olunub. Bir müddət bundan əvvəl Salman Rüşdinin hekayələrindən ibarət "Peyğəmbərin tükü” adlı kitabı çap etdirdim. Bilirsiniz ki, Salman Rüşdi o qədər də sevdiyim yazıçı deyil, amma mənə elə gəldi ki, onun əsərlərini çap edib Azərbaycan oxucusuna çatdırmaq vacibdir.
Çox tərcümələr etmişəm və bu tərcümələrdə əsas məqsədim ondan ibarətdir ki, Azərbaycan oxucusu dünya ədəbiyyatında baş verənlərdən xəbərdar olsun. Ümumiyyətlə, ədəbiyyat geniş dünyadır, mən də belə demək olarsa, oranın pasportunu almışam. Həmişə demişəm ki, mənim ölkəmin paytaxtı Bakıdır, amma qəlbimin paytaxtı Əylisdir. Əylisdə gördüklərim, yaşadıqlarım mənə hələ bundan sonra da kifayət qədər yazmağa mövzu verəcək.
– Qarabağ müharibəsi bitib, işğaldan azad olunan torpaqlarda bərpa prosesi başlayıb, artıq Ermənistanla dinc qonşuluq haqda çağırışlar var. Sizcə, bundan sonra ölkələr arasında qarşılıqlı etimad mühiti necə yaradılmalır?
– Müharibədə əzmlə qələbə qazanmışıq, amma bundan sonra gərək qonşuluq münasibətlərini bərpa etməkdə də böyük fəallıq göstərək. Qonşuluq münasibətləri hər zaman önəmlidir. Qonşuda vəziyyət pis olanda sənin də evində vəziyyət yaxşı olmayacaq. Yəni sən sevinə bilməzsən ki, qonşumda vəziyyət pisdir, bu, sevinməli hal deyil. Ona görə də artıq xalq diplomatiyasından istifadə etmək, xalqları yaxınlaşdırmaq üçün ziyalıları fəallaşdırmaq lazımdır. Bir tərəfdən digərinə, ordan da bura söyüşmək bizi heç də yaxşı yerə gətirib çıxarmayacaq, yalnız gərginlik, insanlar arasında etimadsızlıq yaradacaq. Bütün bunlar qonşular arasında münasibətlərin bərpa olunması üçün normal şərait yaranmasına imkan vermir. Xarici qüvvələr məsələyə qarışanda vəziyyət daha da gərginləşir. İki dövlət başçısı vasitəçi olmadan məsələləri həll etməlir. Ən əsası da bundan sonra necə yaşamalıyıq məsələsini. Müharibə oldu, bitdi, getdi, amma bu şəraitdə bundan sonra nələr edə bilərik, bax bunlar müzakirə edilməlidir. Mənə elə gəlir ki, mətbuatda da ab-havanı dəyişdirmək lazımdır.
Tomas de Vaalın yazılarından da ona görə xoşum gəlir ki, hər zaman obyektiv yazır. O vaxt hadisələrin qızğın vaxtında bir neçə dəfə haqqımda yazmışdı. Bildirmişdi ki, Əkrəm Əylislinin "Daş yuxular”ı millətlər arasında münasibətləri korlamır, əksinə, millətlər arasındakı münasibətləri yaxşılaşdırmağa cəhd göstərir.
- İllər əvvəl sizi Xalq yazıçısı adından məhrum olundunuz. Sizcə, cəmiyyət indi, Qarabağ müharibəsi bitəndən sonra Sizə bəraət verəcək?
- Fikrimcə, o vaxt bu məsələdə bəsit təsəvvürlə yaşayan insanların təbliğatı böyük rol oynamışdı. Digər tərəfdən, bunun obyektiv səbəbləri var idi. Onlardan biri bu idi ki, həmin vaxt Ermənistanla Azərbaycan arasında münasibətlər qısa vaxt içərisində kəskin şəkildə pisləşmişdi. İkinci səbəb Birinci Qarabağ müharibəsindəki inanılmaz və dəhşətli məğlubiyyətimiz idi. Mənə elə gəlir ki, ədəbiyyat, bədii söz öz qüdrəti ilə çox şeyi həll edə bilir. Bədii söz, əgər doğrudursa, mahiyyətcə xeyirxahdırsa, insanların təsəvvürünü dəyişir. İndi müharibə qələbəmizlə bitib, belə dövrdə mənə qarşı olan münasibət müsbət mənada dəyişə bilər. Əlbəttə, insanların ürəyindən keçsə...
Amma haradasa dəyişiklik var, bunu hiss edirəm. O vaxt bu məsələnin uzanması, söz-söhbətlərin çoxalmasına səbəb hava limanında saxlanmağım oldu. 2016-cı ildə mən Venesiyada böyük ədəbiyyat tədbirinə dəvət olunmuşdum, əgər onda mənə qarşı saxta ittiham irəli sürməsəydilər, bəlkə də bu məsələ çoxdan həll olunmuşdu. Amma bu məsələdən hamı xəbər tutdu, xarici mətbuat yazmağa başladı. Fikrimcə, bu, düzgün hərəkət olmadı. Mənə qarşı elə bir ittiham irəli sürdülər ki, heç özləri də ona inanmırdı, inanmaq mümkün deyildi. Gərək bunu etməyəydilər. Hərdən küyə gedib çox şey edirlər. Son vaxtlar Mirzə Ələkbər Sabirin "Çırmanarıq keçməyə çay gəlməmiş, Başlayırıq qızmağa yaygəlməmiş” sözləri tez-tez dilimə düşür. Kişi yaman deyib...
Oxşar xəbərlər
- Fərhad Əhmədovdan 6 milyon dollar rüşvət istənilib - Gəmisinin həbsdən azad olunması üçün...
19 iyul 2025 01:49
- Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı
19 iyul 2025 01:29
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
19 iyul 2025 00:28
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 2025 09:18
- Rusiya Kilsəsi: Seks cənnətə aparan yoldur
18 iyul 2025 01:56
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 2025 23:03
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 2025 11:01
- Orxon yazıları və ortaq Türk dili təklifi
14 iyul 2025 23:09
- ABŞ Dövlət Departamentində 1 300 nəfər ixtisar edildi — Zaxarovadan kinayəli reaksiya
14 iyul 2025 01:27
- Kişinin mədəsindən 27 alışqan və QƏPİK çıxardılar - FOTO
13 iyul 2025 09:23
Xəbər lenti
- Fərhad Əhmədovdan 6 milyon dollar rüşvət istənilib - Gəmisinin həbsdən azad olunması üçün...
19 iyul 01:49
- Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı
19 iyul 01:29
- AMAZONİYA - Azərbaycanda qadın dövləti
19 iyul 01:17
- NAXÇIVAN hoteli sökülür
19 iyul 00:56
- Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
19 iyul 00:24
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
18 iyul 23:50
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 22:45
- Prezident onlara müraciət ünvanladı
18 iyul 11:51
- Məzuniyyətə gələn hərbçimiz özünü evində ASDI
18 iyul 11:33
- Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə
18 iyul 10:46
- Alen Simonyan boşaldı - Modellə sevgilidir
18 iyul 10:26
- Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik
18 iyul 09:43
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 09:18
- Rusiya Kilsəsi: Seks cənnətə aparan yoldur
18 iyul 01:56
- Şıxlinski mənim xahişimlə saxlanıldı, Nisanovun bazarı... - Mironov
18 iyul 00:20
- Əli Həsənovla Səttar Möhbalıyevin qudalığı BİTDİ...
17 iyul 23:43
- Ukraynada yeni baş nazir: Müstəqillik tarixində ikinci dəfə...
17 iyul 23:29
- Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər (FOTO)
17 iyul 22:45
- Rusiyada general dələduzluğa görə həbs edildi
17 iyul 21:55
- İki bacı çayda boğulub öldü
17 iyul 21:36
- Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - ZON-a köçürüləcək
16 iyul 20:42
- 1 qramı 5000 dollardan başlayır: Qazaxıstanda dünyanın ən bahalı metalı hasil olunur
16 iyul 01:07
- Kətan toxumu, qaynar su... - Minlərlə manatınız cibinizdə qalacaq
15 iyul 23:28
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 23:03
- Rusiya Şahin Şıxlinskinin oğlunu həbs etdi
15 iyul 22:36
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 12:31
- Hansı Avropa ölkələrində ən yüksək maaş verilir?
15 iyul 11:42
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 11:01
- Putin: Rusiyada QADIN çatışmır – Statistikanı özü etiraf etdi
15 iyul 01:21
- Məleykə Abbaszadə qadınları SAĞMAL İNƏKLƏ müqayisə etdi: Gündə sağılmaq ağırdır..
15 iyul 00:33
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya