Valideynlərin böyük qorxusu - “Qızdırma zamanı sudurqa”

Uşaqlar xəstələnəndə valideynləri ən çox qorxudan ehtimal uşağın qızdırmaya görə sudurqa tutmasıdır. Tibbdə buna “febril qıcolma” və ya “qızdırmaya bağlı qıcolma” deyilir və bu uşaqlarda ən çox rast gəlinən qıcolma növüdür.
Bu qorxudan bəzi valideynlər hətta gecədən səhərə qədər uşaqlarının yataqlarının başında keşik çəkirlər. Qış mövsümündə, xüsusilə də məktəb yaşında uşaqları olan valideynlər bu problemlə daha tez-tez üzləşməli olurlar.
Mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq Ege Hospitalın həkimi, Türkiye Hacettepe Unversitetində uşaq nevrologiyası üzrə üst-ixtisas təhsili (yandal uzmanlığı) almış Dr.Cavid Sərdarzadənin müsahibəsini təqdim edirik:
-Valideynlər niyə qızdırmaya bağlı qıcolmadan bu qədər qorxurlar?
-Valideynlərin ən böyük qorxusu “febril qıcolma”nın uzun müddət davam etməsidir. Tibbdə buna “status tablosu” deyirik.
Bu zaman uşaqların beyninə hər hansı bir zərər gələ biləcəyi düşünülür.
Digər tərəfdən isə, qıcolmalar zamanı ağızda dil geri çəkilə bilər. El arasında buna “dili qatlandı” və ya “dili boğazına qaçdı” deyirlər. Belə olduqda valideynlər uşaqlarının boğulmasından qorxurlar.
Bu qorxu ilə müxtəlif müdaxilələr edirlər. Məsələn, qışıqla uşağın ağzını açmağa çalışırlar. Bu bəzi hallarda uşaqların dişlərinin sınmasına səbəb olur. Əslində isə, buna heç bir ehtiyac yoxdur. Dil nəfəs borusunun önünü kəsib boğulmağa səbəb ola bilməz.
-Ümumiyyətlə, qızdırmaya bağlı qıcolma nədir? Bu niyə baş verir?
-Qızdırmaya bağlı qıcolma, tibbdə buna “febril qıcolma” deyirlər: yüksək qızdırma nəticəsində olur. Burada qızdırma əsasən 38-38,4oC-dən yuxarı dərəcədə olması nəzərdə tutulur. Bəzi hallarda xəstəliyin başlarında qızdırma çox yüksəlməyə bilər.
Febril qıcolma zamanı şüurun itməsi, əzələlərin qatılaşması, yəni yığılıb sərtləşməsi, ani yığılıb açılma hərəkətlərinin təkrar etməsi və ya uşaqda yığılma olmadan hərəkətsiz qalma, gözlərin bir tərəfə və ya yuxarıya sabit baxması, ağızdan köpük gəlməsi, dodaqların göyərməsi kimi əlamətlər özünü göstərə bilər.
-Qızdırma zamanı qıcolma hansı yaşlarda daha çox olur?
-Febril qıcolmanın görülməsi coğrafi əraziyə, genetik meyilliyə və sosyal-iqtisadi vəziyyətə görə fərqliliklər göstərir. 7 yaşına qədər uşaqların 2-8 faizində rast gəlinir. Yəni hər 7 yaşa qədər 100 uşaqdan 2-8-də febril qıcolmaya rast gəlinir.
Bunların çoxu 6 ayla 5 yaş arasındadır. Bu yaş aralığındakı febril qıcolmaların yarısı isə 2 yaşadək uşaqlarda görülür. Yəni, “febril qıcolmalar uşaqlarda ən çox 18-24 ay arasında müşahidə edilir” deyə bilərik.
Sual verə bilərsiz ki, niyə bu yaş aralıqlarında olur və ya niyə 2 yaşın altında daha çox müşahidə olunur? Çünkü bu yaş aralıqlarında uşaqların sinir sisteminin inkişafı hələ tam deyildir və sinir sistemi yüksək qızdırmaya qarşı həssasdır. Belə həssas olmasının da müxtəlif mexanizmaları vardır.
-Hər qızdırmalı xəstəlik zamanı febril qıcolma ola bilərmi?
-Qızdırmanı yüksəldən hər növ virus və bakterial xəstəliklər febril qıcolmaya səbəb ola bilər. Virus mənşəli xəstəliklərdə daha çox rast gəlinir. Febril qıcolmada qızdırmanın 80-90% səbəbi virus mənşəli xəstəliklərdir. Buraya ən çox tənəffüs yollarının virus xəstəlikləri aid edilə bilər. Digər sistemləri tutan xəstəliklər zamanı febril qıcolma nisbətən az müşahidə olunur.
-Hansı uşaqlarda febril qıcolma ehtimalı daha çoxdur?
Burada ən önəmli risk faktoru uşağın yaşı, qızdırma və ailəvi (genetik) meyillilikdir. Xəstələrin təxminən 25-40 faizində ailədə febril qıcolması olan fərdlər vardır. Məsələn, valideynlərin hər ikisində qızdırmaya bağlı qıcolma olursa, uşaqda olma ehtimalı 33 faizdir. Digər tərəfdən isə inkişafı yaşıdlarına görə geridə olan uşaqlarda qıcolma riski artır.
-Bir uşaqda qızdırma zamanı sudurqa olarsa, təkrar olma ehtimalı artırmı?
-Febril qıcolma keçirən uşaqların təxminən üçdə biri təkrar keçirə bilər. Bunun ən önəmli risk faktoru ailədə febril qıcolma hekayəsi olan birinin olması və ilk febril qıcolmanın daha erkən aylarda, 18 aydan əvvəl olmasıdır.
Digər risklərdən biri isə daha aşağı dərəcədə qızdırmada (38 oC-dən aşağı) qıcolma müşahidə edilirsə, qıcolmanın təkrarlanma riski artar.
-Febril qıcolma epilepsiya xəstəliyinə səbəb olurmu?
-Belə bir ehtimal var. Amma bu ehtimal çox azdır. Əgər uşaqda beyin sinir inkişafına dair bir xəstəlik, ailədə epilepsiya xəstəliyi varsa və ilk febril qıcolmanı mürrəkkəb formada keçiribsə, gələcəkdə epilepsiya xəstəliyin olma ehtimalı vardır.
Bu xəstələr mütləq uşaq nevroloqları tərəfindən təqib edilməlidir, nəzarətdə saxlanılmalıdır, vaxtı vaxtında müayinəyə aparılmalıdır.
-Qızdırmalı sudurqa zamanı ilk yardım necə edilməlidir?
-Qızdırmaya bağlı qıcolmaların çoxunda davam etmə müddəti qısadır. Çox vaxt müdaxiləyə ehtiyac olmadan öz-özünə sonlanır.
Ailələr hər şeydən əvvəl təlaş etməməlidir. Bəzi ailələr təlaşla uşaqlara zərər verə bilirlər. Qaşıq və ya barmaqla uşağın ağzını açıq tutmağa çalışmamalıdırlar. Bu zaman dişlərinə və dilinə xəsarət yetirmək mümkündür.
Uşağı yana doğru çevirmək, əgər uşaq qıcolma sırasında qusarsa, qusuntu kütləsini nəfəs borusuna getməməsi üçün təmizləmək lazımdır.
Analar və atalar çox qorxmuş ola bilərlər, ancaq onlar bu müddətin qısa olacağını və öz-özünə keçəcəyini bilməlidirlər.
Valideynlərin etdiyi başqa bir səhv sirkə, spirt, yağ və odekolonla uşağın bədənini silməyə çalışmaqdır. Bunu etməsinlər.
Uşağın qızdırması çox yüksəkdirsə, üzərindəkiləri çıxarıb bədənini ilıq bir bezlə silinməsi qızdırmanı aşağı sala bilər. Qızdırma salıcı rektal şamlardan istifadə edilə bilər.
Daha sonra isə uşaq xəstəxanaya aparılmalıdır. Valideynlər unutmamalıdır ki, qıcolmadan daha vacib qızdırmaya səbəb olan xəstəliyin araşdırılması və müalicə edilməsidir.

- Kişinin mədəsindən 27 alışqan və QƏPİK çıxardılar - FOTO
13 iyul 2025 09:23
- Polşada azərbaycanlıların yaşadığı hostelə polis basqını – Neməti axtarırlar
13 iyul 2025 00:55
- Abşeron RİH-nin həbs olunan əməkdaşı: Abdin Fərzəliyev atama bildirib ki, cinayət əməlini oğlun öz üzərinə götürsün, ona köməklik göstərəcəyəm...
12 iyul 2025 18:03
- Ərdoğandan PKK-nın tərk-silah olması ilə bağlı SON DƏQİQƏ AÇIQLAMASI
12 iyul 2025 15:49
- TEHRAN MERİ : İsrail İrana qarşı CADU və CİNLƏR-dən də istifadə edib..."
12 iyul 2025 12:40
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 2025 11:42
- Rusiyada ƏMƏLİYYAT: İki azərbaycanlının malları əllərindən alındı
12 iyul 2025 10:48
- İlham Əliyev Mariam Kvrivişvilini qəbul etdi (FOTO)
11 iyul 2025 13:47
- İran 300 MİNDƏN ÇOX ƏFQANI ölkədən qovur. SƏBƏB ?
11 iyul 2025 12:55
- Terrorsuz Türkiyə : PKK bu gün SİLAHI YERƏ QOYACAQ
11 iyul 2025 09:48
- Dünyanın 28 ÖLKƏSİ Quba rayonundan KİÇİKDİR - SİYAHI
13 iyul 12:02
- Prezident olmaq çox təhlükəli işdir - Tramp
13 iyul 11:29
- Azərbaycanlı aktrisa anası ilə şokolad vannasına girdi - FOTOLAR
13 iyul 10:11
- Ərdoğan bu şəxslərə yüksək VƏZİFƏ verdi
13 iyul 09:40
- Kişinin mədəsindən 27 alışqan və QƏPİK çıxardılar - FOTO
13 iyul 09:23
- Bu gün 34 mindən çox abituriyent imtahan verəcək
13 iyul 08:47
- Emin Ağalarov Bodruma niyə getdi? Yeni =Sea Breeze=nin sirri açıldı
13 iyul 08:11
- Polşada azərbaycanlıların yaşadığı hostelə polis basqını – Neməti axtarırlar
13 iyul 00:55
- Çayda boğulub ölən Səfiyənin - Fotosu
13 iyul 00:05
- ŞOK : Putin Ukraynanın 0.25 FAİZİNİ ələ keçirib və ...1 KV.KM-ə görə 167 ƏSGƏR İTİRİB
12 iyul 21:27
- Hotel dəhşət : Azərbaycanda gənc qız sevgilisi tərəfindən pəncərədən atıldı VİDEO
12 iyul 20:35
- Veteranları təhqir edən bloger qızı meşədə soyundurub döydülər, VİDEOya çəkib yaydılar - ŞOK
12 iyul 19:44
- Şaraa Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdi - FOTO
12 iyul 19:34
- Sabirabadda da EHSAN VERİLMƏYƏCƏK
12 iyul 18:42
- Abşeron RİH-nin həbs olunan əməkdaşı: Abdin Fərzəliyev atama bildirib ki, cinayət əməlini oğlun öz üzərinə götürsün, ona köməklik göstərəcəyəm...
12 iyul 18:03
- Aİ-də nə qədər insan yaşayır? - Ən çox əhaliyə sahib ölkə bəlli oldu
12 iyul 17:42
- Ərdoğandan PKK-nın tərk-silah olması ilə bağlı SON DƏQİQƏ AÇIQLAMASI
12 iyul 15:49
- Prezident Əl Şaraa ilə görüşdü - Fotolar
12 iyul 14:35
- Elə bilirdim ürəyim tab gətirməz, getdim, tamam başqa insan oldum...- Polad Həşimovun XANIMI
12 iyul 14:28
- Suriya Prezidenti Azərbaycandadır - Fotolar
12 iyul 14:09
- Ukrayna hərbi kəşfiyyatı Sibirdə QAZ kəmərini PARTLATDI ...
12 iyul 12:55
- TEHRAN MERİ : İsrail İrana qarşı CADU və CİNLƏR-dən də istifadə edib..."
12 iyul 12:40
- Tovuz döyüşlərindən 5 il ötür
12 iyul 11:42
- Sumqayıtda kürəkən qayınatasını qətlə yetirdi
12 iyul 11:02
- Rusiyada ƏMƏLİYYAT: İki azərbaycanlının malları əllərindən alındı
12 iyul 10:48
- Atası ilə səfərə getmək qadağan olundu
12 iyul 00:59
- Nazirin oğlu nasizmdə ittiham olunur: İşə təhlükəsizlik xidməti qarışdı
11 iyul 23:06
- Ata 25 yaşlı tennisçi qızını öldürdü - ŞOK SƏBƏB
11 iyul 18:18
- Tofiq Zülfüqarov Elmar Məmmədyarova cavab verdi: Söyüş söyməmişəm
11 iyul 18:02
- Ermənistan mediası sülh müqaviləsinin detallarını açıqladı – Zəngəzur dəhlizi, separatçılığa qarşı öhdəlik və...
11 iyul 17:51