Valideynlərin böyük qorxusu - “Qızdırma zamanı sudurqa”
Uşaqlar xəstələnəndə valideynləri ən çox qorxudan ehtimal uşağın qızdırmaya görə sudurqa tutmasıdır. Tibbdə buna “febril qıcolma” və ya “qızdırmaya bağlı qıcolma” deyilir və bu uşaqlarda ən çox rast gəlinən qıcolma növüdür.
Bu qorxudan bəzi valideynlər hətta gecədən səhərə qədər uşaqlarının yataqlarının başında keşik çəkirlər. Qış mövsümündə, xüsusilə də məktəb yaşında uşaqları olan valideynlər bu problemlə daha tez-tez üzləşməli olurlar.
Mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq Ege Hospitalın həkimi, Türkiye Hacettepe Unversitetində uşaq nevrologiyası üzrə üst-ixtisas təhsili (yandal uzmanlığı) almış Dr.Cavid Sərdarzadənin müsahibəsini təqdim edirik:
-Valideynlər niyə qızdırmaya bağlı qıcolmadan bu qədər qorxurlar?
-Valideynlərin ən böyük qorxusu “febril qıcolma”nın uzun müddət davam etməsidir. Tibbdə buna “status tablosu” deyirik.
Bu zaman uşaqların beyninə hər hansı bir zərər gələ biləcəyi düşünülür.
Digər tərəfdən isə, qıcolmalar zamanı ağızda dil geri çəkilə bilər. El arasında buna “dili qatlandı” və ya “dili boğazına qaçdı” deyirlər. Belə olduqda valideynlər uşaqlarının boğulmasından qorxurlar.
Bu qorxu ilə müxtəlif müdaxilələr edirlər. Məsələn, qışıqla uşağın ağzını açmağa çalışırlar. Bu bəzi hallarda uşaqların dişlərinin sınmasına səbəb olur. Əslində isə, buna heç bir ehtiyac yoxdur. Dil nəfəs borusunun önünü kəsib boğulmağa səbəb ola bilməz.
-Ümumiyyətlə, qızdırmaya bağlı qıcolma nədir? Bu niyə baş verir?
-Qızdırmaya bağlı qıcolma, tibbdə buna “febril qıcolma” deyirlər: yüksək qızdırma nəticəsində olur. Burada qızdırma əsasən 38-38,4oC-dən yuxarı dərəcədə olması nəzərdə tutulur. Bəzi hallarda xəstəliyin başlarında qızdırma çox yüksəlməyə bilər.
Febril qıcolma zamanı şüurun itməsi, əzələlərin qatılaşması, yəni yığılıb sərtləşməsi, ani yığılıb açılma hərəkətlərinin təkrar etməsi və ya uşaqda yığılma olmadan hərəkətsiz qalma, gözlərin bir tərəfə və ya yuxarıya sabit baxması, ağızdan köpük gəlməsi, dodaqların göyərməsi kimi əlamətlər özünü göstərə bilər.
-Qızdırma zamanı qıcolma hansı yaşlarda daha çox olur?
-Febril qıcolmanın görülməsi coğrafi əraziyə, genetik meyilliyə və sosyal-iqtisadi vəziyyətə görə fərqliliklər göstərir. 7 yaşına qədər uşaqların 2-8 faizində rast gəlinir. Yəni hər 7 yaşa qədər 100 uşaqdan 2-8-də febril qıcolmaya rast gəlinir.
Bunların çoxu 6 ayla 5 yaş arasındadır. Bu yaş aralığındakı febril qıcolmaların yarısı isə 2 yaşadək uşaqlarda görülür. Yəni, “febril qıcolmalar uşaqlarda ən çox 18-24 ay arasında müşahidə edilir” deyə bilərik.
Sual verə bilərsiz ki, niyə bu yaş aralıqlarında olur və ya niyə 2 yaşın altında daha çox müşahidə olunur? Çünkü bu yaş aralıqlarında uşaqların sinir sisteminin inkişafı hələ tam deyildir və sinir sistemi yüksək qızdırmaya qarşı həssasdır. Belə həssas olmasının da müxtəlif mexanizmaları vardır.
-Hər qızdırmalı xəstəlik zamanı febril qıcolma ola bilərmi?
-Qızdırmanı yüksəldən hər növ virus və bakterial xəstəliklər febril qıcolmaya səbəb ola bilər. Virus mənşəli xəstəliklərdə daha çox rast gəlinir. Febril qıcolmada qızdırmanın 80-90% səbəbi virus mənşəli xəstəliklərdir. Buraya ən çox tənəffüs yollarının virus xəstəlikləri aid edilə bilər. Digər sistemləri tutan xəstəliklər zamanı febril qıcolma nisbətən az müşahidə olunur.
-Hansı uşaqlarda febril qıcolma ehtimalı daha çoxdur?
Burada ən önəmli risk faktoru uşağın yaşı, qızdırma və ailəvi (genetik) meyillilikdir. Xəstələrin təxminən 25-40 faizində ailədə febril qıcolması olan fərdlər vardır. Məsələn, valideynlərin hər ikisində qızdırmaya bağlı qıcolma olursa, uşaqda olma ehtimalı 33 faizdir. Digər tərəfdən isə inkişafı yaşıdlarına görə geridə olan uşaqlarda qıcolma riski artır.
-Bir uşaqda qızdırma zamanı sudurqa olarsa, təkrar olma ehtimalı artırmı?
-Febril qıcolma keçirən uşaqların təxminən üçdə biri təkrar keçirə bilər. Bunun ən önəmli risk faktoru ailədə febril qıcolma hekayəsi olan birinin olması və ilk febril qıcolmanın daha erkən aylarda, 18 aydan əvvəl olmasıdır.
Digər risklərdən biri isə daha aşağı dərəcədə qızdırmada (38 oC-dən aşağı) qıcolma müşahidə edilirsə, qıcolmanın təkrarlanma riski artar.
-Febril qıcolma epilepsiya xəstəliyinə səbəb olurmu?
-Belə bir ehtimal var. Amma bu ehtimal çox azdır. Əgər uşaqda beyin sinir inkişafına dair bir xəstəlik, ailədə epilepsiya xəstəliyi varsa və ilk febril qıcolmanı mürrəkkəb formada keçiribsə, gələcəkdə epilepsiya xəstəliyin olma ehtimalı vardır.
Bu xəstələr mütləq uşaq nevroloqları tərəfindən təqib edilməlidir, nəzarətdə saxlanılmalıdır, vaxtı vaxtında müayinəyə aparılmalıdır.
-Qızdırmalı sudurqa zamanı ilk yardım necə edilməlidir?
-Qızdırmaya bağlı qıcolmaların çoxunda davam etmə müddəti qısadır. Çox vaxt müdaxiləyə ehtiyac olmadan öz-özünə sonlanır.
Ailələr hər şeydən əvvəl təlaş etməməlidir. Bəzi ailələr təlaşla uşaqlara zərər verə bilirlər. Qaşıq və ya barmaqla uşağın ağzını açıq tutmağa çalışmamalıdırlar. Bu zaman dişlərinə və dilinə xəsarət yetirmək mümkündür.
Uşağı yana doğru çevirmək, əgər uşaq qıcolma sırasında qusarsa, qusuntu kütləsini nəfəs borusuna getməməsi üçün təmizləmək lazımdır.
Analar və atalar çox qorxmuş ola bilərlər, ancaq onlar bu müddətin qısa olacağını və öz-özünə keçəcəyini bilməlidirlər.
Valideynlərin etdiyi başqa bir səhv sirkə, spirt, yağ və odekolonla uşağın bədənini silməyə çalışmaqdır. Bunu etməsinlər.
Uşağın qızdırması çox yüksəkdirsə, üzərindəkiləri çıxarıb bədənini ilıq bir bezlə silinməsi qızdırmanı aşağı sala bilər. Qızdırma salıcı rektal şamlardan istifadə edilə bilər.
Daha sonra isə uşaq xəstəxanaya aparılmalıdır. Valideynlər unutmamalıdır ki, qıcolmadan daha vacib qızdırmaya səbəb olan xəstəliyin araşdırılması və müalicə edilməsidir.
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 2024 20:32
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 2024 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 2024 10:38
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 2024 11:16
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 2024 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 2024 10:22
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
15 aprel 2024 10:27
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 2024 09:29
- Rubensin 400 illik şah əsərindəki qırmızı tutuquşunun sirri açıldı (FOTO)
11 aprel 2024 23:53
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04