İybilmə və dadbilmə nə vaxt itir?
“İybilmə və dadbilmə hissində törənən dəyişikliklərə, tək koronavirusun deyil, digər xəstəlik və patoloji proseslərin də səbəb ola bilməsi haqqında elmi məlumatlar, düşünürəm ki, hazırda müşahidə olunan stress, gərginlik və ruhi sarsıntını az da olsa aradan qaldıracaq”.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, bu barədə məlumatı ATU-nun kafedra müdiri, professor Musa Qəniyev məqalə paylaşıb. Bildirib ki, bəzi mütəxəssislər bu halı infeksiyanın erkən klinik əlaməti kimi dəyərləndirməyi tövsiyə etsə də, hələ ki, geniş tədqiqatlarla öz təsdiqini tapmayıb:
“Aparılan araşdırmalar sübut edir ki, COVİD19-a yoluxmuş xəstələrin müəyyən faizində müşahidə olunan iybilmə və dadbilmə hissinin itməsini ən yaxşı halda bu infeksiyanın yalnız qeyri-spesifik əlamətlərindən biri kimi dəyərləndirmək olar.
İybilmə və dadbilmə hissi biri-biriylə sıx əlaqəli olduğundan, iybilmənin itirilməsi zamanı insan yeməyin dadını da tam hiss edə bilmir. Yəni dadbilmə hissi də itir. İybilmə hissi tamamilə (anosmiya) və ya hissəvi olaraq (hiposmiya) itə bilər. Eləcə də qoxu soğanağının zədələnməsi, burun sinuslarının infeksiyaya cəlb olunması, depressiya və s. xəstəliklər zamanı, dizosmiya (arzuolunmaz qoxu hiss edilməsi) halı kimi iybilmə pozğunluğu da müşahidə edilə bilər.
İybilmə hissinin itməsinin səbəbləri çox müxtəlifdir. Hazırda insanlar bu problemi diqqətdə saxladığından, mən onları bir-bir nəzərinizə çatdırıram:
1. Baş beynin travmaları
2. Burnun yuxarı hissəsinin ağır travması (hətta, burnun yuxarı hissəsinin paltar asılan sancaqla kəskin sıxılması zamanı belə)
3. Yuxarı tənəffüs yolunun müxtəlif mənşəli (mikrob, virus, göbələk və s.) ağır infeksiyaları
4. Burnun sinusları və burun yollarında poliplər
5. Siqaret və ya papiros tüstüsü
6. Uzunmüddət (illərlə) müxtəlif kimyəvi vasitələrlə kontaktda olmaq (məs. pestisidlər, ammonyak və s.) və onların dövrü olaraq tənəffüs havası ilə qəbulu
7. Hormonal disbalans
8. Burun və ağız boşluğu, eləcə də, dişlərlə bağlı bəzi problemlər
9. Bəzi preparatların, məsələn intranazal (burundaxili) yolla təyin olunan sink preparatları, burundaxili ödem əleyhinə spreylər, eləcə də oral yolla qəbul olunan bəzi dərman maddələri (məs. nifedipin, fenotiazin törəmələri və s.)
10. Allergik mənşəli
11. Bəzi ağır baş beyin patologiyalarının (məs. Alsheymer xəstəliyi) inkişafı”.
Həkimin sözlərinə görə, iybilmə hissinin tədricən itməyə başlaması və inkişaf etməsi, həm də orqanizmin qocalığa doğru getdiyini göstərən əlamətlərdən biridir:
“Belə ki, iybilmə hissi 30 yaşdan 60 yaşa qədər özünün pik nöqtəsində olur. 60 yaşdan sonra, yəni, ahıllıq yaş dövrü başlayanda, iybilmənin zəifləməsi istiqamətində dəyişikliklər başlayır və tədricən inkişaf edərək, hətta çox yaşlı adamlarda tamamilə itə də bilər. Yaş həddi uzunömürlülüyə yaxınlaşan insanlar, bu hissdə müşahidə edəcəkləri hər hansı bir dəyişiklikdən ümumiyyətlə qorxmasınlar.
Belə bir statistik göstəricini də nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm ki, iybilmə və dadbilmə hissinin pozulması təkcə yaşlı adamlarda olmur. Məsələn, bu hal yaşı 53-dən yuxarı olanların 20%-də, eləcə də 60-75 yaş arasında olan insanların 25%-də, yaşı 80-dan çox olanların isə, demək olar ki, 50%-də rast gəlinən, lakin virus infeksiyaları ilə heç bir əlaqəsi olmayan haldır. Söylədiyim yaş qruplarında olan insanlar buna görə çox narahat olmasınlar deyə, bildirmək istəyirəm ki, bu rəqəmlər heç də mütləq deyil və yaş artdıqca hamıya şamil olunmur”.
Həkim onu da qeyd edib ki, iybilmə pozğunluğu cavan insanlar arasında da kifayət qədər müşahidə olunur: “Məsələn, planetimizin yaşı 20-dən yuxarı olan əhalisinin 19%-də bu və ya digər dərəcədə iybilmə pozğunluğu vardır. Nəzərə almaq lazımdır ki, iybilmə və dadbilmə hissinin itməsi qadınlarla müqayisədə daha çox kişilərdə müşahidə olunur.
Bilmək lazımdır ki, hərgah bu hal hər hansı bir infeksiya səbəbindən baş veribsə, onun gələcəkdə bərpa olunmaması ilə bağlı qoxmaq və ya təlaş keçirmək lazım deyil. Çünki, ən ağır virus infeksiyasında belə iybilmə və dadbilmə hissi mütləq bərpa olunur.
Odur ki, iybilmə və dadbilmə hissi itdikdə, gərginlik keçirərək, onun tək səbəbini “COVİD-19”da axtarmaq düzgün deyil”.
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 2024 22:27
- Prezident və xanımına qarşı sui-qəsd cəhdinin detalları 28 il sonra açıqlandı - Əl-Qaidə-nin planı
25 mart 2024 16:06
- Diş ağrısı ilə yatıb 32 il sonra oyandı
25 mart 2024 13:47
- Bu günlə bağlı VACİB XƏBƏR - Saat 13:32-də...
25 mart 2024 10:04
- DTK-nın ən qəddar generalı – o, Andropovu da susdurmağı bacarıb
24 mart 2024 20:07
- Ürəyinizi qorumaq üçün 25 qayda...
24 mart 2024 06:59
- Emindən ilk - Reaksiya
23 mart 2024 08:04
- İki gün qaldı - 4 kəndimiz qaytarılır...
22 mart 2024 19:56
- Mayda ƏFV olacaq ..?
22 mart 2024 19:41
- Nazir sabiq rəisə yeni vəzifə verdi - Polkovnik özünə xidməti maşın aldı
29 mart 16:41
- Nobel mükafatı laureatına Azərbaycanda vəzifə verildi
29 mart 16:35
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 16:26
- Papa qadın məhbusların ayaqlarını yuyub öpdü
29 mart 10:44
- Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
29 mart 10:29
- Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
28 mart 21:04
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 17:37
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 15:56
- İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər
28 mart 15:46
- Prezident bu qanuna dəyişiklik etdi
28 mart 15:39
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 15:31
- Azneft-in baş direktoru da vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28 mart 15:23
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05