“Rusca danışmaqla elitar görünmək kələyi müftəxorluqdur”
Filosof Niyazi Mehdi Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin rus dilində təhsillə bağlı fikirlərinə münasibət bildirib.
“Qafqazinfo” həmin yazını təqdim edir:
Rus məktəbləri ilə bağlı məsələnin yenidən gündəmə gəlməsi məni mat qoyur, axı, 4-5 il qabaq sosial şəbəkədə bu məsələ yetərincə ələk-vələk edilmişdi və o dəfə bütün arqumentlər söylənmişdi.
Rasim Musabəyov ona yaxşı cavab vermişdi. Onun cavabını öz örnəklərimlə təkrar edim. Bizim Hikmət Hacızadə, Rasim Musabəyov, Toğrul Cuvarlı, Rəhman Bədəlov, Erkin Qədirli, Zərdüşd Əlizadə, İlqar Məmmədov kimi intellektuallarımız rus hakimiyyət yönümlü federal kanallarında çıxış edənlərə fora verərlər. Sadəcə, onlar Putin propoqandasına işləyib Amerikaya, Avropaya, demokratiyaya qarşı səviyyəsiz, mürtəce çıxışlara qoşulmağı özlərinə rəva bilməzlər.
İndisə rus məktəbləri ilə bağlı. Sovet dönəmində rus məktəblərindən çıxan uşaqlar doğrudan da dahi bilikli və çağdaş düşüncəli idilər. Hindistanda və deyəsən, Sinqapurda da elə olmuşdu, ingiliscə oxuyanlar yerli dillərdə oxuyanlardan daha irəli idilər. Ancaq bizdə universitetdə rus bölməsində oxuyan tələbələrimə baxıb görürəm ki, onların dilimizdə oxuyan tələbələrimdən heç bir ciddi üstünlüyü yoxdur.
Bəs nə etməli? Rus dilini bilməyi asanlaşdırmaq üçün nə yollar var? (çünki çoxları ona görə rus məktəblərinə üstünlük verirlər). Bir yol rusdilli bağçaları çoxaldıb rusdilli məktəbləri azaltmaqdır (bağçada ruscanı öyrənmiş uşağın istedadı və ya həvəsi varsa, rusca kitablar oxumağı öyrənməsi asan olar). İkinci yol rus məktəblərini saxlayıb ali məktəblərdəki rus bölməsini prinsipial azaltmaqdır.
Ən ciddi problemimiz rusca danışmağın brend kimi prestijli qalmasıdır. Hansı gənclərsə elə bilir ki, rusca danışanda çox modern görünürlər. Bu, onlarda müftəxor psixolojisi yaradır: irəlidə görünmək üçün öz üzərində işləməyin əziyyətini çəkmək əvəzinə rusca danışmaqla elitar görünmək kələyi müftəxorluqdur. Belə müftəxorlar yəhudilər, ermənilər arasında çox olub. Yəhudi həkim brendindən nə qədər orta bacarığı olan yəhudi həkimlər istifadə edib. Sovet dönəmində yaxşı erməni ustaları markasında yüzlərlə bekara erməni ustaları faydalanırdı. İndi bizim rusca danışmağa üstünlük verən gənclər də onlara oxşayırlar.
Çıxış yolu: idarə, şirkət başçıları iş yerində rusca danışmağın qarşısını almağın hüququ yolunu tapmalıdırlar. Buna isə onları Dövlət məcbur etməlidir.
Bunu sizə rus dilini sevən, ədəbiyyatı, əsasən, rusca oxuyan adam deyir. Mənim oğlanlarımın ikisi də dilimizdə oxuyublar, evdə analarından ruscanı götürdüklərindənə iki dili də əla bilir, iki dildə də yaxşı yazırlar. Ancaq şəhərdəki ortamın təsirindən bəzi dostları ilə rusca danışırlar. Bu anlamda məndən fərqləndiklərini bilirlər. Sovet dönəmində mən hamı ilə yalnız dilimizdə danışdığımdan rusdilli tanışalarım da mənimlə bizim türkçədə danışmalı olurdular. Bəziləri isə rusca danışanda mən azəricən danışırdım, çünki onlar dilimizdə təmiz danışa bilməsələr də yaxşı başa düşürdülər.
- Vaqif Səmədoğlu niyə hirslənmişdi? - Firuz Mustafa yazır
10 aprel 2024 22:53
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- Fazil Mustafanın vurulduğu silah polkovnik-leytenantın evində gizlədilib
3 mart 2024 11:22
- Praqa Universitetində törədilmiş terror aktı əksər əlamətləri ilə ADNA terrorunun təkrarıdır
22 dekabr 2023 15:31
- Cibimizdə cin gəzdiririk - Azərbaycanlı həkimdən ŞOK AÇIQLAMA
30 avqust 2023 14:46
- Orxan Camalı Afrikada “Vaqner” niyə öldürmüşdü (FAKTLAR)
29 avqust 2023 11:29
- Qırmızı sovet ordu hissələri Təbriz küçələrində...
26 avqust 2023 14:01
- Bu dünyada sizə yer yoxdur
26 mart 2023 16:51
- Rus bölməsində Babəki və Qaçaq Nəbini anla(t)maq dərdi
2 dekabr 2022 08:53
- Qəddar general – yazı-pozu bilməyən Sereteli Beriyanın killeri olub
18 noyabr 2022 17:14
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04