İranda İslam inqilabı necə baş verib? - İsrail sirləri açdı
Region6 sentyabr 2019 12:34
İsrailin xüsusi xidməti olan Mossadın 1970-ci illərdə İrandakı rezidensiyasının rəhbəri olmuş Eliezer Safrir özünün memuralarında islam inqilabı ərəfəsində İranın daxili siyasi vəziyyəti barədə maraqlı məqamları açıqlayıb.
azpost.info həmin memuardan inqilab ərəfəsində baş vermiş proseslərin əks olunduğu məqamları oxucularına təqdim edir.
"ABŞ-dan sonra İsrailə ən çox kömək edən İran idi”
Safririn yazdığına görə, 70-ci illərdə İran və İsrailin təhlükəsizlik sahəsində əlaqələri ümumi maraqlara söykənirdi: "Bundan savayı bizi iranlılarla bütün səviyyələrdə bir –birinə dərin simpatiya hissi bağlayırdı. Məhz bu hiss bizim Şah, ailəsi, müşavirləri, nazirləri, güc strukturu rəhbərləri ilə olan əlaqələrimizi müəyyən edirdi. Şəxsi münasibətlər bizə işimizdə çox kömək edirdi. Biz yaxşı başa düşürdük ki, ABŞ-dan sonra İsrailə bütün aspektlər üzrə müqayisəedilməz kömək edən ikinci mühüm dövlət İran idi”.
İran-Türkiyə -İsrail xüsusi xidməti hər il məxfi görüşürdü”
Safrir qeyd edir ki, İran, Türkiyə və İsrailin həmin dövrdə strateji məxfi münasibətlər sistemi mövcud olub: "Bu əməkdaşlıq Ben –Qurion tərəfindən irəli sürülmüş periferiya konsepsiyasına söykənirdi. Hər il biz bu 3 dövlətin paytaxtlarında məxfi görüşlər keçirirdik. Bu görüşlərdə 3 dövlət təhlükəsizliklə bağlı strateji məsələləri müzakirə edirdi. Biz əlimizdə olan məxfi kəşfiyyat məlumatlarını bölüşürdük. Müzakirələrin mövzusu ümumi olurdu: Regionun ərəb ölkələrində situasiya, kommunist blokunda olan dövlətlərdə vəziyyət, terrorla mübarizə”.
Sabiq rezident yazır ki, Türkiyə, İran və İsrail məxfi xidmət rəhbərlərinin sonuncu görüşü 1978-ci ilin baharında Təl-Əvivdə keçirilib: "Bu görüşdə Mossadın direktoru iştirak edirdi. O mənə SAVAK-ın (şah İranında təhlükəsizlik xidməti-red) başçısı, general Nasirini təqdim etdi. Əsas müzakirə mövzusu İranda həmin zamanda yaranmış situasiyanın qiymətləndirilməsi idi. Biz ölkədə nə baş verdiyini yaxşı bilirdik. Vəziyyəti qeyri-sabit saxlayan qüvvələr barədə məlumatlı idik. Odur ki, situasiyanı çox təhlükəli olduğunu bildirdik”.
"ABŞ şah rejiminin 15 il davam gətirəcəyini deyirdi”
Mossad rezidenti bildirir ki, həmin görüşdə İsrailin İrana yeni təyin olunmuş səfiri Uri Lubrani də iştirak edib. O, toplantıya İsrail XİN-in baş direktoru, bundan əvvəl isə Mossadın Tehranda rezidenti olmuş Ruven Merxavla birgə qatılıb: "Uri Lurbani İrandakı vəziyyəti, qüvvələr nisbətini analiz edərək dedi ki, şah rejimi bundan sonra daha 5 il mövcud ola bilər. Mən bununla razılaşmadım və dedim ki, şah rejiminin ömrünə 3 ildən də az qalıb. ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi həmin ilin yayında situasiya ilə bağlı verdiyi analizində bu müddəti 15 il göstərmişdi. Mən Tehrana qayıtdım və məlum oldu ki, şah rejiminin sonuna yarım il qalıb”.
Safrir yazır ki, vəziyyətlə bağlı onlar İranda olan İsrail vətəndaşlarını vaxtında çıxara biliblər. İranda o zaman İsrailin rəsmi nümayəndəlikləri –səfirlik, ticarət nümayəndəliyi, hərbi attaşe, Mossadın nümayəndəliyi, Soxnut təşkilatı fəaliyyət göstərirdi. Bundan əlavə çoxlu sayda müxtəlif şirkətlərin şöbələri, mütəxəssis-məsləhətçilər var idi: "Mən bütün bu qrupları Tehran hava limanından yola salırdım. Hadisələr sürətlənirdi. Bir qrupu yola salanda radiodan eştidm ki, İsfahanda hərbi vəziyyət elan edilib. İki gün keçdi. Tehranda da hərbi vəziyyət elan olundu. Sonra bu qar topası kimi bütün ölkə üzrə yayılmağa başladı. O vaxt hamı hadisələrin belə sürətlə genişlənməsindən təəccüblənmişdi. Mənə elə gəlir ki, Xomeyni də bu sürətə heyrətlənmişdi”.
"Şahın baş naziri soruşdu: "Xomeynini aradan götürə bilərsiniz?”
O, daha sonra Mossadın Tehrandakı nümayəndəliyinin vəzifələri barədə yazıb: "Əsas məsələ olan kəşfiyyatdan savayı hökumət bizim üzərimizə İsrail vətəndaşlarının evakuasiyası ilə bağlı məsələnin həllini qoymuşdu. Baş qərargah İsraildə çalışırdı, amma ən opertiv qərarlar Tehranda qəbul olunurdu”.
Safrir qeyd edir ki, İranda inqilaba iki həftə qalmış cəmi 34 nəfər İsrail vətəndaşı qalmışdı: "İnqilabın başlanmasına 4 gün qalmış məni şah hökumətinin baş naziri Şapur Bəxtiyar görüşə dəvət etdi. Mən aramızdakı danışığın təfərrüatlarını bu gün də aça bilmərəm. Yalnız deyə bilərəm ki, bu söhbət ölkədəki vəziyyətlə bağlı idi. Baş nazir mənə dedi ki, "narahat olmayın, hər şey yaxşı olacaq”. Daha sonra soruşdu ki, Xomeyni ilə bağlı nəsə edə bilərikmi? Bu sual bir neçə dəfə təkrarlandı. Mən başa düşdüm ki, söhbət nədən gedir. Bu gün bu "hədəfi aradangötürmə” adlanır. Mən rədd cavabı verdim və dedim ki, "bu sizin daxili probleminizdir, bunu özünüz müstəqil həll etməlisiniz”.
Mossad əməkdaşının sözlərinə görə, Xomeyninin ölkəyə dönüşündən əvvəl İran HHQ-nin komandanı, general Rabiyi açıq şəkildə bəyan etmişdi ki, şahın əmri ilə "Fantom” qırıcı təyyarələrini göyə qaldırmağa və Xomeyininin ölkəyə qayıdışına mane olmağa hazırdır. Lakin bu vaxt şah artıq ölkədə deyildi, odur ki, heç bir fərman da vermirdi.
"SAVAK rəhbəri ağlaya-ağlaya "məni də özünüzlə aparın” deyirdi”
Sabiq rezident İranı son anda necə tərk etdiklərini yazıb: "Beləliklə islam inqilabının qalib gəldiyi 1979-cu il fevralın 11-i gəlib çatdı. Bundan bir gün əvvəl İsrailin "El-Al” aviaşirkətinin sonuncu reysi baş tutmuşdu. Həmin günlərdə bizim təyyarədən başqa İrana heç bir dövlətin təyyarəsi uçmurdu. Həmin tarixi 11 fevral gününün səhəri mənim SAVAK rəhbərliyi ilə görüşüm təyin olunmuşdu. Mən bu görüşdə vəziyyəti aydınlaşdırmalı idim. Səfirliyin boş olan binasında yalnız mühafizə zabiti qalmışdı. Küçədə sübhdən etirazçı kütlə toplaşaraq səfirliyin binasını hucumla tutmaq niyyətində idi”.
Safrir qeyd edir ki, kütlə yaxınlıqdakı polis məntəqəsinə hucum edərək oranı yandırıb dağıtdı və dəmir əşyalarla silahlanaraq səfirliyi ələ keçirdi. Balkona Xomeynin nəvəsi Əhməd və Parisdən gəlmiş Fələstin Azadlıq Təşkilatının nümayəndəsi çıxdılar. Sonradan bu bina elə FAT-ın nümayəndəlyi oldu: "Həmin 11 fevral günü səhər mən evdən çxıdım və dərhal da peşman oldum: Bütün küçələrdə barrikadalar qurulmuşdu. Mən iranlılara bənzəyrdim. Saqqalım məni islam inqilabçılarından fərqləndirmirdi. Çətinliklə görüş yerinə çatdım. 10 dəqiqə….20 dəqiqə… Gözləyirəm. Görüş xüsusi quraşdırılmış bunkerdə olmalı idi. SAVAK rəhbərinin köməkçisinin mənə yaxınlaşacağını gözləyirdim. Amma daxili rabitə ilə dedilər ki, şef – dünənə qədər İranın ən qüdrətli adam, özünü Allahın yerdə canişini sayan SAVAK rəhbəri dərin depresiyadadır və heç kimi görmək istəmir. Mən ona kömək etmək üçün gəlmişdim, amma o depressiyadadır və artıq heç nə edə bilmir. Nəhayət otaqdan SAVAK rəhbərinin müavini çıxdı. Bilirsiniz o nə elədi? Qaçıb boynumu qucaqlayıb az qala ağlaya-ağlaya "Məni özünüzlə aparın” dedi. Həmin gün mənim baş nazir Şapur Bəxtiyarla daha bir görüşüm planlaşdırılmışdı. Biz ona zəng vurduq. Köməkçi cavab verdi: "Burda artıq heç kim yoxdur”. Və dəstəyi asdı. Bax beləcə biz islam inqilabının qələbəsi barədə ilk xəbəri aldıq”.
Oxşar xəbərlər
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 2024 10:17
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 2024 09:31
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 2024 10:22
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 2024 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
15 aprel 2024 10:27
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 2024 15:24
- Günəş "öləndə" nələr baş verəcək?
12 aprel 2024 21:03
- Bakıda uduzmaq üçün mənə 300 min dollar təklif etdilər
12 aprel 2024 11:30
- Rubensin 400 illik şah əsərindəki qırmızı tutuquşunun sirri açıldı (FOTO)
11 aprel 2024 23:53
Xəbər lenti
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
- Sülhməramlıların Qarabağdakı missiyası başa çatıb - Rusiya KİV
19 aprel 11:56
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 11:42
- Mikayıl Cabbarova yeni müavin təyin edildi - Sərəncam
18 aprel 11:56
- ABŞ-dən sülhməramlıların Qarabağı tərk etməsinə - Reaksiya
18 aprel 11:43
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 11:07
- Rusiyanın sülhməramlı kontingenti Azərbaycanı tərk edir - Video
17 aprel 11:26
- İlham Əliyevə telefon açıb xahiş etdi
17 aprel 10:38
- Hadi Rəcəbli vəfat etdi - Yenilənib
17 aprel 10:29
- Tanınmış həkim telefon nömrəsini satışa çıxardı – 26 min manat
16 aprel 11:15
- Ailəli müəllim məktəbli ilə çılpaq halda maşında yaxalandı
16 aprel 11:06
- Müharibə veteranlarına şad xəbər: 80 manat artırılır – Deputat məbləği açıqladı
16 aprel 10:17
- Vəzifədə olan dayısının evindən 90 min oğurlayıb - Qumarda uduzdu
16 aprel 10:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 09:45
- Məktəb direktoru haqda son qərar - Qalan ömrünü həbsdə keçirəcək
16 aprel 09:31
- Almaniya kansleri - 66 yaşım var, heç vaxt marixuana çəkməmişəm
15 aprel 21:16
- Sabiq baş həkimə hökm oxundu - 8 il 6 ay həbs
15 aprel 20:53
- Akademik Zərifə Əliyevanın anım günüdür
15 aprel 20:43
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 10:22
- Tokayev İrəvanda səfərdədir - Foto
15 aprel 09:49
- Dubayda qızıldan hazırlanan alt paltarları satışa çıxarıldı
14 aprel 20:39
- İmişlidə məktəbliləri cərəyan vurub öldürdü
14 aprel 18:44
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
14 aprel 16:37
- İrandan qovulan, Fransada səfil vəziyyətinə düşən, Amerikada ömürlük cəza alan erməni qatilin faciəli sonluğu...
14 aprel 15:24
- Oqtay Əsədovun həyat yoldaşı son bir ildə Moskvada 14 milyon qazanıb
14 aprel 11:41
- Narkotik satan AXUND həbs olundu - Foto
13 aprel 13:04
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya