Kərim Kərimovun GİZLİ FƏALİYYƏTİ
Vaxtilə ən mühüm strateji dövlət orqanlarından birinə rəhbərlik etməsinə baxmayaraq onun adı və siması uzun müddət ictimaiyyətdən gizli saxlanılıb. O, 1987-ci ildən sonra, necə deyərlər, üzə çıxıb. Söhbət görkəmli alim-konstruktor, SSRİ Kosmik Uçuşlar üzrə Dövlət Komissiyasının sədri olmuş general-leytenant Kərim Kərimovdan gedir.
29 mart tarixi bu əfsanəvi insanın ölüm tarixidir. Modern.az saytı Kərim Kərimov haqqında yazını təqdim edir.
Keçmiş SSRİ-nin bütün kosmik gəmilərinin heyətlərini K.Kərimov şəxsən özü kosmosa göndərirdi. Kosmodromda kosmik heyətlər uçuşa hazır olmaları və uçuşun uğurla başa çatması haqqında məruzələri şəxsən ona edirdilər. Həmin məruzə və hesabatların efirə verildiyi telereportajlarda heç kim K.Kərimovun üzünü görməzdi, onun ancaq kürəyini göstərərdilər. Uzun müddət kimliyi gizli saxlanılmış Dövlət Komisiyası sədrinin şəxsiyyəti barədə «Pravda» və «Sovetskaya Rossiya» qəzetlərinin 1987-ci ildə məlumat verməsindən sonra o, bütün azərbaycanlıların fəxrinə çevrildi.
Kərim Kərimov 1917-ci il noyabrın 14-də Bakıda mühəndis-texnoloq Əli Kərimovun ailəsində doğulub. Atası neft sənayesində işləyib, anası isə evdar qadın olub. Həyat onu lap kiçik yaşlarından çətin sınaqlara çəkib. 1925-ci ildə orta məktəbin birinci sinfinə qəbul olunan balaca Kərimin sevinci uzun sürməyib, elə həmin il onun anası vəfat edib. Beləcə ana nəvazişindən birdəfəlik məhrum olan Kərimi atası tərbiyə edib, böyüdüb boya-başa çatdırıb.
Orta məktəbi bitirdikdən sonra K.Kərimov Azərbaycan Sənaye İnstitutunun (indiki Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyası) energetika fakültəsinə daxil olub. O, institutda oxuyarkən evlənib, ailəsini dolandırmaq üçün isə işləmək məcburiyyətində qalıb. 1942-ci ildə institutu bitirən K.Kərimov Artilleriya Akademiyasına daxil olub. Bununla da onun gələcək həyat yolu kosmik-raket sistemlərinin yaradılması ilə bağlanıb.
1943-cü ildə akademiyanı mühəndis diplomu və böyük texnik-leytenant rütbəsi ilə bitirib. Kərim Kərimov akademiyadan sonra öz hərbi xidmətini yerinə yetirmək üçün Moskvadakı «Katyuşa» reaktiv mərmiləri buraxan zavodda çalışıb. II Dünya Müharibəsi illərində məşhur «Katyuşa» və ona uyğun mərmilərin hazırlanmasında göstərdiyi mühüm xidmətlərə görə Sovet hökuməti ona «Qırmızı ulduz» ordeni verib. Müharibə qurtarana kimi K.Kərimova öz ailəsini Moskvaya gətirməyə icazə verməyiblər, bu, ancaq 1945-ci ildə mümkün olub. Müharibə qurtarandan sonra onu hərbi sistemdən tərxis etməyiblər. Bu məşhur soydaşımız düz 20 il SSRİ Müdafiə Nazirliyinin mərkəzi aparatında müxtəlif vəzifələrdə işləyib, böyük mühəndislikdən Kosmik Vasitələr İdarəsinin rəisi vəzifəsinədək yüksəlib.
Kərim Kərimovun kosmik raket texnikasının inkişaf etdirilməsində misilsiz xidmətləri olub. Ötən əsrin 50-60-cı illərində kosmosa uçuşların intensivləşməsində və süni peyklərin yaradılmasında o, bir alim kimi həmişə ön sırada olub. 1961-ci ildə insanın kosmosa ilk uçuşu münasibəti ilə K.Kərimov Lenin ordeni ilə təltif edilib və ona general-mayor hərbi rütbəsi verilib. 1965-ci ildə etibarən general K.Kərimov SSRİ-nin Ümumi Maşınqayırma Sənayesi Nazirliyinin Baş Kosmik Vasitələr İdarəsinin rəisi vəzifəsinə təyin edilib. Onun rəhbərlik etdiyi idarəyə bütün daşıyıcı raketləri və kosmik aparatları düzəldən konstruktor büroları və zavodlar tabe idi. 1966-cı ildə ildə isə ölkə rəhbərliyi general K.Kərimovu kosmik gəmilərin uçuş sınaqları üzrə Dövlət Komissiyasının sədri vəzifəsinə təyin edib. Unikal biliyə malik olan həmyerlimiz fasiləsiz olaraq 25 il bu məsul vəzifədə çalışıb.
1967-ci ildə «Soyuz» kosmik gəmilərinin birinci avtomatik birləşməsinin uğurla həyata keçirilməsi münasibəti ilə K.Kərimova general-leytenant rütbəsi verilib. 1979-cu ildə isə orbital stansiyalarda beynəlxalq uçuşlar silsiləsinin müvəffəqiyyətlə həyata keçirilməsi münasibətilə ona Dövlət mükafatı təqdim olunub. Hər dəfə kosmik uçuşlara, o cümlədən aya və başqa planetlərə kosmik raketlərin göndərilməsi haqda sonuncu qərarı məhz o qəbul edirdi. 1987-ci ildə general-leytenant K.Kərimov çoxmodullu «Mir» stansiyasının yaradılması, beynəlxalq ekipajların uçuşlarını həyata keçirməsi və anadan olmasının 70 illiyi münasibəti ilə ikinci dəfə Lenin ordeni ilə təltif edilib.
Qeyd etmək lazımdır ki, kosmik fəzanın tədqiq edilməsi məqsədi ilə güclü «Soyuz» raket daşıyıcılarının yaradılması, «Salyut» orbital stansiyasının qurulması bilavasitə K.Kərimovun rəhbərliyi altında həyata keçirilib. Məhz bu layihənin davamı kimi, kosmik fəzada çoxmodullu «Mir» orbital stansiyası yaradılıb.
1991-ci ildə təqaüdə çıxan Kərim Kərimov ömrünün sonunadək Rusiyada Uçuşu İdarəetmə Mərkəzində məsləhətçi vəzifəsində çalışıb.
Bütün əmək fəaliyyəti Moskva ilə bağlı olan Kərim Kərimov doğma Vətəni Azərbaycanla əlaqəsini kəsməyib, 1978-ci ildən sonra fəaliyyətə başlayan Azərbaycan Milli Aerokosmik Agentliyinin kollektivnə dəyərli tövsiyə və məsləhətləri ilə yaxından kömək edib. K.Kərimovun Azərbaycan Respublikasında kosmik elm və texnologiyanın inkişafında misilsiz əməyi nəzərə alınaraq görkəmli alimi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının fəxri üzvü seçmişdilər.
Mərhum eks-prezidenti Heydər Əliyevin fərmanı ilə isə o, «Şərəf» Ordeni ilə təltif edilib. 2007-ci ilin noyabrında Azərbaycan respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Kərim Kərimovun anadan olmasının 90 illik yubileyinin keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə sərəncam imzalayıb.
«Kosmosa gedən yol» avtobioqrafik kitabın müəllifi olan dünya şöhrətli alim 2003-cü il avqustun 29-da dünyasını dəyişib və Moskavada dəfn edilib.
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 2024 17:37
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 2024 15:31
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 2024 11:05
- Sümbülə Əliyeva həbs edildi
26 mart 2024 09:56
- Prezident və xanımına qarşı sui-qəsd cəhdinin detalları 28 il sonra açıqlandı - Əl-Qaidə-nin planı
25 mart 2024 16:06
- Azərbaycanda icra başçısını öldürmək istəyən şəxs həbs edildi - DTX-dan açıqlama
25 mart 2024 11:35
- Taleh Qaraşovu öldürmək istəyiblər
25 mart 2024 11:29
- Hitlerin aqibəti – Müəmmаlаr dumаnındа GİZLƏDİLƏN HƏQİQƏTLƏR + FOTOLAR
25 mart 2024 10:54
- DTK-nın ən qəddar generalı – o, Andropovu da susdurmağı bacarıb
24 mart 2024 20:07
- Azərbaycanlı ictimai fəalı Türkiyədə kim döy(dür)üb?-Zərəçəkən bəzi məmurlardan şübhələnir-Video
22 mart 2024 20:55
- Papa qadın məhbusların ayaqlarını yuyub öpdü
29 mart 10:44
- Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
29 mart 10:29
- Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
28 mart 21:04
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 17:37
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 15:56
- İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər
28 mart 15:46
- Prezident bu qanuna dəyişiklik etdi
28 mart 15:39
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 15:31
- Azneft-in baş direktoru da vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28 mart 15:23
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05
- Sümbülə Əliyeva həbs edildi
26 mart 09:56
- Banan adı ilə aldığımız meyvə AFRİKA KARTOFU imiş - Diqqət!
25 mart 23:09
- Azərbaycan - Bolqarıstan oyununda qalib müəyyənləşmədi
25 mart 22:41