Məhbusları daşıyan qatardan qaçdıqları gündən mətbuatın əsas mövzusuna çevrilən, neçə-neçə vəzifəli şəxsin cəzalandırılmasına səbəb olan, güc strukturlarını hərəkətə keçirən “Qoca” ləqəbli Etibar Məmmədov və Əli Ağami zərərsizləşdirilsələr də, xüsusilə birincinin barəsində söz-söhbətlər, müzakirələr davam edir.

Teleqraf.com olaraq ölkədə ciddi rezonans doğuran məhbusların qaçış olayına oxucu marağını nəzərə alaraq noyabrın 1-də polislə atışma zamanı öldürülən Etibar Məmmədovun ailəsinin yaşadığı Hacıqabul rayonuna yollandıq.

Ünvana yetişmək çətin olmadı. Taksi sürücüsünə gedəcəyimiz yer barədə məlumat verən kimi “oturun, aparım”, - dedi. Jurnalist olduğumuzu biləndə isə ürəyini bizə açdı:

- Qocanın yaşadığı Çkalov məhəlləsi rayonda adla deyilir. Kriminal yerdi ora. İndi hələ düzəlib. Əvvəllər kənardan Çkalova gedənlər döyülüb gəlirdilər. Əgər təhsilin yoxdursa, zəhmətdən qaçırsansa, əkin-biçin, iş-güc adamı deyilsənsə, əvvəl-axır zərərli vərdişlərə aludə olacaqsan”, - deyir sürücü.

Gənclərin zəhmətə qatlaşmamasından gileylənən sürücü maşınını saxlayıb bizə yas çadırı qurulan yeri göstərdi və “qalan yolu özünüz gedərsiz” deyib, sağollaşdı.

Dəmiryolunun kənarı ilə uzanan küçənin sağındakı evlərin darvazaları ağzında toplaşan uşaqları anaları “Keçin, içəri! Dərsinizi oxuyun! Nə var küçədə?” - deyə tənbeh edirdi.

Hiss olunurdu ki, uşaqlar da Etibar Məmmədovun nəşinin gətiriləcəyini eşitdikləri üçün küçəyə çıxıblar. Amma yas yerində çox az – 4-5 nəfər adam vardı. Onlara yaxınlaşıb başsağlığı verdim, özümü ətraflı təqdim edib, məqsədimi açıqladım. Qocanın yaxın qohumları olsalar da, baş verənlərlə bağlı yalnız qardaşı Vüqarın və anası Svetlana xanımın danışa biləcəklərini dedilər.

Vüqar Məmmədov həbsdən yeni çıxıb. Əlbəyaxa döyüş növləri üzrə idman müəllimidir. Bakıda idman zallarının birində dərs deyir. Şəkil çəkmək və açıqlama vermək təklifimizi yerə salmadı.

“Bakıda yaşayıram. Bir neçə gün öncə xəbər gəldi ki, qardaşınızı öldürüblər. Evə zəng etdim. Dedilər, yalan söhbətdi. Amma qatardan qaçdığını bilirdik. Noyabrın 1-də xəbər gəldi ki, ölüb. Qədəri buracan imiş. Allah bütün ölənlərə rəhmət eləsin, qardaşıma da”, - Vüqar müəllim dedi.

Çoxdan tikilmiş, təmirsiz, alçaq evə daxil olub Qocanın anası Svetlana Məmmədovanın baş verənlərlə bağlı fikirlərini öyrənmək istədik. Vüqar etiraz etmədi: “Əlbəttə, buyurun, keçin içəri”.

Otağa daxil oluram. Dörd bir tərəfə oturmaq üçün döşəkçələr qoyulub. Bir stol var. Onda da Məmmədovların anası əyləşib. Ağlamır. Hiss olunur ki, gözünün yaşı quruyub. Altı övladdan üçünü cavan yaşda itirib. 5 qardaşın bir bacısı və onun həyat yoldaşı vaxtsız köçüb dünyadan. Ailənin böyük oğlu Əkbər Məmmədovu bir neçə il öncə itirib anası. O da həbsxana həyatı yaşayıb.

Elə həyatdan vaxtsız köçməsinə səbəb kimi çəkdiyi cəzalar göstərilir. Ailənin Azad, Akif adlı oğlanları hazırda həbsxana həyatı yaşayırlar. Vüqar isə, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bir müddət öncə azadlığa çıxıb.

Svetlana Məmmədova həyat yoldaşını da illər öncə itirib. Sonuncu itkisi isə onu daha çox göynədir.

“Etibar mənim sonbeşiyim idi. Ən çox sevdiyim balam idi. O, 1980-ci ildə doğulub. 15-16 yaşından həbsdədir. Həbsdə olanda 3 gün qalırdım yanında. Sonuncu dəfə ilyarım öncə görüşmüşdük. Qaçmaq xəbərini eşidəndə dəhşətə gəldim. Çünki bilirdim ki, bunu axırı yaxşı olmayacaq. Prokuror ona 19 il iş istəmişdi. Etibarı qaçmağa məcbur edən prokurorun istədiyi bu ağır cəza oldu. Heç bir ana istəməz ki, oğlu pis yola düşsün. Gərək belə olmayaydı. Nə bilim, bizim qismətimiz belə gətirdi”, - deyir oğlunu itirmiş ana.

O, dindar olduğunu, müqəddəs məkanlara getdiyini bildirir. Otaqdakı dini fotolar da ailənin dinə bağlı olduğunu göstərir. Qocanın özü də bir neçə dəfə dini məkanlarda - Məşhəddə, Kərbəlada olub. Həmin məkanlarda çəkdirdiyi fotolar hazırda otağın divarlarından asılı qalıb.

Svetlana Məmmədova oğlunun şeir həvəskarı olduğunu bildirir: “Etibarın ədəbiyyata marağı vardı. Mən özüm də ədəbiyyat həvəskarıyam. Buzovnada doğulub, böyümüşəm. Jurnalist Mailə Muradxanlı ilə mənim çox yaxşı münasibətlərim olub. Süleyman Rəhimov xətrimi çox istəyərdi. Tez-tez Axundov adına kitabxanada, teatrlarda, mədəni tədbirlərdə olardım. Etibar bəzi xüsusiyyətlərinə görə mənə oxşayıb. Onun iki şeirlər kitabı çıxıb. Biri “Mirvari damlalar” kitabıdır. Digəri isə "Gözlədiyim illər". Üçüncü kitabı da çıxacaq. Şeirlərini toplayırıq”.

Söhbət əsnasında Etibarın müğənni Fədayə Laçınla münasibətləri barədə də anasına sual ünvanladıq. O, oğlunun sənətçi ilə münasibətlərindən danışdıqca üzündə təbəssüm yaranırdı:

“Dost idilər. Hacıqabulda bir dəfə görüşmüşdülər. Fədayə rayona toya gəlmişdi. Toy qurtaranda zəngləşib görüşmüşdülər. Etibara mahnı oxuyurdu ha, bax onu Hacıqabulda görüşəndə oxumuşdu”.

72 yaşlı ananın ağrılı-acılı günlər keçirdiyini nəzərə alaraq ona ünvanlamaq istədiyimiz vacib sualların bəzisinin üstündən xətt çəkdik. Amma iki sualı verməyə bilməzdik.

- Övladlarınız orta məktəbdə necə oxuyublar?

- Yaxşı oxuyurdular. Müəllimləri həmişə tərifləyirdi. Sonradan balalarıma nəzər dəydi.

- Beş oğlunuzun beşi də türmə həyatı keçib?

- Bəli. Olacağa çarə yoxdur, bala. Həyat mübarizədir. Ölməmək üçün mübarizə aparmalısan. Üzümü gənclərə tutub deyirəm: Elm, təhsil arxasınca gedin, zəhmətə qatlaşın, pis insanlara qoşulmayın. Övlad türməyə düşəndə cəzasını ondan çox anası çəkir...

***

Xatırladaq ki, E.Məmmədov kriminal ailəmə çox tez – 16 yaşında ayaq basıb. Azyaşlıların müəssisəsinə göndərilən Etibar burada islah olunmaq əvəzinə içəridə “vəziyyətə” nəzarət etməklə “obşak” adını alıb. O, burada bir qrup məhbusla bilrikdə nəzarətçinin xüsusi amansızlıqla qətlində iştirak edib. Yaşı az olduğu üçün 10 il azadlıqdan məhrum edilib. Törətdiyi əməl kriminal aləmdə “böyük maraqla” qarşılanıb. Çünki nə qədər məntiqsiz görünsə də, məhbusun “paqonu”, xüsusilə də “nadzor”u qətlə yetirməsi cinayətkarlar arasında “dustaqların hamısının qisasının alınması” kimi qəbul edilir. Avtoritetlər “bu uşağın gələcəyi var, ona ad vermək lazımdır” deyib Etibara ad vermək qərarına gəlirlər. Bir neçə ad təklif edilir. “Etibar Hacıqabullu”, “Brodyoqa Etibar” və “Qoca” ləqəbləri. Azyaşlı məhbuslar arasındakı nüfuzunu nəzərə alaraq ona “Qoca” ləqəbini verirlər.

18 yaşı tamam olandan sonra Qoca “Xələc türməsi”nə etap olunur. O, burada da “vəziyyəti” ələ almağa bacarır. Bir neçə dəfə “bunt” qaldırır. Məhbuslar onun ətrafında birləşərək həbsxana rəhbərliyinə ciddi təzyiq göstərir. Məlumatlara görə, bu təzyiqlərdən sonra “Xələc”in rəisi istefaya göndərilir. Lotu Quli ləqəbli avtoritet Nadir Səlifov Qoca ilə əməkdaşlığa başlayır. Digər kriminal ünsürlər də onunla əlaqə yaratmağa başlayır. Bütün bunlar Etibarın cinayət aləmindən qopmasına, normal həyata qayıtmasına ciddi maneə yaradır. Azadlığa çıxandan sonra da Qoca sakit durmur. 2015-ci ildə Şirvan şəhərində iki nəfərin qətlə yetirilməsində şübhəli bilinən Qoca yenidən zindana göndərilir. Şirvanda qətlə yetirilənlər də sıradan biri olmayıblar. Elvin Nəciyev - Krıtı Elvin və Zaur Sarıbalayev kriminal keçmişlərə malik olublar. Bu olay Qocanın kriminal aləmdəki “nüfuzunu” daha da artırıb. Bu qətl işi Lənkərən Ağır Cinayətlər Məhkəməsində araşdırılıb. Proses uzun çəkib. Bir müddət öncə prokuror E.Məmmədova 19 il həbs cəzası istəyib. Elə həmin gün – oktyabrın 23-də Etibar Bakıya etab edilən zaman qaçmaq qərarına gəlib. Etibar və onunla birlikdə eyni cinayət əməlində ittiham olunan Əli Ağami Biləcəri dəmiryolu stansiyasında vaqonun hissələrini kustar üsulla hazırladıqları əşyalarla açıb qaça biliblər. Bilindiyi kimi, növbəti günlərdə hər iki şəxs güc strukturları tərəfindən zərərsizləşdiriliblər.

---