Bir müddətdir ki, Cənubi Qafqazda  baş verən geosiyasi hadisələr analitiklərin diqqətini  xüsusilə cəlb etməkdədir. “Qafqazinfo” xəbər verir ki, bu kontekstdə aparılan təhlillər Ermənistanın dərin siyasi-iqtisadi böhran vəziyyətində olduğunu göstərir. Xüsusilə də,  2020-ci ildən başlayıb dünya iqtisadiyyatını geri salan “COVİD-19” pandemiyası Ermənistanı daha da çökdürüb. Pandemiya hələ də davam etməkdədir, bu ölkədə gündəlik yoluxanların sayı artıq 600-ü ötür.

Ermənistanda mart ayından etibarən iqtisadiyyat yalnız geriyə doğru gedir. Artıq altıncı aydır ki, göstəricilər üzrə azalma qeydə alınır. Belə ki, ilin birinci yarısının nəticələrinə görə iqtisadi fəallıq 4.7% azalıb. Bu isə hökumətin proqnozlarından ən az iki dəfə çoxdur.

Büdcə boşalıb, gözlər xarici donorlardan gələcək qrant yardımlarına dikilib. Bu bir reallıqdır ki, Ermənistan kənardan maliyyə dəstəyi olmadığı halda öz mövcudluğunu qoruyub saxlaya bilməz. Ancaq Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra xarici diasporalarla münasibət də ürəkaçan deyil. 

Ermənistanda əksər sahələrdə qanunsuzluq, siyasi motivlərə görə təqiblər və təzyiqlər baş alıb gedir. Ölkənin siyasi reallıqları ondan ibarətdir ki, hakimiyyətə gələnlər əsasən kənardan təyin olunurlar. Ona görə də ölkə inkişafa nail ola bilmir. Bunu xüsusilə də baş nazir Nikol Paşinyanın simasında aydın görmək mümkündür. Belə ki, Paşinyanı daha çox Qərbin, xüsusilə də Corc Sorosun adamı olmaqda ittiham edirlər. Oyuncaq liderlər isə öz dövlətlərinin inkişafına nail ola bilmirlər. Ermənistan da siyasi səhnədə Paşinyanın simasında bu gün belə bir reallıqla üz-üzə qalıb. Hökumətin böhrandan çıxış üçün hər hansı konseptual proqramı yoxdur.  

Sentyabrın 27-dən etibarən Azərbaycanın işğal altında olan torpaqlarını azad etmək üçün başlatdığı döyüş əməliyyatları bu ölkədə vəziyyəti daha da kritikləşdirib. Vəziyyət o yerə çatıb ki, Paşinyan ordudan son 1 ildə tərxis olunmuş bütün hərbçiləri hərbi komissarlıqlara çağırıb. Qanuna görə, son 1 ildə tərxis olunmuş çağırışçılar hərbi xidmətə yenidən cəlb oluna bilməz. Ancaq Paşinyan hökumətinin rezervləri bitib. Bu fonda o tərxis olunmuş əsgərlərə də evdə olan hərbi gödəkçələrini götürüb orduya getməyə çağırıb. 

Cənubi Qafqazın lider dövləti olan  Azərbaycanla müqayisəolunmaz dərəcədə aşağı səviyyədə olan iqtisadiyyatlarıyla bizimlə müharibə aparmağa çalışırlar. Ancaq buna hərbi gücləri, silah-sursatları, ərzaqları, dava-dərmanları yoxdur.

Son günlərdə Dağlıq Qarabağı tərk edən əhalinin İrəvana köçü üçün beynəlxalq təşkilatlara edilən müraciətlər də cavabsız qalıb.  

Bundan əlavə, Ermənistan artıq 30 ildir ki, işğalçı mövqeyinə regionun bütün əhəmiyyətli enerji layihələrindən kənarda qalıb. Rusiyaya, İrana qaz, enerji borcunu ödəyə bilmir. Əhalisinin sayı da bizdən təxminən beş dəfə azdır. Belə bir durumda da onların hərbi əməliyyatlarda müvəffəq olması mümkün deyil. Təsadüfi deyil ki, Ermənistanın bu gün yaşadıqları mərhum prezident Heydər Əliyev tərəfindən başlanan və İlham Əliyevin davam etdirdiyi Ermənistanın təcrid olunması siyasətinin nəticəsidir.

Bütün bunların fonunda bəzi iqtisadi göstəricləri də müqayisəli fonda sadalamaq yerinə düşər:

- Azərbaycanın 2020-ci il üçün dövlət büdcəsinin gəlirlərinin 15 milyard dollar təşkil edir,  Ermənistanda bu rəqəm cəmi 3,9 milyarddır.

- 2020-ci il üçün Azərbaycanın hərbi büdcəsi 2,4 milyard olduğu halda, Ermənistanın hərbi büdcəsi 625 milyon dollar təşkil edib.

- Ölkənin ümumi xarici dövlət borcu 8 miyard dolları keçib. 2019-cu ildə Ermənistanın ÜDM-i 13,67 milyard dollar olub. 2020-ci ildə bu həcm 6 faiz azalıb.

- Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları 51 milyard ABŞ dolları olduğu halda Ermənistanda bu rəqəm cəmi 2,6 milyard dollardır.

- Azərbaycanda yoxsulluq həddi cəmi 5 faiz, Ermənistanda isə 40 faizə yaxındır.

- Koronavirus pandemiyasının davam etdiyi dövrdə Azərbaycanda ümumi daxili məhsulu 3,7 faiz, Ermənistan iqtisadiyyatı isə 6 faiz azalıb.

- Ermənistanda 900 növdən çox idxal məhsulunun qiyməti 15-20 faiz bahalaşıb. Eyni zamanda, yanvardan etibarən Rusiya Ermənistana satdığı qazın min kubmetrinin qiymətini 150 dollardan 165 dollara qaldırıb.

Hərbi sahədə də rəqəmlər bizdən qat-qat aşağı səviyyədədir. Belə ki, Azərbaycan Ordusunda ümumi hərbçi sayı 426 min nəfəri (aktiv şəxsi heyət 126 min, ehtiyatda 300 min) müqabilində Ermənistanda cəmi 245 min nəfər təşkil edir (aktiv hərbçi sayı 45 min, ehtiyatda 200 min);

- "Global Fire Power" şirkətinin 2020-ci il üzrə araşdırmasına əsasən, Azərbaycan Ordusu dünyanın 138 ölkəsinin silahlı qüvvələrinin reytinq cədvəlində 64-cü, Ermənistanın isə 111-ci yerdə qərarlaşıb.

- Azərbaycan Ordusunun arsenalında hərbi təyinatlı texnika və silah-sursat, eləcə də pilotsuz uçan aparatların xeyli qisminin yerli sənaye məhsuludur;

- Təxmini hesablamalara görə, müharibənin ilk 4 günü (27 sentyabr-1 oktyabr) ərzində Ordumuzun endirdiyi sərrast zərbələr nəticəsində Ermənistanın 1,2 milyard ABŞ dollar məbləğindəki hərbi texnika və silah-sursatının sıradan çıxarılıb;

- Ermənistan ordusundan fərqli olaraq Azərbaycan Ordusunun yanacaq və sürtkü yağları ilə təchizatının yerli istehsal hesabına aparılır.

- Azərbaycanda kosmik peyklərin mövcudluğu ölkəmizin mühüm hərbi üstünlüyüdür.

Bütün bunların fonunda Ermənistanın Azərbaycanla müharibəyə davam gətirə bilməyəcəyi heç kimdə şübhə doğurmur.