Asılılığın kökündə travma durur - onu necə tanıyaq?
Kanadalı həkim doktor Gabor Mate, asılılığın müalicəsini yenidən nəzərdən keçirməyi lazım bilir.
Asılılıq mütəxəssisi və bestseller müəllif, Şimali Amerikanın ən çox narkotik istifadə edildiyi ərazisi sayılan Vancouver-in mərkəzi hissəsində narkotik asılılığı olan xəstələrlə psixoloji sağlamlıq sahəsində gördüyü işlərlə məşhurdur.
2018-ci ildə gördüyü işə görə ölkəsində ən yüksək mükafat sayılan Kanada ordeniylə təltif olunub.
Onun qənaətincə, istənilən asılılığın kökündə travma durur, amma "travmanı tanımağı barcamaq lazımdır".
Doktor Mate hesab edir ki, problemin başa düşülməməsinin beş səbəbi var.
"Əsl səbəbi müalicə etmirik"
Ünsiyyətin az olması, təcridolunma, stress və emosional ağrı doktor Mate-in sözlərinə görə, alkoqolizmə səbəb ola bilər
Asılılığa nəyin səbəb olduğunu bilmək üçün asılılığın faydalarına baxılmalıdır: bu sizə nə verir?
İnsanlar adətən deyirlər: "Bu, məndə ağrını azaldır, stressdən qurtarır, mehribançılıq, nəzarətetmə, məna və həyat, yaşamaq hisslərini oyadır".
Başqa sözlə, asılılıq, insanın başqa yolla əldə edə bilmədiyi bəzi vacib ehtiyaclarını qarşılayır.
Bu cür halların hamısı - münasibətlərin qıtlığı və ya təcrid olunma və ya həyatınızda çox stress keçirməyiniz - emosional ağrı növləridir.
Odur ki sual "Asılılığı yaradan nədir?" şəklində yox, "Ağrını yaradan nədir?" şəklində qoyulmalıdır.
Asılılığı olanları nəzərdən keçirəndə aşkar edilir ki, uşaqlıqda keçirilən sıxıntılar nə qədər çox olursa, asılılığın yaranma riski də o qədər böyük olur.
Beləliklə, asılılıq həmişə travma və uşaqlıqda baş verən sıxıntılarla bağlı olur - bu, hər bir travma almış şəxsin asılılığının olacağı demək deyil, amma hər bir asılılığı olanın travma aldığını bildirir.
Narkotik asılılığının müalicəsi sərtlik, cəza tədbirləri və təcrid edilməkdən daha çox böyük şəfqət, yardım və mərhəmət tələb edir.
Əksər müalicə metodlarının tam uğursuzluğu fonunda gözləyirsən ki, sanki yuxudan ayılıb özümüzə sual verəcəyik: "Doğrudanmı bu cür halın səbəbini başa düşürük?"
Ancaq tibb dünyasında bu, çox vaxt baş vermir.
Biz bunun əsl təbiətinə insanın çəkdiyi əzaba reaksiya olması kimi baxmırıq.
Biz insanlara travmalarının öhdəsindən gəlməyə kömək etmirik. Tibbi təhsil alan tələbəyə [ABŞ-da] emosional travma mövzusunda heç bir mühazirə oxunmur.
"Niyə bu gündəsən?" sualını verməkdənsə "Sənə nə olub?" sualı verilməlidir.
Narkotik asılılığı seçim deyil
Doktor Mate deyir: "Heç kim ağrı içində olmağı seçmir"
Bütün hüquq sistemi insanın bilərəkdən narkomanlığı seçdiyi fikrinə əsaslanır, buna görə də başqalarının belə seçim etməsinə yol verməmək üçün onlar cəzalandırılır.
Heç kim səhər yuxudan oyanıb demir: "Arzum narkoman olmaqdır".
Narkomanlıq seçim deyil, emosional ağrıya cavabdır.
Heç kim ağrı içində olmağı seçmir.
Narkotik asılılığı genetik deyil
Narkotik asılılığının ən böyük miflərindən biri də onun nəsillikcə keçməsidir.
Bəli, ailələrdə bu, baş verir. Amma aillərdə bunun baş verməsinin səbəbi nədir?
Əgər mən alkoqol düşkünüyəmsə və uşaqlarımın üstünə qışqırıb bağırıramsa, onlar isə böyüyüb özlərinə təsəllini alkoqolda tapırlarsa, bu vərdişin onlara genetik yolla keçdiyini demək olarmı?
Yoxsa bunun səbəbi böyüdüyüm eyni şəraiti yenidən yaratmağımdadır?
Odur ki, ailələrdə özünü göstərən bu halın genetik səbəblərlə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Misal üçün meyil ola bilər, ancaq meyil əvvəlcədən nəyinsə mütləq olacağı demək deyil - bu, insanın mütləq narkoman olacağı demək deyil.
Narkomanlıq geniş yayılıb
Nakomanlıq mədəniyyətimiz vasitəsiylə geniş və əhatəli şəkildə yayılır, doktor Mate hesab edir
Digər bir mif, narkomanlığın cəmiyyətdə yalnız bir və ya bir neçə istifadəçiylə məhdudlaşması barədə təsəvvürdür.
Mədəniyyətimiz vasitəsiylə bu asılılıq geniş və əhatəli şəkildə yayılır.
Cəmiyyətə demək olar ki, bütün səviyyələrdə baxdığımda narkomanlığın yayıldığını və bu asılılığı qidalandıran bütöv bir iqtisadiyyat görürəm.
Sizin (praktik olaraq hər şeydən) hətta klassik musiqidən də asılılığınız ola bilər
"Günlərin bir günü kompakt disklərə 8000 dollar xərclədim", - doktor Mate etiraf edir
Məncə, asılılıq insana müvəqqəti ləzzəti və rahatlıq verən və bu səbəbdən bunu təkrar etmək istədiyi hər bir hərəkətdə özünü göstərir, lakin mənfi nəticələrə baxmayaraq və mənfi nəticələr səbəbindən bundan imtina edə bilmir.
Bu, narkotik, tütün, spirtli içki asılılığı ola bilər.
Asılılıq seks, qumar, al-ver, iş, siyasi hakimiyyət, internet oyunları ilə də bağlı ola bilər.
Demək olar ki, hər hansı bir fəaliyyət, münasibətinizdən asılı olaraq asılılıq yarada bilər.
Bu cür həvəs uzunmüddətli mənfi nəticə verdiyi və ondan imtina etmək çətin olduğu halda asılılığa çevrilir.
İki əsas asılılığım var. Onlardan biri işdir ki, bu da iş vasitəsilə uğur və özündən razılıq hissi əldə etmək üçün özümün və ailəmin ehtiyaclarını nəzərə almamaq deməkdir.
İşə bağlılıq, kifayət qədər yaxşı olmadığımı, özümü sübut etməli olduğumu, həmçinin sevilmədiyim və istənilmədiyim barədə şüuraltı bir inancın dərin bir kök buraxmasını göstərir.
Fədakar bir əməksevər olduğunuz üçün həyat sizi sonradan mükafatlandırır.
Şoppinqə, klassik musiqi CD-lərin alınmasına da bir asılılıq hissi duyuram. Günlərin bir günü kompakt disklərə 8000 dollar xərcləmişdim.
Bunu sevdiyim musiqiyə görə yox, şoppinq asılılığım olduğu üçün etmişdim.
Müəyyən bir bəstəkarın simfoniyalarının neçə dəst disklərinin məndə olduğunun fərqi yox idi, mən birini, sonra daha birini almalı idim.
Şoppinq ehtirası məni elə alıb getmişdi ki, bir dəfə hətta doğuş ərəfəsində olan qadın xəstələrimdən birini palatada qoyub bir kompakt disk almaq üçün şəhərin mərkəzinə yollandım və doğuş anını buraxdım. Həmin asılılıq mənə bu cür təsir etmişdi.
İndi deyəcəyim isə sizi güldürə bilər - öz asılılığınızı xəstələrinizin heroin asılılığı ilə necə müqayisə edə bilərsiniz?
Lakin özümün bu asılılığı barədə xəstələrimə danışanda onlar gülmədilər.
Onlar başlarını yelləyib dedilər: "Bəli doktor, sizi başa düşürük, sən də bizim kimisən".
Məsələ burasındadır ki, hamımız başqalarımız kimiyik.
İş orasındadır ki, biz hamımız bir-birimizə bənziyirik.
Mənbə: BBC
Oxşar xəbərlər
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 2024 12:48
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- İndi çiyələk yeməyin, zəhərlidir - Ekspertdən xəbərdarlıq
20 aprel 2024 20:31
- Akif Çovdarov yenidən məhkəmədə: 30 milyonluq əmlakın taleyi necə olacaq?
15 aprel 2024 10:22
- Üçüncü dünya müharibəsi İrana görə başlayacaq… İmam Əlini gördüm –İran Şahının 1973-cü ildə verdiyi MÜSAHİBƏ
14 aprel 2024 17:25
- Vəkillik fəaliyyətindən qovulmuş Sevil Hacıyeva məmurları TERROR-çuluqda ittiham edir
15 aprel 2024 10:27
- Günəş "öləndə" nələr baş verəcək?
12 aprel 2024 21:03
- Vaqif Səmədoğlu niyə hirslənmişdi? - Firuz Mustafa yazır
10 aprel 2024 22:53
- MƏN BUNU DEMƏKLƏ MÜKƏLLƏFƏM QISAQAPANMA-REKLAMLAR
7 aprel 2024 21:05
- Vəkil nazirə fermerlərin saxta sənəd düzəltmə səbəbini yazdı – qoyunları qırxmaq, çimizdirmək...
6 aprel 2024 15:04
Xəbər lenti
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
- BU BİTKİ ürəyi daim sağlam saxlayır
21 aprel 19:09
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 15:49
- Bakının bu ərazisində binalar əyildi – Hərəkətə keçildi - VİDEO
21 aprel 15:41
- Tovuz sakini Lətifə Hüseynova keçmiş vəkil Sevil Hacıyeva barəsində Prezidentə müraciət etdi
21 aprel 14:41
- Kürdə atası ilə batan uşağın meyiti tapıldı
21 aprel 11:37
- İndi çiyələk yeməyin, zəhərlidir - Ekspertdən xəbərdarlıq
20 aprel 20:31
- Bakcell 25 apreldə 100 000 GB kütləvi hədiyyə paylayır!
20 aprel 20:10
- Avqustda Milli Məclisə seçkilər keçirilə bilər
20 aprel 19:59
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya