İxrac-idxal prosesi asanlaşır, bəs keyfiyyət?
Dünya Sakit
Xarici bazarlara açıldıqca, ölkədən kənara çıxdıqca milli istehsalımızın keyfiyyət problemi daha qabarıq formada özünü göstərir. Ötən 1 il ərzində təkcə Rusiya Azərbaycandan gedən onlarla ton süd və süd məhsullarında, şirələrdə, tomatda, hətta soğanda problemlər aşkarlayaraq sərhəddəncə geri qaytarıb. Analoji problemlər müxtəlif ölkələrə ixrac olunan digər məhsullarda da aşkarlanır. Keyfiyyət problemi üzündən nə pambığımızı, nə tütünümüzü, nə fındığımızı xaricə dünya bazar qiymətinə sata bilirik.
Hazırda dövlət ixracı stimullaşdırmaq üçün prosedurları getdikcə sadələşdirir, vaxt itkisinə, həmçinin qeyri-sağlam tələblərə səbəb olacaq sənədləşmələrin sayı minimuma endirilir. Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 4 mart tarixli 1853 nömrəli ”Gömrük sərhəddindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin bəyan edilməsi Qaydalarına” edilən son dəyişikliklər bu baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dəyişikliklər nəticəsində ixrac-idxal əməliyyatlarında sərhəd keçid məntəqələrində tələb olunan sənədlərin sayı azaldılıb(APA). Belə ki, son dəyişiklikliyə qədər ixrac missiyasını həyata keçirən sahibkarlardan fitosanitar, keyfiyyət, mənşə və idxal missiyasını həyata keçirən sahibkarlardan isə uyğunluq və mənşə sertifikatı tələb olunduğu halda, artıq bu sənədlər qaydalardan çıxarılıb. Bundan sonra ixracatçı subyektlərdən sərhəd keçid məntəqələrində bitki və bitkiçilik məhsulları üçün tələb olunan fitosanitar sertifikat, yeyinti məhsulları üzrə Avropa İttifaqı ölkələrinə ixrac üçün tələb olunan keyfiyyət sertifikatı sərhəd keçid məntəqələrində artıq tələb olunmayacaq. Habelə, idxal əməliyyatlarında gömrük ərazisində məcburi sertifikatlaşdırılmalı olan mallar gömrük ərazisinə idxal edildikdə uyğunluq sertifikatı tələb olunmayacaq. Sahibkarlar ixrac üçün nəzərdə tutulan ölkənin tələblərinə uyğun olaraq həmin sənədləri könüllü şəkildə ala bilər.
Qeyd edim ki, ixracatçılar gömrük-keçid məntəqələrində tələb olunan bu sənədləri əldə etmək üçün kifayət qədər böyük vaxt və maddi itkilərə məruz qalırdılar. Həmin sənədləri alan zaman sahibkarlar bir çox hallarda həm də qeyri-rəsmi ödənişlər etməyə məcbur olurdular. Bu baxımdan, dəyişiklik müsbət addım hesab olunmalıdır. Lakin ixrac-idxal olunan məhsulun keyfiyyətinə nəzarətin bir yolu olan bu sənədlərin tələb edilməməsi iki istiqamətdə keyfiyyət problemi yarada bilər. Əvvəla, ixracatçı sahibkarlara dəyişiklik sərhəddən çıxmaq üçün rahatlıq yaradırsa, malı apardığı ölkədə problem də yarada bilər: çünki heç bir ölkə keyfiyyəti təsdiq edən sənədlər olmadan məhsulların idxalına imkan verməyəcək. Yəni ixracatçı sahibkar hər bir halda bu sənədləri təqdim etməli olacaq. İkinci bir tərəfdən, Azərbaycana idxal olunan mallar üzrə uyğunluq və mənşə sertifikatının olmaması daxili bazarda keyfiyyətsiz məhsulların artmasına gətirib çıxara bilər. Bu təhlükələrin yaranmaması üçün daha yaxşı olardı ki, qeyd olunan sənədlərin əldə olunması prosedurları sadələşdiriləydi, bu sahədə olan neqativ hallar aradan qaldırılaydı.
Dövlət ixracı dəstəkləyib, bütün problemləri aradan qaldırır ki, sahibkarlar məhsullarını rahat şəkildə xarici bazara çıxara bilsinlər. Bu mövqe sahibkarları öz məhsullarının keyfiyyətinə daha ciddi nəzarətə stimullaşdırmalıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim ixracda fokuslaşdığımız aqrar məhsullar bazarı yüksək rəqabətli bazardır. Hər bir ölkə çalışır ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalını azaltsın – yerli istehsalı qorumaq üçün. Bu istək isə idxal olunan məhsullara yüksək keyfiyyət tələblərinin qoyulması ilə nəticələnir.
Təəssüf ki, hələlik Azərbaycanda istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının əksəriyyəti üzrə keyfiyyət göstəricilərinin rəqabət qabliyyətli olduğunu söyləmək mümkün deyil. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, ixrac etdiyimiz məhsullar çox tez-tez üstümüzə qayıdır – məhz keyfiyyət amilinə görə. Bütün bunlar isə artıq dəfələrlə vurğuladığımız bir məsələni – aqrar istehsalın keyfiyyət məsələsini gündəmə gətirir, aktuallaşdırır. Ümid edirəm ki, əlaqədar dövlət qurumlarının rəhbələri tezliklə bu amilin əhəmiyyətini qiymətləndirib, lazım olan addımları atacaqlar.
Hər halda, kənd icra nümayəndələrinə, bələdiyyə üzvlərinə barama saxladıb, tütün, taxıl, pambıq əkdirməklə gözlənilən nəticəni əldə etməyin mümkün olmadığını görmək üçün 2 il (ötən il və bu il) kifayət qədər uzun vaxtdır...
- Prezident bu qurumun ləğv edilməsinin vaxtı çatdığını bildirir
15 may 2024 13:22
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilənib
14 may 2024 13:17
- Zakir Fərəcov korrupsiyaya bulaşanları niyə qoruyur
14 may 2024 13:28
- Cahangir Hacıyev aclıq aksiyasına başladı
3 may 2024 13:17
- Sənədsiz evlərlə bağlı yenilik (VİDEO)
2 may 2024 10:47
- Bakıda beynəlxalq forum keçirilir: Prezident çıxış edib (YENİLƏNİB)
1 may 2024 11:46
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 2024 12:48
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 2024 15:49
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 2024 20:32
- Prezident bu qurumun ləğv edilməsinin vaxtı çatdığını bildirir
15 may 13:22
- Bakcell F1 Star Azərbaycanda ən sürətli fiber internetini təqdim edir
15 may 13:11
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilənib
14 may 13:17
- Zakir Fərəcov korrupsiyaya bulaşanları niyə qoruyur
14 may 13:00
- Anası ayrılmaq istəyib, məşqçi də hirsini Fəriddən çıxıb – Şahid DANIŞDI
13 may 11:42
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar
13 may 11:13
- Prezident məni bağrına basdı, çox həyəcanlı idim - Fotolar
12 may 12:09
- Zakir Fərəcov məhkəməyə verildi
11 may 19:34
- Ziba Osmanova iki azyaşlını maşınla vurdu
11 may 19:18
- Ramiz Tahirov vəzifəsindən azad olundu - Foto
11 may 16:54
- Güllələnən icra başçısının qızına da Şuşada ev verildi - Foto
11 may 16:39
- Prezident Füzulidə açılış etdi - Fotolar - Yenilənib
10 may 16:17
- Müşfiq Atakişiyevə 14 il 6 ay həbs cəzası verildi
10 may 16:10
- İnsan dərisindən əşya hazırlayan, məhbuslara cəhənnəm əzabı yaşadan ər-arvad (VİDEO)
10 may 12:27
- Prezident Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin işini nəzarətə götürsə... - Sahibkarlar xahiş etdi
10 may 12:20
- Prezidentlə xanımı Heydər Əliyevin məzarını ziyarət etdi - Fotolar
10 may 12:00
- Sənədsiz evi olanlara şad xəbər
09 may 23:29
- Rusiya sərhədçiləri Ermənistanın hansı bölgəsində qalacaq?
09 may 23:20
- Alman ayaqqabısı - Daşqın Məmmədovun hekayəsi
09 may 23:03
- Prezidentlə xanımı Həzi Aslanovun məzarını ziyarət etdi
09 may 12:11
- Bu ölkədə ilk dəfə qadın prezident seçildi
09 may 12:06
- Azərbaycanda Qələbə Günü qeyd olunur
09 may 11:57
- Bakıda kanalizasiya daşdı, evlər su altında qaldı - Video
08 may 16:23
- Azərbaycanda yeni idman növü yaradıldı
08 may 12:50
- Prezidentlərin geniş tərkibdə görüş keçirilir (YENİLƏNİB)
08 may 12:25
- İşdən çıxarılan məşhur cərrah danışdı
08 may 10:22
- Hitlerin dağıdılmış bazasında tapılan qolları və ayaqları olmayan skeletlər arxeoloqları dəhşətə gətirdi (FOTO)
08 may 00:22
- Bolqarıstan Prezidenti Azərbaycandadır
07 may 20:42
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58