İxrac-idxal prosesi asanlaşır, bəs keyfiyyət?
Dünya Sakit
Xarici bazarlara açıldıqca, ölkədən kənara çıxdıqca milli istehsalımızın keyfiyyət problemi daha qabarıq formada özünü göstərir. Ötən 1 il ərzində təkcə Rusiya Azərbaycandan gedən onlarla ton süd və süd məhsullarında, şirələrdə, tomatda, hətta soğanda problemlər aşkarlayaraq sərhəddəncə geri qaytarıb. Analoji problemlər müxtəlif ölkələrə ixrac olunan digər məhsullarda da aşkarlanır. Keyfiyyət problemi üzündən nə pambığımızı, nə tütünümüzü, nə fındığımızı xaricə dünya bazar qiymətinə sata bilirik.
Hazırda dövlət ixracı stimullaşdırmaq üçün prosedurları getdikcə sadələşdirir, vaxt itkisinə, həmçinin qeyri-sağlam tələblərə səbəb olacaq sənədləşmələrin sayı minimuma endirilir. Nazirlər Kabinetinin 2016-cı il 4 mart tarixli 1853 nömrəli ”Gömrük sərhəddindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin bəyan edilməsi Qaydalarına” edilən son dəyişikliklər bu baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Dəyişikliklər nəticəsində ixrac-idxal əməliyyatlarında sərhəd keçid məntəqələrində tələb olunan sənədlərin sayı azaldılıb(APA). Belə ki, son dəyişiklikliyə qədər ixrac missiyasını həyata keçirən sahibkarlardan fitosanitar, keyfiyyət, mənşə və idxal missiyasını həyata keçirən sahibkarlardan isə uyğunluq və mənşə sertifikatı tələb olunduğu halda, artıq bu sənədlər qaydalardan çıxarılıb. Bundan sonra ixracatçı subyektlərdən sərhəd keçid məntəqələrində bitki və bitkiçilik məhsulları üçün tələb olunan fitosanitar sertifikat, yeyinti məhsulları üzrə Avropa İttifaqı ölkələrinə ixrac üçün tələb olunan keyfiyyət sertifikatı sərhəd keçid məntəqələrində artıq tələb olunmayacaq. Habelə, idxal əməliyyatlarında gömrük ərazisində məcburi sertifikatlaşdırılmalı olan mallar gömrük ərazisinə idxal edildikdə uyğunluq sertifikatı tələb olunmayacaq. Sahibkarlar ixrac üçün nəzərdə tutulan ölkənin tələblərinə uyğun olaraq həmin sənədləri könüllü şəkildə ala bilər.
Qeyd edim ki, ixracatçılar gömrük-keçid məntəqələrində tələb olunan bu sənədləri əldə etmək üçün kifayət qədər böyük vaxt və maddi itkilərə məruz qalırdılar. Həmin sənədləri alan zaman sahibkarlar bir çox hallarda həm də qeyri-rəsmi ödənişlər etməyə məcbur olurdular. Bu baxımdan, dəyişiklik müsbət addım hesab olunmalıdır. Lakin ixrac-idxal olunan məhsulun keyfiyyətinə nəzarətin bir yolu olan bu sənədlərin tələb edilməməsi iki istiqamətdə keyfiyyət problemi yarada bilər. Əvvəla, ixracatçı sahibkarlara dəyişiklik sərhəddən çıxmaq üçün rahatlıq yaradırsa, malı apardığı ölkədə problem də yarada bilər: çünki heç bir ölkə keyfiyyəti təsdiq edən sənədlər olmadan məhsulların idxalına imkan verməyəcək. Yəni ixracatçı sahibkar hər bir halda bu sənədləri təqdim etməli olacaq. İkinci bir tərəfdən, Azərbaycana idxal olunan mallar üzrə uyğunluq və mənşə sertifikatının olmaması daxili bazarda keyfiyyətsiz məhsulların artmasına gətirib çıxara bilər. Bu təhlükələrin yaranmaması üçün daha yaxşı olardı ki, qeyd olunan sənədlərin əldə olunması prosedurları sadələşdiriləydi, bu sahədə olan neqativ hallar aradan qaldırılaydı.
Dövlət ixracı dəstəkləyib, bütün problemləri aradan qaldırır ki, sahibkarlar məhsullarını rahat şəkildə xarici bazara çıxara bilsinlər. Bu mövqe sahibkarları öz məhsullarının keyfiyyətinə daha ciddi nəzarətə stimullaşdırmalıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim ixracda fokuslaşdığımız aqrar məhsullar bazarı yüksək rəqabətli bazardır. Hər bir ölkə çalışır ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalını azaltsın – yerli istehsalı qorumaq üçün. Bu istək isə idxal olunan məhsullara yüksək keyfiyyət tələblərinin qoyulması ilə nəticələnir.
Təəssüf ki, hələlik Azərbaycanda istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının əksəriyyəti üzrə keyfiyyət göstəricilərinin rəqabət qabliyyətli olduğunu söyləmək mümkün deyil. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, ixrac etdiyimiz məhsullar çox tez-tez üstümüzə qayıdır – məhz keyfiyyət amilinə görə. Bütün bunlar isə artıq dəfələrlə vurğuladığımız bir məsələni – aqrar istehsalın keyfiyyət məsələsini gündəmə gətirir, aktuallaşdırır. Ümid edirəm ki, əlaqədar dövlət qurumlarının rəhbələri tezliklə bu amilin əhəmiyyətini qiymətləndirib, lazım olan addımları atacaqlar.
Hər halda, kənd icra nümayəndələrinə, bələdiyyə üzvlərinə barama saxladıb, tütün, taxıl, pambıq əkdirməklə gözlənilən nəticəni əldə etməyin mümkün olmadığını görmək üçün 2 il (ötən il və bu il) kifayət qədər uzun vaxtdır...
- Cahangir Hacıyev aclıq aksiyasına başladı
3 may 2024 13:17
- Sənədsiz evlərlə bağlı yenilik (VİDEO)
2 may 2024 10:47
- Bakıda beynəlxalq forum keçirilir: Prezident çıxış edib (YENİLƏNİB)
1 may 2024 11:46
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 2024 12:48
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 2024 15:49
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 2024 20:32
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 2024 09:45
- İstədiyimiz nəticəni əldə edə bilmədik - Ərdoğan seçkidən danışdı
1 aprel 2024 10:30
- Türkiyənin böyük şəhərlərində liderlər açıqlandı - Seçkini kim qazanır? (YENİLƏNİR)
31 mart 2024 21:42
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19
- Cahangir Hacıyev aclıq aksiyasına başladı
03 may 13:17
- Prezident Səudiyyə Ərəbistanının energetika nazirini qəbul etdi
03 may 12:58
- Zakir Fərəcov – Gündüz Əliyev cütlüyünün ağılasığmaz cinayət əməlləri – Prezidentə MÜDHİŞ faktlar
03 may 12:45
- Komitə İRŞAD-dan kompüter aldı, özünü dərdə saldı — FAKT
03 may 12:39
- İndiki nazirlərin çoxunu tanımıram - Elmar Məmmədyarovla müsahibə
03 may 11:51
- Ramiz Mehdiyevin kürəkəni məhkəmədə 3 milyonluq MMC-ni 1 qara qəpiksiz almışam dedi, videoçəkilişi gizlətdilər
02 may 22:16
- Bakcell çempion şahmatçı Ülviyyə Fətəliyevanı təbrik etdi - Fotolar
02 may 21:18
- Dramatirix Hüseynbala Mirələmova Türkiyənin xüsusi mükafatı təqdim edildi (FOTO)
02 may 18:19
- Gecə-gündüz QARANLIQ və ÇİRKAB işlərə bulaşan Gündüz Əliyev kimdir – Fərəcovun “sağ əli”nin milyonluq cinayətləri...
02 may 17:51
- Ölkədən 6 MİLYARD pul çıxarıb ? ŞOK
02 may 14:13
- Prezident BMT Baş katibinin xüsusi müşavirini qəbul etdi
02 may 12:44
- Füzuli şagirdləri üçün NAR-dan gözəl hədiyyə
02 may 12:32
- Sənədsiz evlərlə bağlı yenilik (VİDEO)
02 may 10:47
- Həmid Herisçi AYB-nin üzvü oldu
02 may 10:36
- Musabəyov, bir gün Başkənddə döyüşsəydin, bu sözü deyə bilməzdin... Etibar Əmiraslanov
01 may 22:28
- Vitse-spiker Adil Əliyev Ukrayna Ali Radasının vitse-spikeri ilə görüşüb - FOTO
01 may 22:21
- Kartıma köçürdüyüm maaşdan 134 mini icra başçısına vermişəm - Seymur Orucovun qohumu həbs edildi
01 may 22:04
- Prezident İraq Parlamentinin sədrini qəbul etdi
01 may 21:56
- Qubad İbadoğlunun yaşayış yerini dəyişməsinə icazə verildi
01 may 19:15
- Ramin İsayevin məhkəməsində insident yaşanıb....
01 may 19:01
- İlham Əliyev Rusiyanın Şimali Qafqaz regionunun müftilərini qəbul etdi
01 may 15:55
- Sumqayıt İcra Hakimiyyətində Gündüz Əliyevlə Adil Xudadatov arasında başlanan çəkişmənin GİZLİN SƏBƏBLƏRİ
01 may 15:50
- Sabah DEPUTAT Ramin Məmmədovla bağlı iclas keçiriləcək
01 may 15:24
- Rasim Tağıyevin oğlu həbs edildi
01 may 15:18
- 100 uşağı öldürən həkimin Azərbaycanda gizli əməlləri - VİDEO
01 may 11:53
- Bakıda beynəlxalq forum keçirilir: Prezident çıxış edib (YENİLƏNİB)
01 may 11:45
- Nəcməddin Sadıqovun həbsinə HAZIRLIQ BAŞLADI!
01 may 09:37