Bakıda kərə yağı vannasında çimən şirkət rəhbəri
Rəsmi qurumlar məsələ ilə maraqlanmağa başlayıblar
Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanda istehlak qiymətləri ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 13,9 faiz artıb.
İstiPress-in araşdırmasına görə, statistik məlumatlar bunun son 9 il üzrə ən yüksək göstərici olduğunu ortaya çıxarır. Son 21 il ərzində isə inflyasiya göstəricisi bu rəqəmdən yalnız qlobal maliyyə böhranının baş verdiyi 2007-ci və 2008-ci illərdə yüksək olub. Həmin illərdə qiymətlər müvafiq olaraq 16,7% və 20,8% artmışdı.
İndiki bahalaşmanın əsas hərəkətvericisi ərzaq məhsullarıdır və yanvar-sentyabr aylarında ərzaq məhsullarının qiyməti 17,9 faiz qalxıb. Bəzi kütləvi işlədilən ərzaq məhsulları, məsələn kərə yağı bir il ərzində 3 dəfəyə qədər pisləşib. İlin əvvəlindən manatın məzənnəsi xeyli möhkəmləndiyi, dolların qiymətinin 1,92 manatdan 1,7 manata düşdüyü nəzərə alınarsa, bahalaşmanın heç də devalvasiyadan qaynaqlanmadığı ortaya çıxar.
Çox vaxt bahalaşmanın hansısa inhisarçı şirkətlərin rəhbərlərinin göstərişi ilə baş verdiyini anlamaq olur. Məsələn, bananın kiloqramı ilin əvvəlində 2 manatdan ucuz satılırdısa, yazda qəflətən 3,5 manata qaldırıldı. Təbii ki, 2 manat da banan üçün şişirdilmiş qiymətdir, aparıcı qərb ölkələrində bananın qiyməti 1 manatdan baha deyil. Yaxud Türkiyədə hazırda mandarinin kiloqramının qiyməti 35-40 qəpik arasında dəyişdiyi halda, Azərbaycanda 2 manatdan baha satılır. Təbii ki, burada yol və gömrük xərcləri ilə yanaşı şirkətlərin ticarət marjasını 200-300 faizə qədər qaldırmaq istəyi də rol oynayır. Son nəticədə inflyasiya artıq ikinci ildir ki, iki rəqəmli göstərici ilə qeydə alınır.
Millət vəkili Vahid Əhmədov İstiPress-ə müsahibəsində bütün imkanlardan istifadə edərək ilin sonuna inflyasiyanın bir rəqəmli göstəriciyə endirilməsini vacib sayır:
“Təbii, bunun obyektiv səbəbləri də var. Məsələn, dünya bazarında kərə yağı 2-3 dəfə bahalaşdı, bu, bizim bazara da ciddi təsir etdi. Yaxud avronun məzənnəsi dollara nisbətən qalxdı, bu, dünya bazarında ərzaq qiymətlərini artırdı. Lakin bütün bunlarla yanaşı dövlət inflyasiyanın aşağı salınması istiqamətində addımlar atmalıdır. Əks halda, əhalinin güzəranı daha da pisləşəcək. Lakin bazar iqtisadiyyatına zidd olmayan addımlar atmalıdır. Dövlət yenidən qiymət formalaşdırılması ilə məşğul ola bilməz”.
İqtisadçı ekspert, professor Zahid Məmmədov isə İstiPress-ə müsahibəsində bazar iqtisadiyyatı şəraitində də dövlətin qiymətlərə nəzarət etməsini mümkün sayıb: “Əsas istehlak məhsullarının qiyməti mütəmadi izlənilməlidir və bahalaşma yaradan məhsullar üzrə xüsusi qərar verilməlidir. Məsələn, götürək kərə yağını. Əgər şirkətlər öz mənfəətləri üçün gətirdikləri kərə yağı baha satmağa məcburdurlarsa, bu ticarətə dövlət girişməlidir və birbaşa Yeni Zelandiyi ilə əlaqə qurulmalıdır. Bu, kərə yağın bahalaşma səviyyəsini xeyli aşağı sala bilər”.
İstiPress-in araşdırmasına görə, dünya bazarında kərə yağının kiloqramı 6,5 dollar (11 manat) ətrafında dəyişir. Azərbaycanın bəlkə də yeganə kərə yağı istehsalçısı olan şirkət isə qablaşdırılmış 200 qramlıq məhsulunun kiloqramını 6,9 dollardan (11,7 manatdan) təklif edir. Amma pərakəndə satış bazarında ənənəvi kərə yağın kiloqramının qiyməti 17-19 manat, yəni 10-11,2 dollar ətrfınad dəyişir. Yəni kimlərsə, pərakəndə satışda marjanı 70 faizə qədər qaldırır ki, bu da bazarda ciddi bahalaşmaya yol açır. Dövlətin nəzarəti məhz bu cür əsassız bahalaşma hücumlarının qarşısını almaq üçün vacibdir.
Bazar iqtisadiyyatı şəraitində qiymətlərə nəzarətin müxtəlif variantları var. Məsələn, İsveçin mərhum baş naziri, vəzifə başında qətlə yetirilmiş iqtisadçı alim Ulof Palme ərzaq məhsullarının son qiymətində ticarət və nəqliyyat sektorunun payının 15%-dən artıq olmamasını, emal müəssisəsinə son qiymətin 15%-inin, kəndli təsərrüfatı isə 70 faizinin çatmasını vacib görürdü.
Zahid Məmmədov isə Azərbaycan üçün qiymətlərə nəzarətin Türkiyə variantını daha məqbul sayır: “Türkiyədə qiymətlərinin şişirdilməsinin qarşısını almaq üçün xüsusi qurum məşğul olur və o, bazarda xüsusi araşdırma apararaq ticarət və xidmət sektoru ilə alıcı arasında məqbul qiymət həddini müəyyən edir. Burda sırf bazar vasitələrindən istifadə olunur. Məsələn, əgər bir nəfər bahalı restoran açaraq inhisarçılıqdan yararlanırsa, dərhal onun yanında bələdiyyə və ya alternativ özəld şirkət eyni xidməti göstərən ucuz restoran açır və s. Məndə olan məlumata görə, Azərbaycanda da tezliklə belə bir qurum fəaliyyətə başlayacaq”.
Əslində, belə qurumun fəaliyyəti bəzi idxal mallarının yerli analoqları ilə əvəzlənməsinə də dəstək ola bilər. Qurum elə siyasət yürüdə bilər ki, eyni mallar istehsal edən yerli şirkətlər bazarı nəzarətə götürə bilər, bahalı xarici malların satılması isə rentabelsiz olar. Nəticədə, həm büdcəyə vergi daxil olmaları artar. Həm də Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirmə səviyyəsi qeyri-neft sektorunun çiçəklənməsi hesabına xeyli dərinləşər. Bu həm də xüsusilə regionlarda on minlərlə yeni iş yerinin açılması da demək olar.
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
7 may 2024 14:18
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
7 may 2024 01:46
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
7 may 2024 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
7 may 2024 00:42
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
7 may 2024 01:02
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
4 may 2024 17:23
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
4 may 2024 11:51
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
3 may 2024 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
3 may 2024 18:30
- Zakir Fərəcov – Gündüz Əliyev cütlüyünün ağılasığmaz cinayət əməlləri – Prezidentə MÜDHİŞ faktlar
3 may 2024 12:45
- Hitlerin dağıdılmış bazasında tapılan qolları və ayaqları olmayan skeletlər arxeoloqları dəhşətə gətirdi (FOTO)
08 may 00:22
- Bolqarıstan Prezidenti Azərbaycandadır
07 may 20:42
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58
- İlham Əliyevin Robert Fitso ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
07 may 14:24
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
07 may 14:18
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
07 may 12:14
- Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
07 may 11:42
- Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər (VİDEO)
07 may 08:55
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
03 may 19:56
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19