Müslüm Maqomayev və Allahşükür Paşazadə
Dahi opera və estrada müğənnisi, korifey sənətkar Müslüm Maqomayev əbədiyyətə qovuşmasından 10 il ötür. Dünyanın hər yerində böyük rəğbətlə sevilən, musiqi dünyasında özünəməxsus iz qoyan dünya şöhrətli sənətkar 2008-ci ilin 25 oktyabrında vəfat etmiş, 29 oktyabrda isə Bakıdakı Fəxri Xiyabanda torpağa tapşırılmışdı.
Onun haqqında çox yazıblar. Populyarlığı, aristokratik davranışı, yaradıcılığı qurur doğuracaq bir hadisədir. Fenomenal səsi ilə isə o, publikanın sevimlisinə, idoluna çevrilmişdi.
Lakin ateist sovet dövlətinin mədəniyyət ulduzu olan Müslümün ruhi tarazlığı üçün söykəndiyi məqamlar barədə az danışıblar.
Modern.az saytının “Bir şəklin tarixçəsi” rubrikasında təqdim etdiyi budəfəki fotoşərh korifey sənətçinin dinə münasibəti ilə bağlıdır.
Yaradıcılığı sovet ateizminin sərt illərinə düşən böyük sənətkar Müslüm Maqomayevi ruhi atmosfersiz təsəvvür etmək doğru olmazdı. Din o zaman cəmiyyət həyatında anaxronizm sayılsa da, Müslümün oxuduğu lirik mahnıları elə humanist ideyaların bəşəri təcəssümü saymaq olar. Məsələn, onun böyük Nizamidən oxuduğu “Sevgili canan” romansı korifey sənətkarın ruhi emosiyalarını çox gözəl ifadə edir.
Bakıda doğulan və boya-başa çatan Müslüm bu şəhərin bəzəyi olan qədim məscidilərindən, dini ənənələrindən, imanlı insanlarından bixəbər ola bilməzdi.
Müslüm Maqomayev öz memuarlarında yazır:
“Mən bütün dinlərə çox hörmət edirəm. Onları bir-birindən fərqləndirmirəm. İstənilən radikalizmə qarşıyam. “Quran”ı oxumuşam, “Bibliya”nı, “İncil”i yaxşı bilirəm. Digər dinləri də ciddi şəkildə öyrənmişəm. Heç bir yerdə, heç bir sətirdə dinlərin bir-birini təkzib etməsini oxumamışam. Mən məscidə də, buddist məbədinə və pravoslav kilsəsinə də eyni qaydada girə bilərəm”.
Böyük sənətkar din xadimləri ilə dostluğundan və bu barədə açıq danışmaqdan da çəkinmirdi. Müslüm Maqomayev SSRİ dönəmində Ümümrusiya Patriarxı olmuş Pimenlə dostluq əlaqələrini həmişə qeyd edib. Maqomayev öz memuarlarında yazır:
“Mən öz təbii köklərimə görə müsəlmanam. Bir dəfə Patriarx Pimendən soruşdum: “Mənim dini mənsubiyyətim sizi qıcıqlandırmır?” O birbaşa cavab verdi: “Qətiyyən. Biz hamımız Allahın uşaqlarıyıq. Hamımız...”.
Sovet elitasının pərdəarxası həyatına yaxşı bələd olan korifey sənətkar SSRİ-də ateizmin rəsmi təbliği ilə real vəziyyətin fərqli olduğunu görürdü. M.Maqomayev memuarlarında bu barədə belə qeyd edib:
“Bir dəfə Patriarx Pimenin dəvəti ilə Troitsa monastırına getmişdik. Həmin gün SSRİ rəhbəri Konstantin Ustinoviç Çernenkonun vəfat etməsi barədə xəbər verildi. Biz Patriarxın kabinetində oturmuşduq. Kremldən zəng gəldi. Oradan Çernenkonun xrisitan qaydalarına uyğun dəfn edilməsi xahiş olunurdu. Mən təəccüblə soruşdum: “Belə sifarişlər indi gəlməyə başlayıb?”. Pimen cavabında “yox, həmişə belə olub. Brejnev öləndə də zəng vurmuşdular” dedi”.
M.Maqomyev yazır ki, görünür kommunist rəhbərləri belə ürəklərinin dərinliklərində Allaha bağlı idilər.
SSRİ vaxtı sovet artistləri içərisində ilk dəfə İsrailə səfər etmiş M.Maqomayevin həmin ölkə ilə bağlı təəssüratlarında da maraqlı qeydlər var. SSRİ ilə diplomatik əlaqələrin olmadığı vaxtda - “Qoskonsert”in xətti ilə İsrailə gedən Müslüm müqəddəs yerləri, o cümlədən Məhəmməd Peyğəmbərin meraca getdiyi məşhur “Əl-Əqsa” məscidini də ziyarət edib. Maqomayev memuarlarında bu məsciddə baş vermiş maraqlı əhvalatı da yazıb:
“Məhəmməd Peyğəmbərin meraca getdiyi məşhur “Əl-Əqsa” məscidində peyğəmbərin üzərində namaz qıldığı balaca xalça saxlanılır. Fərhad Bədəlbəyli bu xalçanı görən kimi irəli atıldı, diz çöküb dua etməyə başladı. Xalça nadir olduğu üçün toxunmağa icazə vermirdilər. Tərcüməçi birtəhər vəziyyəti mühafizəçilərə başa saldı. Çıxanda mən Fərhaddan soruşdum: “Sən axı partiya üzvüsən. Necə belə edə bildin?”. Fərhad mənə “Biz hamımız ürəyimizdə Allaha inanırıq” dedi.
Müqəddəs yerlərlə görüş adamda gözlənilməz təəssüratlar qoyur. Sanki sən hər şeyi görür və oranı 3 ölçülü məkandasanmış kimi qəbul edirsən. Dərhal anlayırsan ki, bu təəssürat sənin əvvəlki bildiklərindən tam fərqli hissidir”.
Modern.az saytının təqdim etdiyi bu nadir və maraqlı fotoda böyük sənətkar Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri, Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə ilə əks olunub.
Bu da onu göstərir ki, Müslümün azərbaycanlı din xadimləri ilə də əlaqələri yüksək səviyyədə olub.
Azərbaycanın ən ağır və çətin günlərində - 1990-cı ilin 20 yanvarında öz etiraz səsini ucaldan və SSRİ prezidenti Mixail Qorbaçovu ittiham edən Allahşükür Paşazadənin çağırışına böyük sənətkar da dəstək verib.
O zaman Moskvada yaşayan Müslüm Maqomayev sovet ordusunun Bakıda törətdiyi qanlı qırğına sərt etiraz edib. O, Şəhidlərin xatirəsinin əbədilşdirilməsi üçün abidənin qoyulmasını təklif edib və bunun üçün Bakıya böyük miqdarda pul göndərib.
Belə məqamlar böyük Müslümün şəxsiyyətini bir daha adama tanıdır və onu ucaldır.
Xatırladaq ki, korifey sənətkarımız 2008-ci ilin 29 oktyabrındaİslam qaydalarına uyğun Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.
- Terror zamanı Müslüm Maqomayevin də muzeyi yanıb ...
23 mart 2024 17:53
- Bu gün unudulmaz sənətkar, Xalq artisti Rübabə Muradovanın doğum günüdür - FOTO
22 mart 2024 10:22
- Allahşükür Paşazadə xaricə işgüzar səfərə gedir
17 fevral 2024 18:41
- Nisə Qasımova 70 yaşında!
13 fevral 2024 15:29
- Maqomayevin ABŞ-dakı yadigarı- Marina xanım
5 fevral 2024 22:40
- Şeyxin qızı klinika rəhbərliyindən getdi - “Zəhra Clinic”in yeni rəhbəri kimdir? (FOTO)
16 noyabr 2023 15:40
- “Hər kəs öz işini şəhidlər kimi görməlidir...” - Hafiz Paşayev
15 avqust 2023 17:42
- Şeyx Allahşükürün deputat qardaşı nəzir qutularından danışdı...
15 avqust 2023 11:18
- Filarmoniyaya “şortik”lə giriş qadağandır (FOTO)
11 iyun 2023 09:50
- Əbülfəs Qarayevin iranlı kürəkəni direktorluqdan getdi
7 iyun 2023 13:59
- Azərbaycanın biznes ictimaiyyəti Sahibkarlar Günü-nü qeyd etdi
26 aprel 12:24
- İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş - Yenilənib
26 aprel 11:50
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31