- Bakcell çempion şahmatçı Ülviyyə Fətəliyevanı təbrik etdi - Fotolar
- Dramatirix Hüseynbala Mirələmova Türkiyənin xüsusi mükafatı təqdim edildi (FOTO)
- Gecə-gündüz QARANLIQ və ÇİRKAB işlərə bulaşan Gündüz Əliyev kimdir – Fərəcovun “sağ əli”nin milyonluq cinayətləri...
- Ölkədən 6 MİLYARD pul çıxarıb ? ŞOK
- Füzuli şagirdləri üçün NAR-dan gözəl hədiyyə
Keşikçi Dağ haqqında maraqlı faktlar
Maraqlı8 iyun 2019 14:28
2019-cu ilin yazında David Qareca ətrafında vəziyyət postsovet tarixi boyunca ilk dəfə kəskin münaqişə xarakteri aldı. Bu münaqişə gürcü milliyyətçilərin açıq aksiyalarına çevrildi, onlar Gürcüstanın kompleks üzərində hüquqlarını irəli sürdülər. Gürcüstan və Azərbaycan açıq münaqişə və Cənubi Qafqazda yeni qarşıdurma həddinə çatdılar.
Ölkələr üçün mürəkkəb olan dövrlərdə, o cümlədən Rusiyanın Gürcüstana qarşı avqust müharibəsində sınaqdan çıxmış müttəfiqlik münasibətləri şəraitində bütün Gürcüstan cəmiyyətinin olmasa da, onun bir hissəsinin belə düşmənçilik partlayışı hər iki ölkənin siyasətçiləri üçün həyəcan siqnalı oldu. Hər iki ölkə hökumətinin fəallığını müşahidə edirik - delimitasiya komissiyası formalaşdırılıb, gərginliyi azaltmağa yönəlmiş bəyanatlar səslənir.
Kompleksin Gürcüstana mənsubiyyəti haqqında tezisi səsləndirən Gürcüstan tərəfi aşağıdakı arqumentləri göstərir:
Bu, gürcü pravoslav kilsəsi tərəfindən yaradılmış tarixi kompleksdir.
Bu abidə özlərini Qafqaz Albaniyasının varisləri hesab edən azərbaycanlıların iddia etdiyi kimi Qafqaz Albaniyasına aid deyil.
Azərbaycanlıların bu abidə ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, belə ki, onlar Qafqazda gəlmə xalqdır.
Tarix həssas mövzudur, amma gürcü milliyyətçilərin David Qareca üzərində iddialarının təməli kimi məhz ondan istifadə olunur. Başqa arqument və iddia yoxdur.
Poliqon
1978-ci ilin iyul ayı. Qarayazı artilleriya poliqonu. Bir aya yaxın atışlardan sonra biz, artilleriyaçıların qarşında partlamamış mərmilərin zərərsizləşdirilməsi məqsədilə top zərbələrinə məruz qalan sahəni təmizləmək tapşırığı qoyuldu. Bizim bölməmiz tapşırılmış istiqamətdə hərəkət edirdi. Biz yanmış ovalıqdan keçir, partlamamış mərmilərin yanına qırmızı bayraqlar dikirdik. Uzaqda dik əhəngdaşı yamacında kvadrat oyuqları olan dağ silsiləsi göründü. Qarşıya qoyulmuş vəzifəni yerinə yetirdikdən sonra oraya yollandıq. Dağdakı kvadrat oyuqlar əllə oyulmuşdu. Onlar təxminən 20 metr yüksəklikdə oyulmuşdu. Oraya istər yuxarıdan, istərsə də aşağıdan yalnız alpinist təchizatı ilə dırmanmaq olardı.
Həmin vaxt mən düşündüm ki, çox güman ki, keçmiş zamanlarda buralarda yaşayan insanlar yerləşdikləri yeri nəzərə alaraq, bu cür məskənlərdən düşmən hücumlarına qarşı yeganə sığınaq kimi istifadə edirdilər. Yaxınlıqda, dağın bir qədər yuxarısında yerləşən istehkam şəklindəki tikili (kiçik forpost kimi bir şey) də buna dəlalət edirdi. O, qismən keşikçi qülləsi və müdafiə divarı olan dağ zirvəsi idi. Forpostun ən istehkamlı hissəsinə yalnız qayada oyulmuş dar nərdivan oyuğundan çıxmaq olurdu. Buraya yalnız bir nəfər sığardı ki, bu da qüllənin hücumçular tərəfindən ələ keçirilməsinin müvəffəqiyyətsiz olmasına səbəb olurdu. Kiçik forpost ərazisində dağda oyulmuş təxminən 15 kv. m-lik kiçik kilsə var idi. Divarlarda insanların deyil, zamanın korladığı xristian müqəddəslərinin obrazları əksini tapmışdı. Amma gil torpaqda qoyunların yeni dırnaq izləri göünürdü. Görünür, hava pis olduqda çobanlar sürü ilə buraya sığınırdılar. Hər şey qədim sivilizasiyanın buranı çoxdan tərk etdiyini göstərirdi. Bu yer poliqona çevrilməzdən çox-çox əvvəl. Həmin vaxt mənim gəldiyim nəticə forpostdakı quyunun da, çay yataqlarının da qurumuş olmasına əsaslanırdı. Su buranı tərk etdikdən sonra insanlar da tərk etmişdilər.
Azərbaycanlılar David Qareca rayonundakı mağara və qüllə kompleksini Keşikçi Dağ adlandırırlar. Bu ad əsassız deyil. Bizim dırmandığımız qayanın zirvəsindən Böyük Qafqaz Dağları istiqamətində xeyli uzaq məsafədə iki forpost müşahidə etmək olurdu. Forpostlar bir dağ silsiləsində elə yerləşmişdi ki, vizual olaraq öz nəzarət zonasındakı vəziyyət haqqında məlumat mübadiləsi aparmağa imkan verirdi.
Mağara və forpost ərazisində mərmi partlayışı, nə də partlamamış mərmi görmədik, bu, o deməkdir ki, sovet komandanlığı abidəyə hörmətlə yanaşırdı. Amma məni insanların öz abidələrinə və tarixlərinə qarşı bu qədər biganə olması sarsıdırdı. Biz Azərbaycan yaxud Gürcüstan ərazisində olduğumuzu bilmirdik, həmin vaxt bizim üçün hər şey şərti idi. Kimsə etiraz edə bilər ki, orada poliqon - qadağan edilmiş zona var idi. Oraya getməyi qadağan edirdilər. Amma, axı çobanlar oraya gedirdilər.
5 iyun 2019
Bu gün mağara-məskən ilə bağlı tarixdə axtarış aparmalı oldum. İnternetdə "Qafqaz" qəzetinin 1847-ci il buraxılışlarının məcmusunun faksimilesini tapdım. Vışeslavtsev P.-nin Tiflisdən Vladiqafqaza qədər yol (Yol qeydləri) məqaləsi. O, məqalədə yazır ki, gürcülər özləri etiraf edirdilər ki, dağlarda oyulmuş kvadrat mağaralar atəşpərəst Gebrlərin dövrünə aiddir. Onları hətta gebrlərin sərdabələri də adlandırırlar, ölənləri yandırdıqdan sonra onların insan üçün əlçatmaz olan külünü burada saxlayırdılar. Müəllif yazır ki, Gürcüstan tarixinə görə, xristianlıqdan əvvəl atəşpərəstlik dini (zərdüştlik.-red.) hökmran olub və onların paytaxtı Mtsxeta idi. Gürcülər bu gün də zərdüştlüyün Gürcüstan ərazisində xristianlıqdan əvvəl yayıldığını inkar etmirlər.
Tarixçilər zərdüştlüyün eramızdan əvvəl I minillikdə Kiçik Qafqaz bölgəsindən yayılmağa başladığı fikri ilə razıdırlar.
Uplistsixdə əl ilə oyulmuş mağaraların mənşəyinin tarixinin bu təsviri onların Qafqazda xristianlıqdan əvvəl ortaya çıxdığına dəlalət edir
Vikipediya
Gebrlər (farsca زرتشتیان, بهدینان [zærtoʃtijɒ'n], [behdinɒ'n]) - İranda zərdüştlüyə sitayiş edən ən qədim etnik-konfessial qrup.
Müasir zərdüştlər astronom Z.Bəhruzun hesablamalarına əsaslanan "Zərdüştlük dini erası" tarixini qəbul ediblər. Ona əsasən Zərdüştün "inanc qazanması" e.ə. 738-ci ildə baş verib.
Qafqaz Albaniyası (öz adı məlum deyil, qədim yunanca:Ἀλβανία, qədim ermənicə: Աղուանք [Алуанк], yeni ermənicə: Աղվանք [Aqvank], farsca: Arran [13]) - e.ə. II əsrin sonlarında - I əsrin ortalarında şərqi Zaqafqaziyada yaranmış, müasir Azərbaycan, Gürcüstan və Dağıstanın ərazilərinin bir hissəsini əhatə edən qədim dövlət.
Mənim fikrim
Azərbaycanlılar deyəndə ki, Keşikçi Dağ mağara kompleksləri alban dövrünə aiddir, onlar yanılırlar. Və tarixi araşdırmalardan göründüyü kimi, onlar daha da qədimdir. Xristianlığın ortaya çıxması ilə Qafqaz Albaniyasının qədim ibadətxanalarında xristian kilsələri, monastırları, hücrələri yaranmağa başladı və məsələn, Roma imperiyasına, Rusiyada, ərəb və türk dünyasında və s. dinlərin transformasiyaları dövründə qanunauyğun olaraq bu, baş verib.
Gəlmələr haqqında
Bütün Qafqaz xalqlarından məhz azərbaycanlılar zərdüştlüyü mədəniyyətlərinin, dünyagörüşlərinin dominantı olaraq qoruyub saxlayıblar. Novruz - yaz gecə-gündüz bərabərliyi bayramının kökü zərdüşlüyə gedib çıxır. Və hətta müasir Azərbaycan ərazisinə 7-ci əsrin ortalarında ərəb istilası zamanı nüfuz edən islamın qəbulundan sonra belə zərdüştlük postulatları azərbaycanlıların mənəvi əsası olaraq qalmağa davam edib. İslam mental təfəkkürdə təkallahlılıq dinlərinin əsasını təşkil edən zərdüştlüyün köklərini kəsə bilməyib. Göründüyü kimi, bu, İslamın zərdüştləri "kitab əhlinə" aid etməsindən irəli gəlib. Quranda bu termindən dəfələrlə istifadə olunur.
Belə olan halda sual yaranır: azərbaycanlıların şəxsində gəlmələr necə iki min ildən çox tarixi olan Qafqaz dini ənənələrinin daşıyıcısına çevrilib və onun mədəniyyətini öz mənəvi mənlikləri kimi qoruyub saxlaya bilib? Niyə gürcülərdə bu baş verməyib?
Mən tarixçi deyiləm. Amma mən faktdan danışıram. Qafqaz regionunda təkcə Azərbaycan Novruzu dövlət bayramı kimi qeyd edir.
Bütün xalqlar nə vaxtsa haradansa gəliblər, bütün xalqlar müxtəlif etnos və qrupların qarışığıdır. Və bu qarışıq nəticəsində müxtəlif mərhələlərdə - kimində tez, kimində gec xalq və çox-çox sonradan millət özünüdərki formalaşıb. Hansı qandan çox, hansı qandan az olduğu aydın deyil. Amma hər şeyi tarixi əlamət müəyyən edir. Azərbaycanlıların tarixi əlaməti isə bəzi gürcülərin təxmin edə biləcəyindən daha qədimdir.
Nə etmək
Qafqaz daxili müharibələr üçün çox kiçik yerdir - hansı tərəfə dönsən kimisə incidəcəksən. Gürcülərin, azərbaycanlıların və ermənilərin tarixdə bir dəfə - çar Rusiyası dağıldığı dövrdə Qafqaz Avropa İttifaqı kimi bir vahid məkan yaratmaq şansı olub, amma onlar bu şansı əldən veriblər - üç xalqın Konfederasiyası yaranar-yaranmaz dağılıb. Bunun nəticələri acınacaqlı olub.
SSRİ-nin dağılmasından sonra tarix ikinci dəfə belə bir şans verdi, onlar bu şansı da, demək olar ki, əldən verirlər. Və David Qareci ətrafındakı hadisələrdən göründüyü kimi, sadəcə sözdə deyil. Bir çox sağlam düşüncəli azərbaycanlılar, ermənilər və gürcülərlə razılaşmaq olar ki, bu cür mübahisəli məsələlərin həlli vahid açıq Qafqaz məkanının yaradılmasından keçir. Başqa yol yoxdur. Deyirlər ki, atalar üçdən deyib. Amma üçüncüsünü görmək istəməzdik. (yenisabah.az)
Oxşar xəbərlər
- Dramatirix Hüseynbala Mirələmova Türkiyənin xüsusi mükafatı təqdim edildi (FOTO)
2 may 2024 18:19
- Gecə-gündüz QARANLIQ və ÇİRKAB işlərə bulaşan Gündüz Əliyev kimdir – Fərəcovun “sağ əli”nin milyonluq cinayətləri...
2 may 2024 17:51
- Həmid Herisçi AYB-nin üzvü oldu
2 may 2024 10:36
- Ramin İsayevin məhkəməsində insident yaşanıb....
1 may 2024 19:01
- Sumqayıt İcra Hakimiyyətində Gündüz Əliyevlə Adil Xudadatov arasında başlanan çəkişmənin GİZLİN SƏBƏBLƏRİ
1 may 2024 16:13
- NAR rabitə sahəsinin peşəkarlarını hazırlayır - Fotolar
30 aprel 2024 19:29
- Bakcell ilə innovasiya dövrü başladı!
30 aprel 2024 11:50
- Lalə Ümid yeni kitabını təqdim etdi – Foto
30 aprel 2024 10:46
- NAR-dan sərfəli smartfon təklifi - Fotolar
28 aprel 2024 13:01
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 2024 13:05
Xəbər lenti
- Ramiz Mehdiyevin kürəkəni məhkəmədə 3 milyonluq MMC-ni 1 qara qəpiksiz almışam dedi, videoçəkilişi gizlətdilər
02 may 22:16
- Bakcell çempion şahmatçı Ülviyyə Fətəliyevanı təbrik etdi - Fotolar
02 may 21:18
- Dramatirix Hüseynbala Mirələmova Türkiyənin xüsusi mükafatı təqdim edildi (FOTO)
02 may 18:19
- Gecə-gündüz QARANLIQ və ÇİRKAB işlərə bulaşan Gündüz Əliyev kimdir – Fərəcovun “sağ əli”nin milyonluq cinayətləri...
02 may 17:51
- Ölkədən 6 MİLYARD pul çıxarıb ? ŞOK
02 may 14:13
- Prezident BMT Baş katibinin xüsusi müşavirini qəbul etdi
02 may 12:44
- Füzuli şagirdləri üçün NAR-dan gözəl hədiyyə
02 may 12:32
- Sənədsiz evlərlə bağlı yenilik (VİDEO)
02 may 10:47
- Həmid Herisçi AYB-nin üzvü oldu
02 may 10:36
- Musabəyov, bir gün Başkənddə döyüşsəydin, bu sözü deyə bilməzdin... Etibar Əmiraslanov
01 may 22:28
- Vitse-spiker Adil Əliyev Ukrayna Ali Radasının vitse-spikeri ilə görüşüb - FOTO
01 may 22:21
- Kartıma köçürdüyüm maaşdan 134 mini icra başçısına vermişəm - Seymur Orucovun qohumu həbs edildi
01 may 22:04
- Prezident İraq Parlamentinin sədrini qəbul etdi
01 may 21:56
- Qubad İbadoğlunun yaşayış yerini dəyişməsinə icazə verildi
01 may 19:15
- Ramin İsayevin məhkəməsində insident yaşanıb....
01 may 19:01
- İlham Əliyev Rusiyanın Şimali Qafqaz regionunun müftilərini qəbul etdi
01 may 15:55
- Sumqayıt İcra Hakimiyyətində Gündüz Əliyevlə Adil Xudadatov arasında başlanan çəkişmənin GİZLİN SƏBƏBLƏRİ
01 may 15:50
- Sabah DEPUTAT Ramin Məmmədovla bağlı iclas keçiriləcək
01 may 15:24
- Rasim Tağıyevin oğlu həbs edildi
01 may 15:18
- 100 uşağı öldürən həkimin Azərbaycanda gizli əməlləri - VİDEO
01 may 11:53
- Bakıda beynəlxalq forum keçirilir: Prezident çıxış edib (YENİLƏNİB)
01 may 11:45
- Nəcməddin Sadıqovun həbsinə HAZIRLIQ BAŞLADI!
01 may 09:37
- Nazir ölkəyə yeni baş notarius təyin etdi (ÖZƏL)
30 aprel 21:40
- Azərbaycanlı milyarder əfv edildi - Edam cəzası verilmişdi
30 aprel 19:48
- NAR rabitə sahəsinin peşəkarlarını hazırlayır - Fotolar
30 aprel 19:29
- Şəhərin 85 faizi azərbaycanlıdır, amma bir TV-miz belə yoxdur- Sabiq deputat
30 aprel 19:20
- Əməliyyat keçirilən qurumun rəisi kimdir?
30 aprel 16:19
- Mayın ilk gününün havası
30 aprel 13:17
- Sex qızıllarını İtaliya və Türkiyə məmulatı adı ilə satırmışlar - Moskva Univermağında əməliyyat
30 aprel 12:00
- Bakcell ilə innovasiya dövrü başladı!
30 aprel 11:50
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya