1920-dən sonra Azərbaycana rəhbərlik edən, yarısı güllələnmiş 14 şəxs
Region21 sentyabr 2019 10:54
Müttəfiq respublika kimi SSRİ-nin tərkibinə daxil olduqdan sonra Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 14 birinci katibi olub. Bu vəzifəni daşıyanlar faktiki olaraq respublikanın rəhbərləri sayılıblar. 14 birinci katibdən 5 nəfəri qeyri-azərbaycanlı olub. 5 nəfərdən ikisi isə erməni - Levon Mirzəyan və Ruben Rubenov.
Qonşu müttəfiq respublikalarla müqayisə etsək, sovet dövründə Ermənistanın Kommunist Partiyasına da 14 nəfər rəhbərlik edib, amma onların 14-ü də milliyətcə erməni olub.
Gürcüstan kommunistlərinin liderlərinin sayı isə 15 nəfərə çatıb və Gürcüstana da yalnız gürcülər rəhbərlik ediblər.
Azərbaycanın 14 birinci katibinin yarısı, 7 nəfəri güllələnib.
1921-1926-cı illərdə Azərbaycanın birinci katibi olan Sergey Kirov sonra Leninqrad vilayət Partiya Komitəsinə rəhbərlik edib. Kirov Leninqradda Smolnıda, kabinetinin qarşısından keçən dəhlizdə güllələnib. Boyun nahiyəsinin arxa hissəsinə dəyən güllə nəticəsində o, yerindəcə ölüb.
Sergey Kirovdan sonra Azərbaycanın birinci katibi olan Ruhulla Axundov bu vəzifədə bir ildən də az işləyib. Ruhulla Axundov həmçinin Mərkəzi Komitədə şöbə müdiri, Bakı Komitəsinin katibi, "Bakinski raboçi” və "Kommunist” qəzetlərinin redaktoru olub. Mircəfər Bağırov hakimiyyətə gələndən sonra ona qarşı düşmən mövqedə olmuş rəhbər işçilərə, o cümlədən Ruhulla Axundova qarşı gizli planlarını həyata keçirməyə başlayıb. 1937-ci il iyunun 8-də "Pravda” qəzetində "Düşmənin hiylələri” adlı məqalə dərc edilərək Ruhulla Axundova qarşı ağır ittihamlar irəli sürülüb. Ruhulla Axundov xalq düşməni kimi güllələnib. Sonradan 1956-ci ildə, Xruşovun hakimiyyəti dövründə ona bəraət verilib.
Azərbaycanın növbəti birinci katibi Levon Mirzəyan respublikaya 1926-1929-cu illərdə rəhbərlik edib. O, sonrakı siyasi fəaliyyətini Ural vilayət Partiya Komitəsində ikinci katib, daha sonra isə Qazaxstanın KP MK-nın birinci katibi kimi davam etdirib. Mərkəzi Komitənin 1937-ci ilin mart plenumunda İosif Stalin Mirzəyanın siyasi fəaliyyətinin yarıtmaz olduğunu qeyd edərək onu kəskin şəkildə tənqid edib. 23 may 1938-ci ildə şəxsən Stalinin göstərişi ilə Mirzəyan həbs olunub. SSRİ Ali Məhkəməsi Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə Levon Mirzəyan ən ağır cəzaya, güllələnməyə məhkum olunub. 26 fevral 1939-cu ildə hökm icra edilib.
Daha bir birinci katib Nikolay Qikalo Azərbaycana düz bir il, 1929-cu ilin avqust ayından 1930-cu ilin avqust ayına qədər rəhbərlik edib. O, bu təyinata qədər Özbəkistanın birinci katibi olub. Azərbaycandan sonra isə Qikalo Belarusiyanın və Xarkov vilayətinin birinci katibi vəzifələrində işləyib. 11 oktybar 1937-ci ildə Qikalo terrorçu qrupların yaradılmasında və casusluqda ittiham olunaraq həbs edilib. 25 aprel 1938-ci ildə SSRİ Ali Məhkəməsi Hərbi Kollegiyasının hökmü ilə Nikolay Qikalo ən ağır cəzaya, güllələnməyə məhkum edilib. Elə həmin gün də hökm icra olunub.
Azərbaycanın 5-ci birinci katibi olan Vladimir Polonski 1930-1933-cü illərdə respublikaya rəhbərlik edib. Sonrakı siyasi fəaliyyətini Moskvada davam etdirən Polonski Ümumittifaq Həmkərlar İttifaqının katibi və SSRİ rabitə komissarının (nazirinin) müavini vəzifələrində çalışıb. Polonski 22 iyun 1937-ci ildə əksinqilabi hərəkatda və terror hadisələrinin hazırlanmasında ittiham olunaraq həbs edilib. SSRİ Ali Məhkəməsi Hərbi Kollegiyası Polonski haqqında da ən ağır hökmü çıxarıb. Vladimir Polonski 30 oktybar 1937-ci ildə güllələnib.
Ruben Rubenovun (Mkırtçyan) Azərbaycana rəhbərliyi 11 ay çəkib. O, 1933-cü ilin fevral ayından həmin ilin dekabr ayına qədər Azərbaycanın rəhbəri olub. Ruben Rubenov 15 sentyabr 1937-ci ildə trotskiçi fəaliyyətinə görə həbs edilib. Həmin ilin noyabrın 27-də SSRİ Ali Məhkəməsi Hərbi Kollegiyası onun haqqında güllələnmə hökmü çıxarıb və həmin gün hökm icra edilib.
Azərbaycanın 6-cı birinci katibi Mircəfər Bağırov respublikaya 20 il (1933-1953-cü illər) rəhbərlik edib. Siyasi rəhbərlik dövrü kifayət qədər ziddiyyətli və mürəkkəb olan Mircəfər Bağırov 1955-ci ildə həbs edilərək, istintaqa cəlb olunub. Bakıda 12-26 aprel 1956-cı il tarixdə keçirilmiş məhkəmədə Mircəfər Bağırov ən ağır cəzaya, güllələnməyə məhkum edilib və rəsmi məlumata görə, hökm yerinə yetirilib. Qeyd edək ki, Mircəfər Bağırovun məhkəməsində 1953-1981-ci illərdə SSRİ-nin baş prokuroru olmuş Roman Rudenko dövlət ittihamçısı qismində iştirak edib.
Beləliklə, SSRİ-nin mövcud olduğu 70 il ərzində Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin 14 birinci katibindən 7-sinin taleyi acı sonluqla bitib.
Sonrakı birinci katiblər, Mir Teymur Yaqubov 1953-1954-cü illərdə, İmam Mustafayev 1954-1959-cu illərdə, Vəli Axundov 1959-1969-cu illərdə, Heydər Əliyev 1969-1982-ci illərdə, Kamran Bağırov 1982-1988-ci illərdə, Əbdürrəhman Vəzirov 1988-1990-cı illərdə, Ayaz Mütəllibov isə 1990-1991-ci illərdə sovet Azərbaycanına rəhbərlik ediblər.
Mənbə: musavat.com
Oxşar xəbərlər
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
7 may 2024 12:14
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
7 may 2024 02:13
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
7 may 2024 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
7 may 2024 01:20
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
7 may 2024 00:32
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
7 may 2024 01:02
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
4 may 2024 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
4 may 2024 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
4 may 2024 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
4 may 2024 13:39
Xəbər lenti
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58
- İlham Əliyevin Robert Fitso ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
07 may 14:24
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
07 may 14:18
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
07 may 12:14
- Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
07 may 11:42
- Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər (VİDEO)
07 may 08:55
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25
- Ölmüş adamla ailə qurmağa qanunla haqqı olan fransızlar - Elbəyi Həsənli Parisdən yazır
03 may 19:56
- COP29: Bakıda 70 min nəfərlik tədbir
03 may 18:53
- FHN nazirin bacanağına 295 minlik tender verdi...
03 may 18:30
- SON DƏQİQƏ! Kəlbəcərdən acı xəbər gəldi: Ölən və yaralananlar var
03 may 17:19
- Cahangir Hacıyev aclıq aksiyasına başladı
03 may 13:17
- Prezident Səudiyyə Ərəbistanının energetika nazirini qəbul etdi
03 may 12:58
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya