DGK kimin marağını güdür - Dövlətin, xalqın, yoxsa komitə rəhbərliyinin?
Dövlət Gömrük Komitəsi xalqı təəccübləndirməkdə və hiddətləndirməkdə davam edir. Ölkə iqtisadiyyatını günbəgün bataqlığa çəkən komitənin iş prinsipinin analoqu yoxdur. Martın əvvəllərində keçirdiyi mətbuat konfransında Səfər Mehdiyev dedi ki, ölkəyə gətirilən malların təxminən yarısı gömrük rüsumlarından azaddır. Ancaq hansı malların rüsumlardan azad olunmasının siyahısını açıqlamadı. Və mən bu məlumatı dəqiqləşdirmək üçün DGK-nın “Customs.gov.az” portalında 2 saat axtarış apardım. Amma bununla bağlı heç bir məlumat tapmadım. Və belə qənaətə gəldim ki, ya Səfər Mehdiyev səhv məlumat verir, ya da idxal zamanı gömrük rüsumlarından azad olan malların siyahısı qəsdən xalqdan gizlədilir. Yəqin ki, ikinci ehtimal daha doğrusudur.
Çünki məlumatsız vətəndaş məcburdur ki, gömrük əməkdaşının dedikləri ilə razılaşsın. Əks təqdirdə gətirdiyi məhsullar elə sərhəd-keçid məntəqəsində məhv olub gedəsidir. Ona görə də mən Səfər Mehdiyevin söylədiklərinin təkzibi üçün bir neçə arqument söyləyəcəm.
Məsələn, Azərbaycan bəlkə də dünyada yeganə ölkədir ki, idxal olunan istehsal avadanlıqlarına gömrük rüsumları tətbiq edir. Eləcə də istehsalda istifadə olunan xammala da gömrük rüsumu tətbiq edən yeganə ölkə Azərbaycandır.
Beynəlxalq təcrübədə qayda belədir ki, ancaq birbaşa satış məqsədilə gətirilən məhsullara, yəni hazır məhsula rüsum tətbiq olunur. Bizdə isə hər növ məhsullara gömrük rüsumları tətbiq edilir. Belə ki, ixtiyari şəxs öz avtomobilinə hansısa ehtiyat hissəsi və yaxud fərdi təsərrüfatı üçün 20-30 kiloqram quş yemi gətirəndə də gömrük rüsumu ödəməlidir. Çünki gömrük orqanları dövlət qanunları ilə deyil, Səfər Mehdiyevin qaydaları ilə işləyir. Belə olmasaydı, gətirilən mala və yaxud məhsula ikiqat əlavə dəyər vergisi hesablanmazdı. Hələ onu demirəm ki, əlavə dəyər vergisi bəyannamədə qeyd olunan qiymətlə deyil, gömrükçülərin müəyyən etdiyi qiymətlərlə təyin edilir. Məsələn, Almaniya istehsalı olan və ilkin alış qiyməti 6 min ABŞ dolları, mühərrikin gücü 2700 k/sm olan avtomobilə DGK-da aşağıdakı kimi rüsumlar tətbiq edilir:
- Aksiz vergisi 4100 AZN
- Mühərrikin işçi həcminə görə tutulan gömrük rüsumu 5508 AZN
- Əməliyyat haqqı 120 AZN
- Vəsiqə haqqı 30 AZN
- ƏDV 3592.44 AZN
- Elektron gömrük xidmətinin göstərilməsinə görə 30 AZN
- Elektron gömrük xidmətinin göstərilməsinə görə ƏDV 5.4 AZN
- Cəmi 13385.84 AZN
Bu hesablama “Customs.gov.az” portalının gömrük ödəniş hesablanması səhifəsindən götürülüb. Amma bu, son qiymətlər deyil. Çünki gömrük işçiləri alış qiymətinə görə deyil, həmin avtomobilin Azərbaycandakı qiymətinə uyğun ƏDV tətbiq edirlər. Belə hesablanma isə dünya praktikasında görünməyib. Çünki bir məhsula üç cür verginin tətbiqi absurddur.
Hələ onu demirəm ki, bürokratik sənədləşmə üçün də xeyli vəsait tələb olunur. Yuxarıdakı qrafikdə göründüyü kimi, əməliyyat haqqı 120 manat, vəsiqə haqqı 30 manat, elektron gömrük xidmətinin göstərilməsi üçün 30 və elektron xidmətə görə ƏDV 5.4 manat vəsait ödənişi tələb olunur. Beləcə, köhnə bir avtomobil gətirən şəxs 3 növ vergidən əlavə 190 manat ödəməli olur. Hələ sərhəd-gömrük məntəqəsində tutulan vəsaiti bura əlavə etmirəm. Bu qədər ödənişə görə şikayət edən şəxsə isə qapını göstərirlər. Adını da qoyurlar ki, “səndən rüşvət istəyən yoxdur ki, hesaba ödəyirsən”. Hesab kimin hesabıdır, onu da deyən yoxdur.
Baxmayaraq ki, qanunvericilik dövlət orqanının bu şəkildə subyektiv davranmasına icazə vermir. Gömrük Komitəsində qiymətqoyma komissiyası yaradılıb. Rəsmi sənədlərlə idxal edilən malların invoys dəyəri xoşlarına gəlmədikdə və ya şübhə yaranan hal varsa, gömrük dəyərini bazar qiymətlərinə baxıb müəyyənləşdirirlər (?). Avtomobil gətirən tanışlarım dəfələrlə mənə deyiblər ki, gömrük dəyəri daxili bazarda olan qiymətlər əsasında müəyyənləşdirilir. Xaricdən ona görə avtomobil gətirilir ki, daxili bazardan daha ucuzdur. Amma komitə rəsmi invoysdakı qiyməti kənara qoyur, daxildəki qiymətlə yeni invoys qiyməti müəyyənləşdirir. Bu, özbaşınalıqdır. Qanunvericilik bu qaydada gömrük dəyərini müəyyən etməyə yol vermir. Qanunda belə bir tələb yoxdur, komitə bu cür qiymətləndirməni yalnız daxili təlimatla həyata keçirir.
Surxay Atakişiyev,
KONKRET.az
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 2024 13:05
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 2024 11:47
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 2024 20:57
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 2024 12:39
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 2024 10:24
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 2024 18:53
- Başçının istəyi baş tutsaydı, Sumqayıtı kimin idarə edəcəyi də, müəmma olaraq qalırmış
18 aprel 2024 12:08
- 2300 maaşım idi, ayda 15 min manat paket alırdım - Sabiq nazir
16 aprel 2024 09:45
- Zakir Fərəcovun işlətdiyi və aldadaraq, milyonlarını vermədiyi bir qrup iş adamı bir daha Prezidentə üz tutdu
13 aprel 2024 09:29
- Türkiyədə 2028-ci il seçkiləri: Əkrəm İmamoğlu, yoxsa Səlcuk Bayrakdar?
12 aprel 2024 12:56
- Azərbaycanın biznes ictimaiyyəti Sahibkarlar Günü-nü qeyd etdi
26 aprel 12:24
- İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş - Yenilənib
26 aprel 11:50
- İlham Əliyev həmkarına Qarabağ atı hədiyyə etdi - Fotolar
25 aprel 21:20
- Elmira Süleymanova vəfat etdi
25 aprel 14:50
- Məhkəmə Rauf Nağıyevin vəzifəsinə bərpası ilə bağlı qərar verdi- ÖZƏL
25 aprel 14:30
- Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
25 aprel 13:05
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 13:01
- Təkcə başçı Zakir Fərəcov deyil, onun vəzifə başındakı əlaltıları da...
25 aprel 11:47
- Dedik ki, bir neçə saata Xankəndiyə daxil olacağıq - Prezident
25 aprel 11:35
- Xadimə məktəb direktorunu niyə bıçaqlayıb?
25 aprel 11:07
- Keçmiş başçının hospitalından şikayət
24 aprel 21:35
- BAKCELL bütün ölkəni Bulvardakı konsertə çağırır
24 aprel 21:20
- Onu oğlum yandırmayıb, şantaj üçün özü üzərinə benzin töküb - Yenilənib
24 aprel 20:57
- Prezidentlərin məhdud tərkibdə görüşü oldu - Foto
24 aprel 20:28
- Japarov Azərbaycandadır - Yenilənib
24 aprel 11:42
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31