Ayaz Mütəllibov: "Bir həftəyə Şuşanı da, Xankəndini də geri alacam"
Bir zamanlar qeyrət qalası dediyimiz Şuşanın işğalından 28 il keçir. Necə deyərlər, bir igidin ömrü qədər uzun oldu bu həsrət, bu ayrılıq. Mənim zənnimcə Şuşanın işğalı Qarabağ savaşında bizim üçün sınma nöqtəsi oldu.
Bundan sonra məğlubiyyətlərimiz, itkilərimiz muncuq kimi sapa düzüldü. Amma bir məqamı da deyim ki, biz Şuşanı da, Qarabağı da, ən nəhayət 20 faiz torpaqlarımızı da döyüş meydanında deyil, Bakıda və digər yerlərdəki siyasi çəkişmələr müstəvisində ermənilərə təslim etdik. Bunu subut edən etiraflar bu gün də qulaqlarımızda cingildəyir. Surət Hüseynov dedi ki, mən Qarabağı müvəqqəti olaraq ermənilərə vermişəm, vaxtı gələndə geri alacam…
İsa Qəmbər dedi ki, Rusiya bizim qarşımıza iki şərt qoydu: “Ya Qarabağ ya da müstəqillik”. Biz də müstəqilliyi seçdik… Rəhim Qazıyev dedi ki, mən nə qədər Müdafiə naziriyəm Şuşaya bir dənə də dığa yaxın gələ bilməz. Əgər Şuşa əldən getsə başıma güllə çaxaram…
Belə utancverici misalları çox uzada bilərəm. Lakin nəticə dəyişməyəcək. Amma onu bilirəm ki, Qarabağın işgalında hər birimizin günahı var: bir az çox, bir az az. Bu fikrimi təsdiqləmək üçün uzun zamandan sonra mən də bildiyim bəzi mətləbləri ilk dəfə dəyərli oxucularımızla bölüşmək istəyirəm.
Deməli, 1998-ci ildə “Sinəsi dağlı dağlar” adlı film hazırlayırdım. O zaman çəkiliş vaxtı bir çox şahidlərlə görüşdüm. Çox mətləblərə agah oldum. Lakin müəyyən səbəblərə görə öyrəndiklərimin çoxunu efirə verə bilmədim. Amma bu gün bəzi həqiqətləri dilə gətirmək istəyirəm.
Bildiyiniz kimi 1992-ci ilin mart ayının 2-də Ayaz Mütəllibov parlamentdə yekdil qərarla istefaya göndərildi. Ölkənin idarəedilməsi müvəqqəti olaraq yeni spiker Yaqub Məmmədova tapşırıldı. Qısa zamandan sonra isə yeni prezident seçkiləri elan olundu. Həmin vaxt namizədlər apasında nədənsə Rusiyapərəst qüvvələr təmsil olunmadı. Bu isə təbii ki, Rusiyanın strateji maraqlarına uyğun gəlmirdi. Ona görə də 1992-ci ilin aprel ayının sonlarında Rusiyanın Müdafiə naziri Pavel Qraçov Azərbaycana gəlir. Gəncə aerodromunda onu Rəhim Qazıyev qarşılayır. Gəncədən Şəkiyə gələn ordu generalı bir günlük Rəhim Qazıyevin şəxsi qonağı olur. Aprelin 29-da Bakıya gələn Qraçov o vaxtkı Müdafiə naziri Rəhim Qazıyevlə birgə Prezidentin səlahiyyətlərini icra edən Yaqub Məmmədovun qəbulunda olur. Görüş çox gərgin keçir. Rusiyali nazir Yaqub Məmmədovu təhdid edir. Birmənalı şəkildə prezident seçkilərinin ləğvini və parlament yolu ilə Rəhim Qazıyevi prezident seçilməsini ondan tələb edir. Lakin Yaqub Məmmədov bunun mümkünsüz olduğunu söyləyir. Bildirir ki, belə bir addım atılarsa, ölkə qarışar, hakimiyyət radikal müxalifətin əlinə keçər. Nəhayət, Yaqub Məmmədovun təklifi ilə ortaq məxrəcə gəlinir. Razılaşmaya əsasən devrilmiş Ayaz Mütəllibovun yaxın bir həftə ərzində yenidən hakimiyyətə qaytarılması qərara alınır.
Bunun üçün Xocalı soyqrımının təhqiqatını aparan deputat komissiyasının sədri Ramiz Fətəliyevə tapşırıq verilir ki, yekun qərarı tez zamanda hazırlasın və parlamentin müzakirəsinə çıxarsın.
Və təbii ki, komissiya Ayaz Mütəllibovu günahsız olduğunu söyləməli idi. Lakin o zamankı siyasi ab-hava çox gərgin olduğu üçün Yaqub Məmmədov deyilənləri qısa zamanda icra edə bilmir. Üstəlik Yaqub Məmmədov dövlət başçısı statusu ilə ilk xarici səfərinə çıxır. İrana edilən səfər təbii ki, rəsmi Kremldə ciddi narazılıq və narahatlıq doğurur.
Nəticədə Azərbaycan siyasi hakimiyyətinə təzyiq məqsədi ilə Rusiyanın dəstəyi və yerli xəyanətkarların iştirakı ilə mayın 8-i Şuşa ermənilərə təslim edilir…
Şuşa şəhər İcra Hakimiyyətinin sabiq başçısı Nizami Bəhmənov mənə danışdı ki, mayın 9-u səhər saat 10 radələrində Ali Sovetin binasına gəldim. Binanın qarşısında yüzə yaxın şuşalı toplaşmışdı. Onlarla görüşüb yuxarı qalxdım. Qəbul otağında köməkçi Gürşad Zərbəliyevə dedim ki, Yaqub müəllimlə təcili görüşmək istəyirəm.
Dedi ki, oturun, gözləyin içəridə adam var. Xeyli gözlədim. Nəhayət gözləməyə səbrim çatmadığı üçün qəfil qapını açıb içəri girdim. Gördüklərimdən donub yerimdə qaldım. Ayaz Mütəllibovla Yaqub Məmmədov üzbəüz oturub çay içirdilər. Məni görən Ayaz Mütəllibov ev yiyəsi kimi “Gəl Nizami, gəl otur”, – dedi. Çaşqın vəziyyətdə keçib bir kənarda oturdum. Ayaz müəllim çay içə-içə soruşdu ki, Nizami, sən camaatı bir həftə sakitləşdirə bilrsən? Dedim ki, nəyə görə? Dedi ki, Moskva ilə razılaşmışıq, bir həftəyə Şuşanı da, Xankəndini də, o biri torpaqları da geri alacam. Təəccüblə dönüb Yaqub Məmmədovun üzünə baxdım. Yaqub müəllim başı ilə deyilənləri təsdiqlədi. Mən də ayağa qalxdım. Dedim ki, madam elədir, lap 10 gün də gözləyərik, təki Şuşanı geri alın. Aşağı düşüb həmyerlilərimi sakitləşdirdim və dağılışmalarını xahiş etdim…
Nəhayət deputat komissiyası tezbazar işini yekunlaşdırır. Mayın 14-də Ali Sovetin fövqəladə iclası çağrılır. İclasın gündəliyinə tək bir məsələ daxil edilmişdi: Xocalı faciəsini araşdıran deputat-istintaq komissiyasının yekun qərarının müzakirəsi…
Yaqub Məmmədov iclası açır, gündəliyi oxuyur və sözü Ramiz Fətəliyevə verir. Komissiyanın rəhbəri qısa arayışla faciədə Ayaz Mütəllibovun heç bir günahının olmamasını “sübut edir”. Və Ayaz Mütəllibovun yenidən prezidentlik kürsüsünə qayıtmağında heç bir problemin olmadığını söyləyir…
Bax əsl maraqlı məqam bu zaman baş verir. Bir qrup deputat Ayaz Mütəllibovu təbrik edərkən Yaqub Məmmədov iclası yekunlaşdırmadan ayağa qalxır və əlini başından yuxarı qaldırıb yellədərək qışqırır: “Mən işimi qurtardım. Mən gedirəm”. Bu səhnəyə videoarxivdə dəfələrlə baxmışam. Ona görə ki, Yaqub Məmmədov bağıra-bağıra məclisdəkilərə deyil, Moskvada oturan və hadisələri diqqətlə izləyən Pavel Qraçova səslənirdi. Çünki aprelin 29-da Qraçov Yaqub Məmmədovu otağında ölümlə hədələmişdi. Yaqub Məmmədov da bu qışqırıqları ilə bir növ Qraçova hesabat verirdi ki, mən öz işimi gördüm, məndən əl çəkin…
Lakin Moskvanın planı baş tutmadı. Hakimiyyət bu dəfə AXC-nin əlinə keçdi. Amma xəyanətlər yenə də davam etdi… Cəmi 4 gün sonra tərlanlar oylağı Laçın ermənilərə təslim edildi…
Surxay Atakişiyev
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
4 may 2024 17:23
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
4 may 2024 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
3 may 2024 21:47
- İndiki nazirlərin çoxunu tanımıram - Elmar Məmmədyarovla müsahibə
3 may 2024 11:51
- Ölkədən 6 MİLYARD pul çıxarıb ? ŞOK
2 may 2024 14:13
- Füzuli şagirdləri üçün NAR-dan gözəl hədiyyə
2 may 2024 12:32
- Kartıma köçürdüyüm maaşdan 134 mini icra başçısına vermişəm - Seymur Orucovun qohumu həbs edildi
1 may 2024 22:04
- Ramin İsayevin məhkəməsində insident yaşanıb....
3 may 2024 13:04
- ADNA terrorundan 15 il ötür...
30 aprel 2024 10:28
- Mikayıl İsmayılov gəlininə qarşı hegemonluğunu davam etdirir FOTO/VİDEO
25 aprel 2024 13:01
- Bakıda kanalizasiya daşdı, evlər su altında qaldı - Video
08 may 16:23
- Azərbaycanda yeni idman növü yaradıldı
08 may 12:50
- Prezidentlərin geniş tərkibdə görüş keçirilir (YENİLƏNİB)
08 may 12:25
- İşdən çıxarılan məşhur cərrah danışdı
08 may 10:22
- Hitlerin dağıdılmış bazasında tapılan qolları və ayaqları olmayan skeletlər arxeoloqları dəhşətə gətirdi (FOTO)
08 may 00:22
- Bolqarıstan Prezidenti Azərbaycandadır
07 may 20:42
- Putin and içdi - Video - Yenilənib
07 may 16:18
- Novruz Məmmədov vəzifəsindən azad edildi
07 may 15:58
- İlham Əliyevin Robert Fitso ilə geniş tərkibdə görüşü başlayıb
07 may 14:24
- Bakıda 41 yaşlı prokuror yol qəzasında vəfat etdi
07 may 14:18
- Allahverdi İsrafilov və qohum-əqrəbası BakI Dövlət Sirkini zəbt edib…
07 may 12:14
- Direktor cərrahı işdən çıxardı, cəzalandırıldı
07 may 11:42
- Azərbaycanı Naxçıvanla birləşdirəcək yoldan görüntülər (VİDEO)
07 may 08:55
- Füzulidə dağıntıların miqyasını görəndə çox təsirləndim - ABŞ səfiri
07 may 02:11
- Sabiq qaçaq səfirin Ramiz Mehdiyevə gizli məktubu üzə çıxdı- SENSASİON ADLAR, ŞOK TƏLƏBLƏR
07 may 01:46
- Özbəkistanda ROBOT -POLISlər ilk dəfə küçəyə patrul xidmətinə çıxıb –VİDEO
07 may 01:30
- SSRİ xəritələrinə baxın: o ərazilər Azərbaycanındır - Tomas de Vaal
07 may 01:20
- Jurnalist Afət Telmanqızından sabiq səfirə SƏRT CAVAB- Satqın sözü sənə yaraşır
07 may 00:53
- Bakıda 17 min manata pişik satılır (VİDEO)
07 may 00:41
- 500 illik zavod görün hansı sirrin üstünü açdı
07 may 00:32
- Elçin Quliyev III Çarlzla bir arada - Fotolar
07 may 00:25
- Zakir Fərəcovla Gündüz Əliyevin 3 milyonluq yeyintisi - Prezidentə və Baş Prokurora DOSYE verildi
07 may 00:10
- Alimlər 2700 ildən çox yaşı olan Assuriya məbədinin sirrini açdı
04 may 22:25
- Şəkidə 59 yaşlı kişi iki nəfəri odlu silahla qətlə yetirdi
04 may 18:31
- İsa Qəmbər yenidən başqan seçildi - Yenilənib - Fotolar
04 may 17:23
- Tanışının qulağını dişlədi - Həbs olundu
04 may 13:39
- Adil Əliyevin ailəsinə ağır itki
04 may 12:01
- Bu gün İsa Qəmbər yenidən Müsavat başqanı ola bilər - Yenilənir
04 may 11:51
- Saqqallı tələbə QALMAQALI böyüdü- Təhsil eksperti od püskürdü -VİDEO
03 may 21:47
- Mircamal Həşimov yeni vəzifəyə TƏYİN OLUNDU
03 may 21:25