Beriyanı güllələyənlərin Qorbaçova müraciəti - Tarixi faktlar
Reportaj29 avqust 2021 23:12
SSRİ-nin tarixində Lavrenti Beriyanın fəaliyyəti “xüsusi” bir yer tutur. Öz dövründə birinci şəxsin ən yaxın adamı sayılan Beriya qəddarlığı, sərtliyi, siyasi konfliktlər yaratmaqda peşəkarlığı, böyük səlahiyyətlər sahibi olmağı ilə yadda qalıb.
Ölümündən illər keçsə də “hər şeyə qadir narkom” haqqında yazılar, yeni açıqlamalar ictimaiyyət tərəfindən böyük maraqla qarşılanır. Onun həbs olunması, məhkəməsi və güllələnməsi isə mütəmadi olaraq kütləvi informasiya vasitələrində müzakirə mövzusuna çevrilir...
Məlum olduğu kimi, 23 dekabr 1953-cü ildə SSRİ Ali Məhkəməsinin xüsusi məhkəmə iclasında Lavrenti Beriyaya güllələnmə hökmü oxunub. Hökm oxunduqdan sonra general-polkovnik Pavel Batitski (1968-ci ildən marşal) hökmün icrasının ona həvalə olunmasını xahiş edib. Həmin dövrdə Pavel Batitski Moskva Hərbi Dairəsi komandanının müavini vəzifəsində xidmət edib.
Güllələnmə prosesində məhkəmə üzvləri, Moskva vilayət Partiya Komitəsinin birinci katibi Nikolay Mixaylov, Ümumittifaq Həmkarlar İttifaqının sədri Nikolay Şvernik, SSRİ-nin baş prokuroru Roman Rudenko və daha bir neçə nəfər iştirak edib.
Beriyaya ilk atəşi Pavel Batitski açıb. Güllə onun burun sümüyünə dəyib. Sonra prosesi Moskva Hərbi Dairəsinin Hava Hücumundan Müdafiə qüvvələrinin qərargah rəisi, general-leytenant Aleksey Baksov, Moskva Hərbi Dairəsi komandanının siyasi işlər üzrə müavini, general-leytenant İvan Zub və polkovnik Viktor Yuferyev davam etdirib.
Hökmün icrasından dərhal sonra, 23 dekabr 1953-cü il, saat 19.50-də akt tərtib olunub. Hökmün icraçıları akta imza atıblar.
“Tarixi missiya”nı həyata keçirdiklərinə görə dörd zabitin hər biri Nikita Xruşşov, daha sonra isə Leonid Brejnev tərəfindən həm rütbə, həm də yeni vəzifələrlə “mükafatlandırılıblar”.
Pavel Batitski marşal rütbəsi daşıyıb, SSRİ müdafiə nazirinin müavini vəzifəsinə qədər yüksəlib.
Aleksey Baksov, İvan Zub, Viktor Yuferyev 1954-cü ildə Xruşşovun təşəbbüsü ilə “Qırmızı Bayraq” ordeni ilə təltif olunublar, daha yüksək ranqlı vəzifələrə təyinat alıblar.
Təltiflər və təyinatlar yüksək olsa da, onlar Beriyanı güllələyənləri tam qane etməyib. Yalnız Pavel Batitski istədiklərinə nail olub, marşal rütbəsi və Sovet İttifaqı qəhrəmanı adını alıb. Digər üç nəfər Baksov, Zub və Yuferyev isə bütün cəhdlərinə baxmayaraq, istədiklərinə nail ola bilməyiblər.
Üçlük hətta rütbə və mükafatla bağlı Beriyanın həbsində əsas rol oynayan marşal Georgi Jukova da müraciət edib. Jukov onları təmkinlə dinləyib, amma son cavabı ilə bu müraciətin mənasız olduğunu bildirib:
“Lavrenti Beriyanı güllələmək tarixi missiya deyil. Bu, hər bir sovet vətəndaşının vətəndaşlıq borcudur. Bu borcu yerinə yetirməyə görə isə mükafat gözləmək yersiz bir işdir...”
İllər ötsə də, Beriyaya atəş açanlar öz arzularından vaz keçməyiblər. Rəsmi və qeyri-rəsmi tədbirlərdə onlar bütün fəaliyyətləri, hərbi xidmətləri dövründə Beriyanın güllələnməsi prosesini daha qabarıq şəkildə ifadə ediblər.
Nəhayət, 1985-ci ildə Qələbənin 40 illik yubileyi ərəfəsində Baksov, Zub və Yuferyev yubiley münasibətilə çoxsaylı mükafatların verilməsini nəzərə alaraq Mixail Qorbaçova ətraflı məktub ünvanlayıblar. Məktubda Beriyanın güllələnməsi prosesi ən kiçik detalları ilə açıqlanıb. Sonda bu prosesdə iştirak edənlərə Sovet ittifaqı qəhrəmanı adının verilməsi xahiş olunub.
Mixail Qorbaçov məktubla şəxsən tanış olub və onun icrasını Mərkəzi Komitənin inzibati orqanlarla iş şöbəsinin müdiri Nikolay Savinkinə həvalə edib. Savinkin Qorbaçovdan məktuba mənfi, yaxud müsbət cavab verilməsi ilə bağlı soruşanda Qorbaçov hər üç şəxsin aldığı dövlət mükafatlarının siyahısını ona gətirməyi göstəriş verib.
Baksovun, Zubun, Yuferyevin təltiflərinin siyahısı çıxarılıb və Qorbaçova təqdim edilib. Qorbaçov uzun-uzadı siyahıya nəzər saldıqdan sonra fikrini bildirib: “Tək bir Beriyanı güllələməyə görə bu qədər orden və medal yetərlidir, cavab məktubunu da bu məzmunda yazın...”
Nikolay Savinkin “qəhrəman” olmaq istəyən Beriyanın “cəllad”larına aşağıdakı məzmunda cavab yazıb:
“Müraciət edən yoldaşların yüksək mükafatlarla təltif olunması nəzərə alınaraq, Mərkəzi Komitə növbəti mükafatlandırmanı məqsədəuyğun saymır...”
Beləliklə, ömürlərinin son ilini yaşayan Baksov, Zub və Yuferyev sonuncu şanslarını da itiriblər.(Musavat.com)
Oxşar xəbərlər
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 2024 16:01
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 2024 11:13
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 2024 22:20
- 25 il əvvəl bu gün: Primakovun təyyarəsi okeanın üstündən niyə geri qayıdıb?
25 mart 2024 00:29
- Bağanis-Ayrım soyqırımından 34 il ötür - VİDEO
24 mart 2024 19:54
- Alimlər insanların danışmağı öyrəndiyi tarixi dövrü müəyyənləşdirib
24 mart 2024 19:32
- Ermənilər görkəmli cərrahımızın qardaşını öldürüb meyitini ata bağlayıblar - VİDEO
24 mart 2024 05:58
- DƏLLƏK necə TERRORÇU oldu? - SENSASİON FAKTLAR
23 mart 2024 20:47
- Bab və babilik: Bir tarixi hadisənin izi ilə
21 mart 2024 23:10
- Tarixdə adı olmayan xalq: Ermənilər kimlərdir? - Bilmədiyimiz faktlar açıqlandı
21 mart 2024 19:19
Xəbər lenti
- Papa qadın məhbusların ayaqlarını yuyub öpdü
29 mart 10:44
- Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
29 mart 10:29
- Şahmar Hüseynova yeni vəzifə verildi
28 mart 21:04
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 17:37
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 15:56
- İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər
28 mart 15:46
- Prezident bu qanuna dəyişiklik etdi
28 mart 15:39
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 15:31
- Azneft-in baş direktoru da vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28 mart 15:23
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05
- Sümbülə Əliyeva həbs edildi
26 mart 09:56
- Banan adı ilə aldığımız meyvə AFRİKA KARTOFU imiş - Diqqət!
25 mart 23:09
- Azərbaycan - Bolqarıstan oyununda qalib müəyyənləşmədi
25 mart 22:41
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya