Mövlanə ilə Şəms Təbrizinin qarşılaşdığı tarixi yer... - Fotolar
Bura ziyarətçilərə Türkiyənin digər bölgələri kimi zəngin təbiət və gözəl mənzərələr vəd etmir. Yaşıllıqların azlığı hələ təyyarə şəhərin səmasına yaxınlaşanda hiss olunur. Amma bura ayaq basan hər kəs ilahi ruhun, zəngin tarixin, fəlsəfənin, əsrlərdir davam edən mədəniyyət ənənələrinin sehrinə düşür. Söhbət ərazisinə görə Türkiyənin ən böyük vilayəti, Mövlanənin şəhəri Konyadan gedir.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, sentyabr ayı şəhər üçün həm də ənənəvi musiqi festivalı ilə xarakterikdir. Konyada yaşamış böyük təsəvvüf şairi, filosof Mövlanə Cəlaləddin Ruminin 815-ci doğum ili şərəfinə düzənlənən Konya Mistik Musiqi Festivalında 19 ildir ki, dünyanın onlarla ölkəsinin musiqi xəzinəsi sərgilənir.
Türkiyə Səfirliyi və Türkiyə Turizm İnkişaf Agentliyinin təşkilatçılığı ilə baş tutan səfərimiz festival günlərinə təsadüf etdiyindən şəhəri daha yaxşı tanımaq imkanımız oldu. Bu günlərdə Konya küçələri Mövlanə aşıqləri üçün əsl bayramı xatırladır. Azərbaycan da daxil olmaqla 10-dan artıq ölkənin musiqi qrupunun iştirakı ilə şəhərin Zəfər, Mövlanə meydanları və Konqres Mərkəzi mövləvi musiqilərinə şahidlik edir. Şəhər əhalisi uşaqlı-böyüklü meydanlara toplaşır, Mövlanəni yad edir, bu musiqilərini dinləyirlər. Bu ərəfədə sufi dərvişləri Konyanın hər yerində görmək mümkündür. Sərbəst geyimli, azad düşüncəli, həm də daha müasir görünüşlü dərvişlər müxtəlif irqləri təmsil edirlər.
“Könüllərin şəhəri” Konyanı Mövlanə dövründən 800 illik tarix ayırsa da, dəyişən sadəcə rəqəmlərdir. Konyalıların öz tarix, mədəniyyət və ənənələrinə bu qədər sadiqliyi heyranedicidir. Dünyanın Kiçik Asiya kimi tanıdığı, Anadolunun mərkəzində yerləşən bu şəhəri zəngin keçmişin izlərini daşıyan açıq səma altında muzeyə bənzətmək olar. Burada yaşı yüzilləri ötən tarixi abidələr, məscidlər, kilsələr, hətta tarixi şəxsiyyətlərin əşya və geyimləri belə olduğu kimi qorunub saxlanıb. Şəhərin suyunda, havasında, torpağında bir Mövlanə izi var.
Mövlanə və Şəms Təbrizinin qarşılaşdığı tarixi yer
Şəhəri ziyarətə Əlaəddin təpəsinin önündən - Mövlanə caddəsində ucaldılan abidənin qarşısından başlayırıq. 1244-cü ilin 29 noyabrında Allaha çatmaq üçün eşq yolunu seçənlər - Mövlanə ilə müəllimi Şəms Təbrizi məhz bu nöqtədə qarşılaşıblar. Tarixdə ən böyük dostluq görüşü olan bu hadisə “Meracül-Bəhreyn” (iki dənizin görüşməsi) adlanır.
Antik dövrlərdə ən məşhur adı "İconium" olan Konya sözü şəhərdə hazırlanan heykəl və ikonalarla əlaqələndirilir. Roma və Bizans dövrünün ən əhəmiyyətli şəhərlərindən olması ilə yanaşı, bura həm də xristianlığın ilk illərindən önəmli din mərkəzi olub. Konya 1071-ci ildən sonra həm Səlcuqilər dövlətinin paytaxtı, həm də islam mədəniyyətinin layiqincə təmsil olunduğu Mövləviliyin mərkəzidir.
Şəhərin mərkəzi hissəsi Selcuklu, Meram və Karatay rayonlarına bölünür. Ən bahalı hissəsi Meram hesab olunur. Burada daha çox zadəganların bahalı imarətlərinə rast gəlmək mümkündür. Onların qiyməti isə milyon dollarlarla ölçülür. Konyanın tarixi “Tren istasyonu” da bu ərazidə yerləşir. Yaxınlıqda isə almanlar tərəfindən 1896-cı ildə tikilmiş sarı kiçik evlər yol boyu uzanır. Hazırda yaşayış olmayan həmin binalar administrativ funksiya daşıyır.
Çatalhöyük
Şəhər mərkəzini keçib tarixə səyahət etmək üçün Çumra ilçəsinə yollanırıq. Yolumuz qarğıdalı və şəkər çuğunduru sahələrinin arasından keçir. Öyrənirik ki, Türkiyənin taxıl anbarı hesab olunan Konya həm də şəkər istehsalı sahəsində ölkədə birincidir. Hazırda şəhərdə şəkər istehsal edən 5-6 zavod var. Bələdçimiz yanından keçdiyimiz zavodun yaxın vaxtlarda sökülərək şəhər kənarına köçürüləcəyini deyir. Ola bilər ki, Konyaya növbəti gəlişimizdə onu görməyək...
Şəhərin ən qədim yaşayış məskəni Çatalhöyükə çatırıq. Burada aparılan qazıntılar ərazinin 9 min illik tarixi olduğunu isbatlayır. Ərazidə bir-birinə bitişik evlər torpaq və kərpicdən inşa olunub. Evlərin aralarında küçələr yoxdur, insanlar təhlükəsizliklə bağlı yaşayış yerlərinə damdan daxil olublar. Burada yaşayan qəbilələr öz ölülərini elə həyətlərdə dəfn ediblər. Evlərin divarlarında vəhşi heyvan rəsmləri çəkilib, ovlanmış heyvan qalıqları buynuz və kəllələri mühafizə olunub. Abidə YUNESKO tərəfindən mədəni irs nümanəsi kimi qeydiyyata alınıb.
Sille kəndi
Bu kənd Konyanın 5 min illik tarixə malik ərazisidir. Mərkəzdən təxminən 1 saatlıq məsafədə yerləşən kənddə tarix öz əvvəlki görkəmində qalıb. Kəndin kənarındakı mağaralar qədim yaşayış məskənləri kimi qorunur. Silledəki bütün qədim evlər öz əvvəlki görkəminə uyğun bərpa olunub. Kənddəki koloriti özündə saxlayan ailə kafeləri yerli turistlərin həftə sonları ən çox üz tutduqları məkanlardır.
Kəndin kənarında isə Aya Elena kilsəsi yerləşir. Bizim eranın 327-ci ilində inşa olunsa da, 2 min ilə yaxındır ki, konyalılar onu göz bəbəyi kimi qoruyublar. Xaç formasını xatırladan kilsə 10 il əvvəl restavrasiya olunub. Buraya giriş isə hər kəsə açıqdır. Üzərində yunan hərfləri ilə türk dilində yazılar həkk olunan kilsə burada xristian dininə sitayiş edən türk tayfası - peçeneqlərin yaşadığını sübut edir.
Bələdçimizdən öyrənirik ki, kənd öz zəngin tarixinə görə həmişə diqqət mərkəzində olub. Türkiyədə bir çox seriallar, o cümlədən, “Tək Türkiyə” serialı bu əzəmətli mağaralarda lentə alınıb. Kənddə hazırda hotel kimi istifadə olunan evlərin üzərindəki günəş panelləri diqqətimizdən yayınmır. Məlum olur ki, burada insanlar günəşdən suyu qızdırmaq üçün daha əlverişli enerji mənbəyi kimi istifadə edirlər. Sille turistik məkan olduğundan burada qiymətlərdə mərkəzlə müqayisədə cüzi də olsa fərq hiss olunur.
Yolumuz şəhərin tarixi hissələrindən keçir. Qarşımıza çıxan binalar 4-5 mərtəbədən çox deyil. Bələdçimiz deyir ki, şəhərin tarixini qorumaq üçün bəzi ərazilərdə çoxmərtəbəli binaların tikintisinə icazə verilmir.
Həzrəti Mövlanə türbəsi
Mövlanə Muzeyi və ya Mövlanə Dərgahı deyilən bu türbə Konyanın və Mövləviliyin qəlbi hesab olunur. Ərazi Səlcuqi sultanı Keyqubadın vaxtında Mövlanənin atası Bahəddin Vələdə hədiyyə edilib. Mövlanənin vəfatından -1273-cü ildən sonra buranın türbə kimi ziyarət olunmasına başlanılıb. Türkiyədə bu gün ən çox ziyarət edilən yerlərdən olan muzey Mövlanə dövründən qalan əşyalar, əlyazmalar, kaman, səbir daşları və digər qiymətli nümunələrlə zəngindir. Burada muzeyin həyətində hər biri kiçik günbəzli 17 hücrə var. Hücrələr III Sultan Murad tərəfindən 1584-cü ildə dərvişlərin iqamətgahı üçün inşa edilib. Mövləvidə 1001 gün davam edən və çilə adlanan mənəvi təhsili tamamladıqdan sonra Dədə titulu alanlara hücrələr ayrılırdı. Hazırda həmin otaqlar əvvəlki görkəmində bərpa olunaraq əşyalarla birlikdə saxlanılır.
Muzeydə Mövlanə Cəlaləddin Rumi ilə yanaşı atası Bahəddin Vələd, oğlu Sultan Vələdin və digər yaxınlarının məzarları yerləşir. Muzeyin yuxarı bölməsində yalnız qadınlar əyləşə biliblər. Aşağıda kişilər və musiqiçilər toplaşıblar və Səma mərasimləri təşkil olunub. Səma mərasiminin təşkil edildiyi zalda çilçıraq asılıb. Bu mərasimi həyata keçirən səmazənlər mərasim zamanı çaşmamaq üçün həmin çilçıraqda özləri üçün baxış nöqtəsi müəyyənləşdiriblər.
Dərvişlər dərgaha xidmət edən insanlar olub. Hər kəs dərviş ola bilməzmiş. Onların ilk vəzifələri mətbəxdən başlayıb.
Mövlanənin geyimləri, odövrkü məişət əşyaları, ən məşhur kitabı olan Məsnəvi də muzeydə sərgilənir.
Konyaya gəlmişkən, Mövlanənin ən yaxın dostu və müəllimi, azərbaycanlı Şəms Təbrizinin məzarını da ziyarət etməmək mümkün deyil. O, Mövlanə türbəsinə yaxın bir yerdə, Şəms Təbrizi Məhəlləsində yerləşir.
Panorama Muzeyi
Müasir Konyanın mütləq görülməli olan yerlərindən biri də Konya Panorama Muzeyidir. İkimərtəbəli muzeyin birinci hissəsində Mövlanənin Konyaya gəlişi, tarixi şəxsiyyətlərlə, o cümlədən, Şəms Təbrizi ilə görüşü foto və heykəllərdə əks olunub. Həmçinin Mövlənanənin Bəlxdən Konyaya qədər keçdiyi yol, qaldığı şəhərlərin xəritəsi əks olunub.
Muzeyin aşağı mərtəbəsində isə 13-cü əsr Səlcuqlu dövründəki Konya canlandırılıb. Bu bölümdə tacirlər, sənətkarlar, Anadoluya sığınan alimlər, Konyadakı həyat öz əksini tapıb. Mavi səmadan tutmuş yerdəki daş və torpağa qədər hər şey mükəmməl şəkildə ifadə olunub. Onu da qeyd edək ki, muzeyin eksponatlarının böyük qisminin hazırlanmasında azərbaycanlı rəssamlar iştirak ediblər.
Kəpənək bağçası
2015-ci ildən açılan mərkəz Konyanın turizm baxımından ən uğurlu layihələrindəndir. Burada 5 mindən çox 35 növ kəpənək var. Kəpənək bağçasında temperatur 28 dərəcə və rütubət 80 faizdir. Olduqca qəribə və xoş aurası olan bu məkan kəpənəklər üçün əlverişli olsa da, işçilərə günboyu içəridə qalmağa icazə verilmir. Bir saat içəridə qaldıqdan sonra bir saatlıq fasilə verməlidirlər.
Konyada diqqətçəkən məqamlardan biri də tarixi abidələrin olduğu məkanlara, o cümlədən muzeylərə girişin ödənişsiz olmasıdır. Şəhəri özəl edən bir də insanların mənəvi rahatlığıdır. Bir sözlə, Konya istirahət üçün getdiyimiz sıradan şəhər deyil. Konyaya gedən yol, Konyaya aparan hər addım Həzrəti Mövlanəyə sevgidən, ehtiramdan keçir...
Gülnar Əliyeva
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 2024 18:36
- Bakcell 25 apreldə 100 000 GB kütləvi hədiyyə paylayır!
20 aprel 2024 20:10
- Respublika Pediatriya Mərkəzi yaradıldı - Direktor o oldu+Fotolar
19 aprel 2024 11:42
- Ulu öndər Heydər Əliyevin əmiləri soyqırımı cinayətlərinə məruz qalıblar – FOTO/VİDEO
9 aprel 2024 06:18
- Prezident xalqı təbrik etdi
8 aprel 2024 19:18
- 20 yaşında kəndinin muxtarı oldu - Fotolar
4 aprel 2024 21:12
- Prezident Sankt-Peterburqun qubernatorunu qəbul etdi - Yenilənib - Fotolar
3 aprel 2024 13:36
- 31 Mart soyqırımından 106 il ötür
31 mart 2024 12:22
- "Xoxan" Zərdüşt Əlizadə: "Prezident ola bilərdim, xalq kal, onlar isə Şeyx Nəsrullah idi" (MÜSAHİBƏ)
29 mart 2024 16:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 2024 11:13
- MM-də iki deputat arasında gərginlik
23 aprel 22:43
- Oğluma Ali Baş Komandanın adını verəcəyik - Fotolar
23 aprel 18:36
- NAR Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi
23 aprel 18:28
- Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi - Putin
23 aprel 08:45
- Zakir Qaralovun əmisi qızı məhkəməyə verildi
22 aprel 21:28
- Məktəb direktoru həmin qadından 300 min alıbmış
22 aprel 21:14
- Abel Məhərrəmov polkovnik-leytenantın torpağını zəbt edib?
22 aprel 18:57
- Əliyev Putinlə görüşdü - Video
22 aprel 18:45
- Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxıldı
22 aprel 18:40
- Barəsində məhkəmə istintaqı gedən Gündüz Əliyev kimi bir vəzifə sahibi Sumqayıtda necə ..?
22 aprel 12:48
- Bəraət alan şəxs, Gömrük Komitəsindən milyon yarım təzminat istədi
22 aprel 12:39
- Gürcüstan DTX məktəblərdə mümkün terror aktı ilə bağlı hərəkətə keçdi
22 aprel 11:53
- İki Avropa ölkəsi gizli şəkildə birləşməyə hazırlaşır
22 aprel 10:24
- Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
22 aprel 10:13
- Atatürk və Ərdoğanı təhqir edən şəxs həbs olundu
21 aprel 22:31
- Bu ölkə məktəblərdə rus dilinin tədrisindən İMTİNA EDİR
21 aprel 21:14
- SOCAR-ın sabiq vitse prezidenti Mikayıl İsmayılovun oğlu Xətai məhkəməsinə müraciət etdi – 100 min TƏZMİNAT
21 aprel 20:20
- BU BİTKİ ürəyi daim sağlam saxlayır
21 aprel 19:09
- Gündüz Əliyevin adına bağlı BUTA əməliyyatının gizlinləri...
21 aprel 18:53
- 700-dən artıq şagirdi məktəbdə yandıran general – o, Hitlerin başkəsəni olduğunu etiraf edib...
21 aprel 15:49
- Bakının bu ərazisində binalar əyildi – Hərəkətə keçildi - VİDEO
21 aprel 15:41
- Tovuz sakini Lətifə Hüseynova keçmiş vəkil Sevil Hacıyeva barəsində Prezidentə müraciət etdi
21 aprel 14:41
- Kürdə atası ilə batan uşağın meyiti tapıldı
21 aprel 11:37
- İndi çiyələk yeməyin, zəhərlidir - Ekspertdən xəbərdarlıq
20 aprel 20:31
- Bakcell 25 apreldə 100 000 GB kütləvi hədiyyə paylayır!
20 aprel 20:10
- Avqustda Milli Məclisə seçkilər keçirilə bilər
20 aprel 19:59
- İmran Əliyev həbs edildi
19 aprel 20:39
- İlham Əliyev 4 kəndi də qaytardı
19 aprel 20:32
- Əliyevlə Putin Moskvada görüşəcək
19 aprel 20:22
- Kəmaləddin Heydərovdan yüksək vəzifəyə təyinat (FOTO)
19 aprel 12:15