- Türkiyədə 7 günlük ümummilli matəm elan edildi
- Türkiyədəki zəlzələdə ölənlərin sayı 1600-ü ötdü
- Pul adamın gözünü elə tutub ki, ağsaqqal, qarasaqal da eşitmir!
- ŞOK - Bakıda yeni binalarda zəlzələ təhlükəsi - 4 ildir rəy verilmir
- Patriarx Kirill və keşişlərin DTK agenti olduğu təsdiqləndi- Bəs bizdə?
Korrupsiyalaşmanın Naxçıvana zərbəsi

Son günlər Naxçıvan gömrüyündə aparılan yoxlamalar, aşkara çıxarılan korrupsiya faktları ölkə gündəminin ən çox müzakirə olunan mövzularından biridir. Azərbaycan vətəndaşları haqlı olaraq Naxçıvan gömrüyündə mənimsənilən vəsaitlərin külli miqdarda oldmasından təəccüblənir, bu qədər ağır korrupsiya faktının aşkarlanmasını müsbət məqam kimi qeyd edir.
Qeyd edək ki, son 8 ildə Azərbaycanda yüksək vəzifəli, bir sıra hallarda isə mühüm dövlət qurumlarına rəhbərlik edən şəxslərin korrupsiya ittihamı ilə vəzifədən alınması, həbs olunması faktları kifayət qədərdir. Bunun da əsas səbəbi ölkədə korrupsiyaya qarşı ardıcıl mübarizənin aparılması, bu proses zamanı ən yüksək vəzifəli məmurlara belə güzəşt edilməməsidir. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə Azərbaycanda bütün şəxslərin öz əməllərinə görə cavab verəcəyini, heç bir vəzifənin məmurları cəzadan mühafizə etməyəcəyini bəyan edib. Biz son illərdə Prezidentin bu mövqeyinin korrupsiyaya qarşı mübarizədə əksini tapdığına şahid olmuşuq. Buna görə də əminliklə söyləmək olar ki, Azərbaycanın digər bölgələrində olduğu kimi, Naxçıvanda da korrupsiya, dövlət vəsaitinin mənimsənilməsi hallarına qarşı sərt tədbirlər görülür. Oradakı həbslər digər bölgələrdə və strukturlarda analoji pozuntularla bağlı tədbirlərdən heç nə ilə fərqlənmir. Bu baxımdan, burada hər hansı siyasi çalar, siyasi məna axtarmağa ehtiyac yoxdur.
Bu gün aparılan araşdırmalar göstərir ki, Naxçıvan gömrüyündə korrupsiyalaşmış dəstə özünə yer edib, xeyli müddət ərzində idxal-ixrac əməliyyatlarında yayınmalara, mənimsəmələrə yol verilib. Qeydiyyatdan yayınma xüsusilə Naxçıvana gətirilən mallarla bağlı daha yüksək olub. Nəticədə yüz milyonlarla manat vəsait qeydiyyatdan yayındırılaraq mənimsənilib.
Bunun nəticəsidir ki, Naxçıvanda adambaşına düşən ümumi istehlak payı Azərbaycanın digər bölgələrindəki göstəricidən 10 faiz az qeydə alınıb. Əslində isə bu 10 faizlik fərq Naxçıvana malların gömrükdən kənar gətirilməsi, “yeyinti” ilə bağlıdır.
Naxçıvan Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən bu ilin yanvar-sentyabr aylarında muxtar respublikada pərakəndə və əmtəə dövriyyəsi 1 millyard 310 milyon 326,9 min manat təşkil edib. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə cəmi 0,5 faiz çoxdur. Müqayisə üçün bildirək ki, eyni dövrdə ölkə üzrə pərakəndə ticarət dövriyyəsi 2021-ci ilin yanvar-sentyabr ayları ilə müqayisədə real ifadədə 2,9 faiz, o cümlədən ərzaq məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 2,3 faiz, qeyri-ərzaq malları üzrə 3,6 faiz artıb.
Əgər yalnız gömrükdə mənimsəmələr yüz milyon manatın üzərindədirsə, onda Naxçıvanda digər sahələrdə korrupsiyanın yemi olan dövlət vəsaitlərinin həcmini təsəvvür etmək elə də çətin deyil. Türkiyə və İranla birbaşa sərhədə, əlverişli ticarət və iqtisadi əlaqələrə malik bir ərazidə iqtisadi inkişafın, iqtisadi artımın niyə az olduğunun səbəbini mərz bu mənimsəmələrdə axtarmaq lazımdır. Naxçıvanın rəsmi statistikasına əsasən cari ilin 2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında Muxtar Respublikada 1 milyard 939 milyon 834 min 300 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunub ki, bu da 2021-ci ilin müvafiq dövründəki göstəricidən 2,4 faiz çoxdur. Məlumata görə, hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,9 faiz artaraq 4182,5 manat olub. Muxtar respublikada yaranan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında 797 milyon 859 min 700 manat dəyərində məhsul istehsal edilib ki, bu da 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,2 faiz çoxdur.
Vəsait qoyuluşları çərçivəsində 2022-ci ilin yanvar-avqust aylarında muxtar respublikada bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 674 milyon 786 min manat vəsait yönəldilib ki, bu da bir il öncəki göstəricidən 1,6 faiz çoxdur. Əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitin 644 milyon 911 min 800 manatı və ya 95,6 faizi tikinti-quraşdırma işlərinin payına düşüb.
Ölkə üzrə eyni vaxtda əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə iqtisadi artım 5,8 faiz təşkil edib.
Yüksək korrupsiyalaşma, dövlət büdcəsindən yayınmalar olmasaydı, bu gün Naxçıvan ölkənin ən varlı bölgələrindən birinə çevrilə bilərdi. Bölgənin kənd təsərrüfatı istehsalı potensialı çox yüksəkdir. Qardaş Türkiyə artıq neçə illərdir Naxçıvandan kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalını rüsumlardan azad edib. Belə əlverişli şərtlərin olmasına rəğmən yüksək korrupsiyalaşma bölgənin sürətli iqtisadi inkişafına imkan verməyib.
2022-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Naxçıvan Muxtar Respublika iqtisadiyyatında bir işçiyə hesablanmış orta aylıq əməkhaqqı 595,6 manat təşkil edib. Bu da 2021-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9,4 faiz çoxdur. Xatırladaq ki, bu ilin yanvar-avqust aylarında ölkə iqtisadiyyatında muzdla çalışan işçilərin orta aylıq nominal əməkhaqqı 2021-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 14,3 faiz artaraq 829 manat təşkil edib. Əməkhaqqı neft-qaz sektorunda 3 485,5 manat, qeyri neft-qaz sektorunda 778,1 manat təşkil edib. Dövlət müəssisələrində çalışan işçilərin əməkhaqları 780,1 manat, özəl müəssisələrdə isə 884,5 manat olub.
Ölkə rəhbərliyi, Prezident İlham Əliyev Naxçıvanda əlverişli iqtisadi şərtlərin yaradılmasını daim diqqət mərkəzində saxlayır. Bölgənin bütün iri infrastruktur layihələri mərkəz büdcədən maliyyələşdirilir. Hər il Naxçıvana dövlət büdcəsindən 500 milyon manat civarında dotasiya verilir. Naxçıvanın öz gəliri isə kağız üzərində 200 milyon manata belə çatmır. Halbuki real gəlirlər qeydiyyatdan yayındırılmasa, Muxtar Respublikanın öz gəlirləri indikindən dəfələrlə yüksək olardı.
2022-ci ili iyununda – dövlət büdcəsinə yenidən baxılan zaman Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin gəlirləri və xərcləri təsdiq olunmuş göstəriciyə nisbətən 28,5 milyon manat və ya 4,9 faiz, dövlət büdcəsindən ayrılan dotasiya isə 26 milyon manat və ya 6,0 faiz artırılıb. Artımdan sonra Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin cari ildəki gəlir və xərcləri bərabər olmaqla 606,1 milyon manat təşkil edəcək. Artırılmış xərclərin əsasən əmək haqlarının və sosial müavinətlərin maliyyələşdirilməsinə yönəldilməsi nəzərdə tutulur.
"2023-cü il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsinə əsasən gələn il üçün muxtar respublikanın büdcə gəlirləri 634,8 milyon manat, 2024-cü ildə 661,4 milyon manat, 2025-ci ildə 679,4 milyon manat, 2026-cı il üzrə isə 699,4 milyon manat proqnozlaşdırılıb. Başqa sözlə, 2022-ci ilin təsdiq edilmiş büdcə gəlirləri ilə müqayisədə 2026-cı ildə gəlirlər 15,4 faiz və ya 93,3 milyon manat artıq müəyyən edilib.
Qeydiyyatdan yayınmanın aradan qaldırılması, bir sıra dövlət qurumlarının ləğv edilərək, mərkəzi qurumlara tabeli idarələrə çevrilməsi nəticəsində Naxçıvanın 2023-cü il büdcəsinə bəzi dəyişikliklər olunub. Belə ki, ləğv olunmuş Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin saxlanması üçün dövlət büdcəsindən ayrılmış 11,1 milyon manat dotasiya çıxıldıqdan sonra gələn il Muxtar Respublikanın büdcə xərcləri 653,3 milyon manat təşkil edəcək. Həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikasının büdcəsinin gəlirlərinin 449,8 milyon manatı dövlət büdcəsindən ayrılan dotasiya, 185 milyon manatı Muxtar Respublikanın öz gəlirləri hesabına formalaşacaq.
Qeyd edək ki, layihənin ilkin variantında dövlət büdcəsindən Naxçıvana 480 milyon 881 min manatın ayrılması nəzərdə tutulurdu. Layihənin ikinci oxunuş üçün təqdim edilən variantına əsasən, 2023-cü ilin dövlət büdcəsinin layihəsində Muxtar Respublikanın büdcəsi üçün nəzərdə tutulmuş dotasiya 31,1 milyon manat azaldılır ki, bu, sırf komitə statusunda olan qurumların idarə statusuna dəyişməsi ilə bağlıdır. Yəni Naxçıvanın sosial-iqtisadi təminatına ayrılan vəsaitlərin həcmində hər hansı dəyişiklik edilmir.
Azərbaycanın hər bir bölgəsi kimi, Naxçıvan da dövlət rəhbərliyinin qayğısı ilə əhatə olunub. Korrupsiyaya qarşı mübarizə tədbirləri bölgənin iqtisadi inkişafını sürətləndirməyə imkan verəcək.
- Adil Xudadatov: Zakir Fərəcovun qara kassası, Kamaz sürücüsü
21 yanvar 2023 10:47
- Türkiyə Naxçıvana Baş Konsul təyin etdi
15 dekabr 2022 13:59
- “Zəng etdi ki, bacını öldürmüşəm, gəl meyiti götür”
14 dekabr 2022 08:57
- Rəşad Dağlının müstəntiqi Arif Əhmədov nə qərar verəcək?
13 noyabr 2022 15:27
- Füzulinin “Bəngü Badə”(Tiryək və Şərab) poeması narkotik və spirtli...
11 noyabr 2022 08:20
- Rəşad Dağlının oğlu: Atamı tələyə saldılar
9 noyabr 2022 17:54
- Samir dünya çempionunu öldürmək üçün onu aylarla güdüb
2 noyabr 2022 08:09
- “Hamilə arvadımla qızımı mən yox, şeytan öldürdü” - Fotolar
4 oktyabr 2022 11:27
- Xersonda otelə raket zərbəsi endirildi, deputat öldü
25 sentyabr 2022 12:02
- Maşınla üstündən keçib, sonra boğazını kəsib - Bacı-qardaşın qatili...
19 avqust 2022 14:29
- Türkiyədə 7 günlük ümummilli matəm elan edildi
06 fevral 22:46
- Türkiyədəki zəlzələdə ölənlərin sayı 1600-ü ötdü
06 fevral 22:38
- Pul adamın gözünü elə tutub ki, ağsaqqal, qarasaqal da eşitmir!
06 fevral 22:35
- ŞOK - Bakıda yeni binalarda zəlzələ təhlükəsi - 4 ildir rəy verilmir
06 fevral 18:16
- Patriarx Kirill və keşişlərin DTK agenti olduğu təsdiqləndi- Bəs bizdə?
06 fevral 17:04
- İlham Əliyev Ərdoğana zəng etdi (YENİLƏNİB)
06 fevral 15:29
- Nazir bu xanımı yüksək vəzifəyə təyin etdi (FOTO)
06 fevral 15:26
- Sabah QAR yağacaq, 12 dərəcə şaxta olacaq
06 fevral 14:09
- Millət vəkili və ailəsi dağıntılar altında qaldı
06 fevral 13:37
- Türkiyədə zəlzələ: 284 nəfər ölü, 2323 nəfər yaralı, 170 bina dağılıb
06 fevral 12:23
- Dağıntılar altından təsirli mesajlar...
06 fevral 12:13
- Türkiyədəki zəlzələ bu ölkələrdə hiss olundu - Fotolar
06 fevral 10:49
- Zeynəb Dostəliyeva vəfat etdi
06 fevral 08:40
- Rusiya təmsilçisi “Dünya gözəli” SEÇİLDİ
05 fevral 22:21
- İranın ali lideri "on minlərlə" məhbusu əfv etdi
05 fevral 22:15
- İranda İzzəddin Həsənoğlunun məzarı dağıdıldı - Fotolar
05 fevral 21:51
- Abel Məhərrəmov, Əhliman Əmiraslanov Qərbi Azərbaycana Qayıdırş..
05 fevral 19:56
- Yeni doğulan körpəsini asfaltın üstünə atan ana SAXLANILDI
05 fevral 19:45
- Köpək balığı qızı uddu.... - VİDEO
05 fevral 15:53
- Sensasiya! ABŞ Qarabağ danışıqlarının məxfi sənədlərini açdı!
05 fevral 15:04
- İranın narkoanbarı və bizim “narkobaron”lar
05 fevral 13:38
- Pərviz Müşərrəf vəfat etdi
05 fevral 13:10
- Bığ saxlamaq istəyirəm, yoldaşım qoymur - Video
05 fevral 11:59
- Sumqayıtda vəkil özünü asdı
05 fevral 11:12
- Həyat yoldaşı Vaqif Səmədoğludan danışdı - VİDEO
05 fevral 01:47
- 40 qəpiklik gediş haqqıdan milyonlar qazanan Vüsal Kərimli – Bilet satışı BNA sədrinə..
05 fevral 01:27
- Bu gün görkəmli bəstəkar Qara Qarayevin doğum günüdür
05 fevral 01:05
- Çöhrəqanlı: İranda ərəblər, bəluclar təşkilatlanıb, biz isə...
05 fevral 00:41
- Vasif Talıbovun ordenləri əlindən alınacaq- Sənin ordenaa....))
05 fevral 00:24
- Qara Qarayevin qızı: “Üzeyir Hacıbəyli - bizim olan hər şeydir” - Müsahibə
04 fevral 23:54