Modern islamın 891 illik cəzası
Reportaj19 dekabr 2022 16:22

Son zamanlar kimlərə görəsə gözlənilən, kimlərə görəsə gözlənilməz olan həbsi və cəzasının, az qala, üçüncü minilliyin sonuna uzanan müddəti ilə diqqət mərkəzindən düşməyən məşhur türkiyəli din adamı, Əməvi saray ruhunun reinkarnasiyası kimi zühur edən Adnan Oktarın Türkiyədə, daha doğrusu, islamda nə yapmaq istədiyini anlamaqda çətinlik çəkənlərin olduğunu görməmək mümkün deyil.
Adnan Oktarın Harun Yəhya sifəti bir islam teoloqudur. Yəni klassik islam etosunu modern çağın loqos və pafosuyla birləşdirmək istəyən və bu yöndə uğurları da olan bir teoloq.
İslam teoloqları Orta əsrlərdə də, xristianlıqda olduğu kimi, islamın teologiyasını yaratmaq istədilər. Ancaq anlayanda ki, islamı yunan loqosu ilə sintez etsələr, din özünün emosional gücünü itirəcək, onda bu sevdadan vaz keçdilər.
Məsələn, loqosun, məntiqin yolunun üstündə yatmış nəhəng islam əjdahası Qəzzali "Təhafütül Fəlsəfə” kitabında yazırdı: "Mən zəka və anlayış baxımından özlərinin digər insanlardan üstün olduğunu düşünən bir qrup şəxs gördüm ki, ibadətlərini tərgitmiş, namazlarını buraxmış, qadağaları məsxərəyə qoymuş və şəriətin qanunlarını pozmuşlar. Onların küfrlərinin yeganə mənbəyi Sokrat, Hippokrat, Platon və Aristoteldir. Onlar ağıllarının çoxluğu ilə məzhəbləri və şəriəti inkar edirlər. Dinin səbəblərinin uydurulmuş əfsanələr olduğuna inanırlar. Bu giclərin üzərində axmaqlığın bu qədər dərin iz buraxdığını gördükdə qədim filosofları rədd etmək, ziddiyyətlərini ortaya çıxarmaq, yollarının pis olduğunu göstərmək üçün bu kitabı yazmağa başladım”.
Günümüzün Türkiyəsindəki Adnan Oktar da kitablarında başlanğıcda islamla modern elm arasında əlaqələr qurmağa çalışırdı, bu işi öz aləmində başa çatdırdıqdan sonra enerjisini islamla modern əxlaq arasında əlaqələr axtarmağa və qurmağa yönəltdi. Qərb modernizm tarixini xatırlayın. İnkivizisiyadan sonra Avropada dinlə elm arasında qarşıdurma güc və nüfuzun elmin əlinə keçməsi ilə səngidi, ilk maarifçilərin cəhdləri nəticəsində burjua ilahi dayaqlarını itirdi və bu proses hələ də burjuanın əlində güc olaraq qalan dini əsaslar üzərinə bərkidilmiş ictimai əxlaqa yönəldi. Maarifçilərdən sonra estafeti modernistlər ələ aldı və ilk modernistlərin işi burjuanın əlində qamçıya çevrilən (indi bizdə olduğu kimi) əxlaqi önyarğıları dağıtmaq oldu. Bundan ötrü modernistlər nə etdilər? İlk növbədə bədəni ictimai mühakimənin obyekti olmaqdan məhrum etdilər. Burjua əxlaqının cəmiyyət üzərində hakimiyyətini təmin edən və kapitalizm üçün gəlir mənbəyi olan ailə qurumunu hədəfə aldılar. Marks və Engels burjua ailəsini iqtisadi maraqlar üzərində planlaşdırılmış fahişəlik adlandırdılar. Arxasınca ilk modernist şair və yazıcılar, rəssamlar (Flober, Bodler, Mane və s.) qadın bədəni üzərindən əxlaqi mühakimə örtüyünü qaldırdılar, qadın bədənini burjua əxlaqının istismarından çıxarıb kütləviləşdirdilər. Kapitalizm üçün əsas gəlir mənbəyi olan ailə məsuliyyətini madam Bovarilər günlük ehtiraslara dəyişdilər və s.
Bu gün eyni proses islam dünyasında da baş verir; ənənəvi islam ailəsi anlayışına uyğun gəlməyən yarıçılpaq qadın gözəlliyi önə çıxarılır. Qadın bədəni islam çadrasından çıxıb kütləviləşmək, ictimailəşmək istəyir. Adnan Oktarın "kedicikləri” alternativ islam qadınları idi. Modern islam əxlaqını təmsil edən füqurlar. Amma bu modernizmdə çatışmayan iki vacib qüsur vardı; birincisi, alternativ kimi təqdim və təbliğ olunan bu yarıçılpaq qadınlar qərbli həmkarlarından fərqli olaraq üsyankar təbiətə sahib deyildilər, daha çox modern hərəmxananı təmsil edirdilər. Yəni nədən çadrada deyil, mini yubkada oturduqlarını özləri də bilmirdilər. Sabah yenidən onlara burka geymələri əmr edilsə, həmən bürünəcəkdilər. Bir növ, ictimai reflekslərdən məhrum soyundurulmuş kənizlər idilər.
İkinci çatışmazlıq Adnan Oktarın öz yanaşmasında idi; o, bir burjua əxlaqını dağıdır, amma yerinə azad seçim əvəzinə başqa bir burjua əxlaqı qoyurdu; kişidən asılı olan çadralı qadını kişidən asılı olan çadrasız qadınla əvəzləyirdi. Bu əvəzləmə qadına heç bir ictimai məzmun qazandırmır; bədənlər zahirən azaddır, ruhlar, düşüncələr isə əvvəlki dişi kölələrindir. Yəni bu qadınlar öz istəklərinə görə yox, kişinin istəklərinə görə soyunublar. Bu isə Qərb modenizmi ilə daban-dabana ziddir. Buna görə də mən yazının əvvəlində "islam modernizmi” anlayışından istifadə etdim. Fərdi azadlıq olmadığı üçün bu modernizm yaradıcı fantaziyadan məhrumdur, bu modernizm Qərb modernizmindən fərqli olaraq öz musiqisini, rəssamlığını, şerini, romanını yarada bilməz, çünki hər çılpaq bədən hələ azad bədən demək deyil. Ona qalsa, əməvilərin sarayı dolu idi lüt qız bədənləri ilə, çoxusu da pulla alınmışdı kölə bazarlarından.
Aqşin Yenisey
Oxşar xəbərlər
- Əsir hərbçilər nə zaman Azərbaycana veriləcək?..
11 dekabr 2023 12:28
- Bakıda metroda müəllimi döydü və 2 il 6 ay həbs...
9 dekabr 2023 13:51
- Kabinetində güllələnən icra başçısının qızı ....
9 dekabr 2023 12:35
- Ermənistanda əsir saxlanılan Hüseyn ömürlük azadlıqdan məhrum edildi
6 dekabr 2023 14:02
- İcra başçısı ÖLDÜ
6 dekabr 2023 13:24
- Axar.az yazır - Qurban Məmmədovun babası erməni olub...Şok arxiv sənədi
5 dekabr 2023 23:19
- Alman generallarının DƏHŞƏTLİ ETİRAFI - Müharibədə hansı insanlıqdan söhbət gedə bilər?
3 dekabr 2023 17:05
- Hacı Mazanın qardaşıyam dedi və ...
2 dekabr 2023 20:41
- ABŞ Naxçıvanın Ermənistana verilməsi üçün....
2 dekabr 2023 11:39
- BANM-də Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin 100 illiyi qeyd olundu
1 dekabr 2023 15:23
Xəbər lenti
- Ömrü 5 il uzatmaq üçün necə yatmaq lazımdır?
11 dekabr 20:16
- KXCP növbədənkənar seçkiləri müzakirə etdi
11 dekabr 18:35
- Bərdədə 10 hektar taxıl sahəsi susuzluqdan məhv olur – Fərdi sahibkar Zaur Mikayılovdan kömək istədi
11 dekabr 16:34
- İlhamə Quliyevanın bacısı Əli Mirəliyevi məhkəməyə verir
11 dekabr 14:35
- Əsir hərbçilər nə zaman Azərbaycana veriləcək?..
11 dekabr 12:28
- Qarabağdan köçən ermənilər Ermənistanı tərk edir
11 dekabr 10:56
- Bu erməni qadının oğlu Qarabağda şəhid olub (VİDEO)
11 dekabr 10:43
- Nuridə Atəşidən Faiq Sücəddinova qarşı İTTİHAM....
10 dekabr 21:27
- Yaqub Zurufçunun oğlu Atilladan “Oyan, Təbriz” - VİDEO
10 dekabr 21:16
- Misir Mərdanov və Mirşahinə qarşı sui-qəsd hazırlanıbmış: Saxlanılanlar var - Video
10 dekabr 20:43
- Ali təhsilli Vətən müharibəsi iştirakçısının xadimə təyin edilməsi ilə bağlı..
10 dekabr 20:08
- Milli Məclisin sabiq üzvü Rusiyada 17 bina tikəcək - 50 milyon dollarlıq layihə
10 dekabr 17:25
- İlham Əliyev Serbiyaya getdi - FOTOLAR
10 dekabr 14:57
- Dünyanın ən varlı 10 ailəsi (SİYAHI)
10 dekabr 12:51
- Qazaxın işğal altında olan kəndlərindən illər sonra ilk görüntülər - Video
10 dekabr 12:44
- Rusiyanın Baş prokuroru yumurtanın bahalaşmasını yoxlamaq üçün göstəriş verdi
09 dekabr 15:40
- Bu ölkələrin əksəriyyəti Azərbaycanı dəstəkləyir
09 dekabr 15:02
- Bakıda metroda müəllimi döydü və 2 il 6 ay həbs...
09 dekabr 13:51
- Kabinetində güllələnən icra başçısının qızı ....
09 dekabr 12:35
- Prezident Məhərrəm Əliyevi vəzifəsindən azad etdi - Yeni təyinat
09 dekabr 12:26
- Bakcell dünyanın ən sürətlilərinin sürət tərəfdaşı oldu!
08 dekabr 15:09
- Tokayev Ermənistana səfər edəcək
08 dekabr 15:02
- Azərbaycan Hüseynlə Aqşini erməni əsirliyindən xilas edir
08 dekabr 10:57
- Moskvada Putinlə Rəisi arasında görüş keçirilir
08 dekabr 00:35
- Azərbaycan müəllimlərinin XVI qurultayı keçiriləcək
08 dekabr 00:18
- Şuşada mina partlayıb - xəsarət alan var
07 dekabr 13:32
- Gələn il fevralın 7-si qeyri-iş günü olacaq
07 dekabr 13:10
- Azərbaycanda növbədənkənar PREZİDENT SEÇKİSİ keçiriləcək
07 dekabr 12:54
- Şagird sinif yoldaşını öldürüb sonra intihar etdi - Daha 5 yaralı var
07 dekabr 12:42
- Bakıda sərnişin avtobusu evin üstünə düşdü (VİDEO)
07 dekabr 09:42
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya