Rəisin sirri-Putin ona niyə Rüstəm deyir?

Şaymiyev üçün prezidentlik onun siyasi irsinin simvollarından biri idi, Minnixanov üçün isə...
Dekabrın sonunda Tatarıstan Dövlət Şurası respublika prezidenti vəzifəsinə yeni ad – “Tatarıstan Respublikasının başçısı – Rəis” təklif ediblər. Bu hadisənin əhəmiyyətini anlamaq üçün respublikada prezident üsul-idarəsinin yaranması tarixi və siyasi kontekstini xatırlamaq lazımdır.
1991-ci ildə Boris Yeltsin Kazanda səfərdə olarkən tatarlara belə demişdi: “Uda bildiyiniz qədər suverenliyi götürün”. O vaxta qədər, digər milli bölgələr kimi, Tatarıstanda hələ Rusiya Federasiyasından müstəqil kvazi-dövlətlərin formal əlamətləri yox idi. Lakin tezliklə onlar meydana çıxdı: öz qanunverici orqanları, xarici dövlətlərlə müstəqil münasibətlər qurmaq hüququ və s. Təbii ki, hər bir belə suveren quruma öz prezidenti rəhbərlik edirdi. 1991-ci ilin avqust çevrilişi günlərində Mintimer Şaymiyev əhalini sakitləşdirdi: Rusiyanın öz prezidenti var, Tatarıstanın öz prezidenti...
2000-ci illərin əvvəllərində Rusiya Federasiyasının Konstitusiyasında hələ də " suveren dövlətlər" kimi qeyd olunan milli regionlar tədricən mərkəzə tam inteqrasiya olundular, amma onlar hələ də prezident olaraq qalırdılar.
2010-cu ilin avqustunda Çeçenistan prezidenti Ramzan Kadırov Rusiyada yalnız bir nəfərin prezident adlandırılmaq hüququ olduğunu deyərək, regional rəhbərlərin statusunun dəyişdirilməsini təklif etdi. Həmin ilin dekabrında Dövlət Duması və Federasiya Şurası tələsik müvafiq qanunu qəbul etdi. Regionlara qanunvericilikdə dəyişiklik etmək üçün 2015-ci ilin yanvarınadək “keçid dövrü” verildi. Respublikanın keçmiş prezidenti Mintimer Şaymiyev Vladimir Putini respublika üçün istisna etməyə inandırmağa çalışdılar. Görüşlərtin birində isə Putinə Tatarıstan prezidentinin adının dəyişdirilməsinə münasibəti soruşuldu. Putin cavab verdi ki, bu, respublika əhalisinin işidir, özü qərar verməlidir. Putinin açıqlaması Tatarıstan üçün “keçid dövrünü” daha 7 il uzatdı.
Kazan vəziyyətdən çıxmaq üçün başqa variantları da nəzərdən keçirdi. Hətta 2014-cü ildə yeni seçilmiş respublika parlamentinin buraxılması da ciddi şəkildə müzakirə edilirdi. Çünki formal olaraq qanunları yalnız regional deputatlar dəyişə bilərdi: parlament yoxdursa, qanun da yoxdur. Yenisi seçilənə qədər, işə başlayana qədər, mübahisə edənə qədər vaxt keçəcək.
Bəzilərinə bu prezident adı israrı qəribə görünə bilər. Doğrudanmı, vəzifənin adı Kazan üçün qədər önəmlidir? Tatarıstan rəhbərliyi federal Mərkəzə və şəxsən Putinə həmişə sadiq olub. Sabiq prezident Mintamir Şaymiyev üçün prezidentlik onun siyasi irsinin simvollarından biri idi. O, özünü tatar xalqının tarixində tatarların dövlətçiliyini çox daralmış formada da olsa, dirçəltmiş ilk şəxsiyyət kimi görürdü.
Amma hazırkı rəhbər Rüstəm Minnixanov üçün vəziyyət başqadır. Bundan əlavə, 2014-cü ildə Minnixanovun Rusiya elitası daxilində mövqeyi kəskin şəkildə gücləndi. O, fevral-mart aylarının dramatik günlərində Krıma təxminən beş dəfə gəldi - Krım tatar icmasını "Rusiyanı qəbul etməyə" inandırmağa çalışdı. Bu missiyasına görə Aleksandr Nevski ordeni də aldı. O vaxtdan bəri Putin dəfələrlə onu Rusiyanın regional liderləri arasından açıq şəkildə fərqləndirib. Məsələn, o, Minnixanova Rüstəm adı ilə müraciət edir. Minnixanov indi bəzi regional liderlərdən fərqli olaraq Qərb sanksiyalarından kənardadır. O, “Rusiya-İslam Dünyası” qrupuna rəhbərlik edir. Çox güman ki, sanksiyalar Minnixanova o səbəbdən şamil edilmir ki, o, diplomatik kommunikasiya kanalı rolunu oynayır. İndi Minnixanovun statusu hakimiyyət daxilində o qədər möhkəmdir ki, vəzifəsinin adı artıq xüsusi rol oynamır. Bununla belə, Minnixanov dəfələrlə ictimaiyyətə xatırladıb ki, Rusiya Federasiyasının Konstitusiyası regional hakimiyyət orqanlarını müstəqil formalaşdırmaq və adlandırmaq hüququnu birbaşa müəyyən edir.
Qanunla icazə verilən müddət demək olar ki, başa çatdıqda, Tatarıstan orijinal addım atmaq qərarına gəldi: Minnixanov 2020-ci ildə yenidən prezident seçildi, ona görə də o, 2025-ci ildə səlahiyyət müddətinin sonuna qədər belə qalacaq. Regionun yeni rəhbəri isə rəis adlanacaq. 1920-ci ildə Tatarıstan Xalq Komissarları Sovetinin ilk sədri Səid-Qəliyev rəsmi olaraq Tatar Respublikasının sədri (rəisi) adlanırdı.
- İranın narkoanbarı və bizim “narkobaron”lar
5 fevral 2023 13:38
- Bığ saxlamaq istəyirəm, yoldaşım qoymur - Video
5 fevral 2023 11:59
- Qara Qarayevin qızı: “Üzeyir Hacıbəyli - bizim olan hər şeydir” - Müsahibə
4 fevral 2023 23:54
- Alimpaşa Məmmədovun köməkçisi Mahir Əliyev həbsdən necə qurtuldu ?
4 fevral 2023 17:29
- Prezidentin ayırdığı 9 milyonu mədəniyyət naziri “hop” deyib yedi...
4 fevral 2023 13:42
- Sumqayıtda milyonluq “tender oyunları”: İcra başçısı mülklərini niyə satır?
4 fevral 2023 13:26
- Nəcməddin Sadıkovun oğlunun şəriki danışdı: SENSASİYA! - FOTOLAR
2 fevral 2023 23:16
- Sumqayıtda 46 milyon borc qalmaqalı: Fərəcov pulları hara xərcləyib?
2 fevral 2023 12:36
- Prezidentimiz seriallara 6 milyon ayırdı, basdılar yedilər - Video
1 fevral 2023 11:52
- Nazir FƏRARİNİ yüksək vəzifəyə təyin edib..?
31 yanvar 2023 12:47
- Baş Prokurorluqda yüksək vəzifələrə təyinatlar
07 fevral 18:15
- Mürvət Həsənov Sumqayıt şəhər prokuroru təyin edildi
07 fevral 16:18
- Leninin cəsədini Mavzoleydən oğurlamaq istədi
07 fevral 13:30
- Türkiyədə zəlzələdə ölənlərin sayı 3300-ü ötdü
07 fevral 10:55
- Türkiyədə 7 günlük ümummilli matəm elan edildi
06 fevral 22:46
- Türkiyədəki zəlzələdə ölənlərin sayı 1600-ü ötdü
06 fevral 22:38
- Pul adamın gözünü elə tutub ki, ağsaqqal, qarasaqal da eşitmir!
06 fevral 22:35
- ŞOK - Bakıda yeni binalarda zəlzələ təhlükəsi - 4 ildir rəy verilmir
06 fevral 18:16
- Patriarx Kirill və keşişlərin DTK agenti olduğu təsdiqləndi- Bəs bizdə?
06 fevral 17:04
- İlham Əliyev Ərdoğana zəng etdi (YENİLƏNİB)
06 fevral 15:29
- Nazir bu xanımı yüksək vəzifəyə təyin etdi (FOTO)
06 fevral 15:26
- Sabah QAR yağacaq, 12 dərəcə şaxta olacaq
06 fevral 14:09
- Millət vəkili və ailəsi dağıntılar altında qaldı
06 fevral 13:37
- Türkiyədə zəlzələ: 284 nəfər ölü, 2323 nəfər yaralı, 170 bina dağılıb
06 fevral 12:23
- Dağıntılar altından təsirli mesajlar...
06 fevral 12:13
- Türkiyədəki zəlzələ bu ölkələrdə hiss olundu - Fotolar
06 fevral 10:49
- Zeynəb Dostəliyeva vəfat etdi
06 fevral 08:40
- Rusiya təmsilçisi “Dünya gözəli” SEÇİLDİ
05 fevral 22:21
- İranın ali lideri "on minlərlə" məhbusu əfv etdi
05 fevral 22:15
- İranda İzzəddin Həsənoğlunun məzarı dağıdıldı - Fotolar
05 fevral 21:51
- Abel Məhərrəmov, Əhliman Əmiraslanov Qərbi Azərbaycana Qayıdırş..
05 fevral 19:56
- Yeni doğulan körpəsini asfaltın üstünə atan ana SAXLANILDI
05 fevral 19:45
- Köpək balığı qızı uddu.... - VİDEO
05 fevral 15:53
- Sensasiya! ABŞ Qarabağ danışıqlarının məxfi sənədlərini açdı!
05 fevral 15:04
- İranın narkoanbarı və bizim “narkobaron”lar
05 fevral 13:38
- Pərviz Müşərrəf vəfat etdi
05 fevral 13:10
- Bığ saxlamaq istəyirəm, yoldaşım qoymur - Video
05 fevral 11:59
- Sumqayıtda vəkil özünü asdı
05 fevral 11:12
- Həyat yoldaşı Vaqif Səmədoğludan danışdı - VİDEO
05 fevral 01:47
- 40 qəpiklik gediş haqqıdan milyonlar qazanan Vüsal Kərimli – Bilet satışı BNA sədrinə..
05 fevral 01:27