20 yanvarda Bakıya ordu yeridən Qorbaçovu dəstəklədik – Tetçer 33 il
Otuz üç il əvvəl Azəraycanda sovet ordusu tərəfindən törədilmiş hərbi cinayət xalqımızın yaddaşında öz ağır izini saxlayır.
1990-cı ilin 20 yanvarında Bakıya soxulan ordu hissələri dinc sakinlərə vəhşicəsinə divan tutdu. İçində uşaq, qadın, qoca olan yüzlərlə adam öldürüldü, minlərlə şəxs yaralandı. SSRİ hakimiyyətinin ən qara səhifələrindən olan Bakı qırğını Azərbaycanın azadlıq mübarizəsini və Qarabağ harayını susdurmaq üçün təşkil edilmişdi.
Bu faciə dünyada böyük rezonans doğursa da böyük dövlətlərin əcaib bir sükutu ilə müşayiət olundu. ABŞ, Britaniya, Fransa, Almaniya, İtaliya və digər dövlətlər SSRİ-nin öz vətəndaşlarına qarşı əl atdığı bu cinayətə göz yummağa üstünlük verdilər.
İndi həmin dövrün sənədlərini oxuduqca bu ölkələrin ikili standartlara söykənən mövqeyinin bir daha şahidi olursan.
Bu baxımdan Britaniyanın o zamanı baş naziri Marqaret Tetçerin 20 yanvar Bakı qırğını ilə bağlı etirafları maraq doğurur.
Qərb ölkələri o zaman sovet islahatçı lideri kimi təqdim etdiyi M.Qorbaçovu SSRİ-dəki yenidənqurma siyasətinin baş tutacağına ümid edirdi.
Azpost.info Britaniyanın o vaxt baş naziri postunu tutan Marqaret Tetçerin Fondundakı sənədləri araşdırarkən onun Bakı faciəsi ilə bağlı 1990-cı ildə ayrı-ayrı vaxtlarda verdiyi müsahibələrini tapıb.
Tetçer bu açıqlamalarında Azərbaycanda baş verən qırğına “anlayışla” yanaşdıqlarını deyir.
Baş nazir faciəyə İlk münasibətini yanvar qırğınından 4 gün sonra –24 yanvar 1990-cı ildə “Wall Street Journal”-a müsahibəsində bildirib.
SSRİ rəhbərinin yürütdüyü siyasəti dəstəklədiyini bildirən Tetçer deyir ki, “lap əvvəldən onun tamam fərqli bir adam olduğunu” başa düşüb. Bununla Tetçer M.Qorbaçovla 1984-cü ildəki görüşünə işarə vurub.
Daha sonra Tetçer Azərbaycana sovet ordusunun yeridilməsi ilə bağlı M.Qorbaçovun addımını şərh edir.
Baş nazir bildirir ki, guya Azərbaycanda ermənilərlə azərbaycanlılar arasında başlanmış vətəndaş müharibəsi Mixail Qorbaçovu bu addımı atmağa vadar edib: “Azərbaycanlılarla ermənilər arasında vətəndaş müharibəsi sovet ordusunu yeritməyə səbəb olub. Çünki günahsız adamlar zərər çəkirdilər. Heç kim – nə ABŞ prezidenti Buş, nə mən, nə də Fransa prezidenti Mitteran buna görə Qorbaçova etiraz etmədik. Biz bu addımın vacibliyini başa düşürdük”.
Tetçer 23 mart 1990-cı ildə “Der Spiegel” qəzetinə verdiyi müsahibəsində ikili standartların açıq təzahürünə rast gəlirik. Tetçer bu dəfə Pribaltika ölkələrinin SSRİ tərkibindən çıxmaqla bağlı apardığı siyasətinə açıq dəstək verir.
Jurnalistin “Rus tankları Litvaya daxil olsa bunu SSRİ-nin daxili işi hesab edəcəksiniz, yoxsa Britaniya etiraz edəcək?” sualına Tetçerin cavabı maraqlıdır.
Britaniyanın Baş naziri bu dəfə deyir ki, onlar Qorbaçova məsələnin güc yolu ilə həllinin mümkünsüzlüyünü bildiriblər: “Qorbaçov da bizə dedi ki, məsələni güc yolu ilə həll etmək olmaz. Azərbaycana gəlincə, orada vəziyyət vətəndaş müharibəsi həddində idi. Başa düşürsünüz, belə vəziyyətdə ordu hərəkət edirsə hər hansı tənqiddən danışmaq olmaz. Ordunun orda elədikərini heç birimiz tənqid etmədik. Çünki biz bunu başa düşürdük”.
Tetçer bildirir ki, Pribaltika ilə bağlı məsələdə faktlar vacibdir: “Burada məsələ Konstitutsiya ilə həllini tapmalıdır. Biz heç vaxt Litvanın SSRİ tərkibində olmasını tanımamışıq”.
Baş nazir bildirir ki, qarşınızda əgər böyük praktik problem durursa bu zaman sadə suallar verib onun həllinə nail olmaq olmaz. Bəzən sadə suallara verilən cavablar vəziyyəti daha da kəskinləşdirir.
Baş nazir 20 yanvarla bağlı qırğına 1990-cı ilin aprelin 3-də “Hindustan Times”-ə verdiyi müsahibəsində də toxunub.
Jurnalist Pribaltikanın taleyi ilə bağlı Tetçerə “Litvanın müstəqilliyinə qarşı SSRİ zor tətbiq edərsə bu SSRİ-yə edilən yardımlara və texnologiya dəstəyinə təsir edəcək?” sualnı verir.
Britaniya baş naziri bildirir ki, hər suala baş vermiş vəziyətə uyğun cavab vermək lazımdır: “Məsələn, Azərbaycan və Ermənistan arasında problemlər var idi. Bir mərhələdə belə görünürdü ki, elə bil bu artıq vətəndaş müharibəsinə çevriləcək. Ora ordu göndəriləndə heç kim şikayətlənmədi. Çünki vəziyyət belə yaranmışdı. Bunu biz hamımız anlayışla qarşıladıq”.
Bu müsahibədə diqqəti əsas məqam kimi 1990-cı illərdə Azərbaycanın apardığı azadlıq mübarizəsinin beynəlxalq əks-sədasının hansı meyarlardan asılı olması faktı çəkir. Digər tərəfdən, Tetçerin Azərbaycan və Qarabağla bağlı tam məlumatlı olmadığı sezilir.
Bir maraqlı məqam da var: Qərb Azərbaycanda baş verənləri SSRİ-nin “daxili işi” saysa da, Pribaltika məsələsində tam fərqli yanaşma sərgiləyir.
Azərbaycan belə mürəkkəb beynəlxalq münasibətlərin içində keçərək müstəqil dövlət kimi formalaşa bilib.
Tetçer 2-3 ildən sonra Bakıya səfər edərək Britaniya üçün Azərbaycan neftini istəməyə gəlmişdi. O zaman artıq SSRİ dağılmışdı, Qərbin “islahatçı” ulduzu M.Qorbaçov isə pitsa reklamında çəkilirdi.
Qovğalardan keçən Azərbaycan yeni ulduz kimi parlmağa başlayırdı.
Xaqani Səfəroğlu, Azpost.info
- Kramarenkonun yumruq davası, Banişevskinin etiraz çağırışları – Neftçini cəzadan Brejnev xilas edib
25 mart 2024 13:59
- Kirkorov Bakıya kimin TOY MƏCLİSİNƏ gəlib ?
25 mart 2024 13:54
- DTK-nın ən qəddar generalı – o, Andropovu da susdurmağı bacarıb
24 mart 2024 20:07
- Leyla Bədirbəylinin Amerikada yaşayan nəvəsi
23 mart 2024 19:51
- AZƏRBAYCANDAKI BEŞİNCİ KOLON-UN İŞİ ÇƏTİNDİR... – Rəsmi Bakı bu məsələdə təkbaşına qərar verə bilməyəcək
22 mart 2024 17:39
- Əsirlikdən qayıdan Ruslan Şəmkirdə yaxınları ilə bir arada - Video
22 mart 2024 12:07
- Bu gün unudulmaz sənətkar, Xalq artisti Rübabə Muradovanın doğum günüdür - FOTO
22 mart 2024 10:22
- Ruslan ailəsinə qovuşdu
21 mart 2024 23:29
- Day-dayım olsaydı, qısa zamanda … - Aysel Əlizadə
21 mart 2024 22:16
- Atamı KQB öldürdü... - Onun Andranik haqqında yazdığı romanı kim oğurlamışdı? - FOTO
17 mart 2024 19:10
- Bu gün ilk Qədr gecəsidir
28 mart 17:37
- Baş redaktorun Ədliyyə naziri Fərid Əhmədova MÜRACİƏTİ
28 mart 15:56
- İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər
28 mart 15:46
- Prezident bu qanuna dəyişiklik etdi
28 mart 15:39
- Lifttəmir-in direktoruna şiddətli töhmət verildi
28 mart 15:31
- Azneft-in baş direktoru da vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
28 mart 15:23
- Məşhur Azərbaycan filmlərində heyvanlara aktyorlardan çox qonorar verilirmiş
28 mart 11:31
- Hermosonu öpən prezident həbs oluna bilər
28 mart 11:26
- DTX sıralarında 7 Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı xidmət edir
28 mart 11:13
- Yaxın günlərdə daha 73 nəfərin adı ictimaiyyətə açıqlanacaq
28 mart 11:05
- 2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir (SİYAHI)
27 mart 22:27
- Emin Əmrullayevdən daha bir təyinat
27 mart 22:20
- Şəhid bacısı sektor müdiri təyin edildi
27 mart 22:12
- Namiq Abbasov vəfat etdi
27 mart 22:05
- Nazir Kamran Əliyevi təqaüdə göndərdi
27 mart 17:37
- BMU-ya yeni prorektor təyin olunub
27 mart 17:29
- Yüksək rütbəli keçmiş qırğız məmur Bakıda həbs olundu (TƏFƏRRÜAT)
27 mart 12:47
- Ərdoğan Ağ Evdə ilk dəfə Baydenlə görüşəcək
27 mart 12:27
- 7 günlük Novruz tətili başa çatdı
27 mart 08:37
- Biləsuvarda qadın qətlə yetirildi - Əri polisə təslim oldu+Yenilənib
26 mart 21:05
- Üç aydır ictimaiyyət qarşısına çıxmır
26 mart 20:32
- Küçədə satılan balıq və toyuq məhsulları təhlükəlidirmi? - ARAŞDIRMA - VİDEO
26 mart 10:49
- Sabahdan Azərbaycanda tətil başa çatır
26 mart 10:10
- Həkim əllərin titrəməsinin səbəblərindən danışdı
26 mart 10:05
- Sümbülə Əliyeva həbs edildi
26 mart 09:56
- Banan adı ilə aldığımız meyvə AFRİKA KARTOFU imiş - Diqqət!
25 mart 23:09
- Azərbaycan - Bolqarıstan oyununda qalib müəyyənləşmədi
25 mart 22:41
- 3 uşaq anası azərbaycanlı həkimin əlində öldü - FOTOLAR
25 mart 21:20
- Prezident və xanımına qarşı sui-qəsd cəhdinin detalları 28 il sonra açıqlandı - Əl-Qaidə-nin planı
25 mart 16:06
- Moskvadakı teraktın başçısı AĞACDA gizlənibmiş – VİDEO
25 mart 14:05