3 qardaşını müharibədə itirən nazir – ən mürəkkəb, anlaşılmaz diplomat

1945-ci ilin oktyabrın 24-də dünyanın ən güclü 50 dövləti tərəfindən yaradılmış Birləşmiş Millətlər Təşkilatının mandat sisteminə hazırda 193 ölkə daxildir. Baş Qərargahı Nyu-York şəhərində yerləşən təşkilatın əsas məqsədlərindən biri münaqişələrin sülh yolu ilə tənzimlənməsi və kollektiv tədbirlər qəbul etməklə beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunub saxlanmasıdır. Bununla bağlı bu illər ərzində BMT-də çoxsaylı dinləmələr, üzv ölkələrin dövlət başçılarının və xarici işlər nazirlərinin çıxışları səsləndirilib. Bu mötəbər tədbirlər zamanı BMT tribunasında kuryoz hadisələr də az olmayıb. Belə hadisələrdən biri 1967-ci ildə SSRİ-nin xarici işlər naziri Andrey Qromıkonun “müəllifliyi” ilə baş verib.
Qeyd edək ki, Andrey Qromıko fasiləsiz olaraq 28 il (1957-1985-ci illər) SSRİ-nin Xarici İşlər Nazirliyinə rəhbərlik edib. Hələ Stalinin hakimiyyəti illərindən beynəlxalq müstəvidə populyarlıq qazanan Qromıko xarici həmkarları arasında olduqca çətin, mürəkkəb, anlaşılmaz bir diplomat kimi tanınıb. Çox nadir hallarda üzündə təbəssüm görünən Qromıkodan “hə” cavabını az hallarda almaq mümkün olub. Elə bu səbəbdən də xarici diplomatlar onu “Cənab Yox” adlandırıblar.
Olduqca güclü yaddaşa və zəngin informasiyalara malik olan sovet diplomatı ən çətin görüşlərdə belə heç vaxt yazılı kağızlardan istifadə etməyib. Görüşlər əsnasında onun illər öncə baş vermiş bir hadisənin ən kiçik detallarına qədər faktları dəqiqliklə söyləməsi qarşı tərəfi həmişə təəccübləndirib.
Qromıko yüksək ranqlı dövlət məmurları arasında yeganə şəxs olub ki, Kremldə heç kimlə dostluq etməyib. Onun həyat tərzini avtomatlaşdırılmış maşına bənzədiblər. Nazirin gündəlik rejimi dəqiq və dəyişməz olub. İşə getməzdən əvvəl səhər saatlarında idman, işdən sonra hər gün 10 kilometr piyada gəzmək, gecə saatlarına qədər mənzilindəki, yaxud da bağ evindəki iş kabinetində işləmək.
Qromıko sağlamlıq durumuna da ciddi diqqət yetirib. O, vaxtlı-vaxtında həkim müayinələrindən keçib, həkimlərin tövsiyələrinə dırnaqarası yanaşmayıb. Nazir daha çox Krımda istirahət və müalicəyə üstünlük verib.
Qromıkonun qarderobu da həmkarlarından fərqlənib. 28 illik nazirlik fəaliyyətində onu yalnız tünd rəngli kostyumda, açıq rəngli köynəkdə və kostyumunun rənginə uyğun qalstukda görmək mümkün olub. Nazirin köhnə dəbli şlyapaları isə Amerikadan göndərilib. Qromıko yalnız bir dəfə geyim ənənəsini pozub. Kubada səfərdə olarkən Fidel Kastro sovet diplomatının şərəfinə növbəti ziyafəti açıq havada verəndə, qonaqlara ziyafətə yüngül geyimdə gəlməyi xahiş edib. Məhz həmin ziyafətdə Qromıko ilk dəfə tünd rəngli pencəyini açıq rəngli yüngül gödəkçə ilə əvəzləyib.
Nazir olduğu müddətdə Qromıkonun kabinetinə giriş-çıxış son dərəcə məhdud olub. Bir neçə nəfəri çıxmaq şərti ilə nazirliyin əməkdaşları öz rəhbərlərini yalnız televiziyada və qəzetlərdə görüblər.
Qromıkonun işdə tələbkarlığı son həddə çatıb. Hədsiz dərəcədə səliqə-sahman sahibi olan nazir əməkdaşlarından da bunu tələb edib. Ən adi arayışın 5-10 dəqiqə gecikməsi nazir tərəfindən töhmətin verilməsi ilə nəticələnib. Amma Qromıko özü yaratdığı problemi heç vaxt dilə gətirməyib. Belə ki, onun xətti o qədər anlaşılmaz olub ki, köməkçiləri nazirin əl yazmalarını oxumaqda, makinada çap etməkdə böyük çətinlik və problemlərlə üzləşiblər.
Qromıko üçün “güzəştə getmək” ifadəsi mövcud olmayıb. Təkcə xarici səfərlərdə deyil, elə Moskvada da baş katiblərlə hər hansı bir məsələnin müzakirəsində Qromıko öz bildiyinə və istədiyinə inandırmağı bacarıb. Bu cür prinsipiallıq Brejnev, Andropov, Çernenko tərəfindən qəbul edilsə də, Xruşov Qromıkonun inadkarlığını həzm edə bilməyib. 1963-cü ilin sonlarında Xruşov Qromıko haqqında qərarını açıqlayaraq onu vəzifədən uzaqlaşdıracağını gizlətməyib. Amma onun yarımçıq qalan hakimiyyət ömrü bu planın gerçəkləşməsinə imkan verməyib.
Qromıko nazir işlədiyi illərdə uzun-uzadı müzakirələrdən, davamlı görüşlərdən yorulmayıb. Üç qardaşını sovet-alman müharibəsində itirən nazir “bir günlük müharibədənsə on illik danışıqlar daha yaxşıdır” deyə bütün məsələləri, gərgin münasibətləri danışıqlar masası arxasında həll etməyə daha çox üstünlük verib.
Qromıkonun ən problemli məsələsi onun hədsiz dərəcədə istiliyə meylli olması olub. Yay-qış nazir kostyumun altından isti alt paltarı geyinib. Elə yuxarıda qeyd etdiyimiz BMT-dəki kuryoz hadisə də bununla bağlı olub. Qromıko məruzə üçün tribunaya çıxıb. Çıxışına başladıqdan 5-10 dəqiqə sonra nazir huşunu itirərək yıxılıb. Dərhal onu başqa bir otağa aparıblar. Otağın pəncərisini açıblar, ona sərin su veriblər, köynəyinin yaxalığını boşaldıblar. Bir neçə dəqiqədən sonra o, özünə gəlib və zala qayıdaraq tribunadan çıxışını davam etdirib. Həmin iclasdan sonra Qromıko Nyu-Yorkun ən tanınmış klinikalarında tibbi müayinədən keçib. Nazirin səhhətində ciddi problem aşkar edilməyib. Mütəxəssislər huşunu itirmək probleminin hansı səbəbdən yarandığını açıqlayaraq bildiriblər ki, Qromıko hədsiz dərəcədə isti geyindiyindən ürəyi sıxılıb və yıxılıb.
Buna baxmayaraq, Qromıko öz “şakər”indən əl çəkməyib. O, hətta isti Asiya ölkələrinə səfər edəndə də, temperaturun 35-40 dərəcə olduğu yerlərdə kostyumun altındakı isti alt paltarlarını çıxarmayıb.
Ağır müharibə illərini görməyinə, gərgin fəaliyyətinə baxmayaraq, Qromıko 80 il ömür sürüb. O, 1989-cu ildə 80 illik yubileyinə 3 gün qalmış vəfat edib. Sabiq naziri Kreml nekropolunda dəfn etmək planlaşdırılanda, ailə üzvləri onun vəsiyyətini dəfn komissiyasına təqdim ediblər. Vəsiyyətinə uyğun olaraq Qromıko Moskvada, Novodeviçye qəbiristanlığında dəfn edilib.
İlham Cəmiloğlu,
Musavat.com
- Parlamentin qarşısında EŞŞƏKLƏRLƏ ETİRAZ MİTİNQİ
3 iyul 2025 23:58
- Erməni parlamentində Rusiya üstündə DAVA – Butulka ilə VURDU
3 iyul 2025 13:14
- Azərbaycanın deputatı -Özbəkistanın mədəniyyət elçisi- medalı ilə təltif edilib
3 iyul 2025 13:05
- Həbsdə olan vəkil Adəm Məmmədovun əmisi hakim qarşısına çıxarılır - DTX tərəfindən saxlanılmışdı
2 iyul 2025 13:46
- Rəsmi Moskva: Azərbaycanla aramızı vurmaq istəyənlər çoxdur
2 iyul 2025 10:46
- Slovakiya azərbaycanlı diplomatı Azərbaycana səfir təyin etdi
3 iyul 2025 13:04
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 2025 11:13
- Nazir vurma cədvəlini bilmədi
30 iyun 2025 08:55
- İranın İrəvandakı səfiri: -Qərbi Azərbaycan- ifadəsi bizi qıcıqlandırır!
27 iyun 2025 17:23
- Prezident yeni səfirlərin etimadnaməsini qəbul etdi
27 iyun 2025 15:15
- Türkiyədən Rusiyaya sərt SİYASİ MESAJ - proses QIZIŞDI
05 iyul 13:37
- Bəziləri mənə dedilər ki, bu səfər sizin üçün təhlükəli ola bilər. Amma...
05 iyul 11:11
- Qarabağ xanlığının timsalında: Rusiyaya güvənmək fəlakətə gətirir
05 iyul 10:44
- Sərnişinlərin YAYDA kondisionersiz avtobus dərdi
05 iyul 09:59
- Bu gün Aşuradır
05 iyul 09:49
- Rusiyada olan Samirə dəhşət yaşadı: Azərbaycanlıların əl-qollarını bağlayıb, yerə yıxırlar...
05 iyul 09:29
- Mağazada faciə: Müdir gənc işçini boğub öldürdü - FOTO
05 iyul 00:58
- Ermənistan Rusiyaya NOTA verdi
05 iyul 00:44
- Amerikalıların 40-60 faizi Maskın yeni partiya ideyasını dəstəkləyir – ŞOK NƏTİCƏLƏR
04 iyul 21:56
- .Nişanlısı 32 İLDİR şəhid Mehmanı gözləyirmiş...
04 iyul 19:44
- Prezident Xankəndidə qonaqları qarşıladı
04 iyul 14:08
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLDİ
04 iyul 13:56
- Sibir manyakı - ovçu tayqada insanları ovlayıb, qadınları qaçırıb aylarla saxlayıb
04 iyul 12:42
- Bakıda yenə yol çökdü - Cümşüd Cümşüdlünün faciəsi təkrarlana bilər..
04 iyul 12:14
- Pezeşkian Xankəndiyə GƏLDİ
04 iyul 10:19
- Emoməli Rəhmon Füzulidədir - Yenilənib
04 iyul 10:00
- SEVGİ ilə VƏRDİŞİ necə FƏRQLƏNDİRMƏK ? 3 əlamət
04 iyul 09:51
- Rusiya Əfqanıstan İslam Əmirliyini tanıyan ilk ölkə oldu
04 iyul 09:42
- DTX-nin Yekaterinburqdan gətirdiyi İbrahimov kimdir ?
04 iyul 09:31
- GÜNAY Qurbanova YENİDƏN Avropa çempionu olub
04 iyul 02:13
- Məktəbdən çıxan müəllimənin başına torba keçirib QAÇIRANLAR ...
04 iyul 02:01
- Parlamentin qarşısında EŞŞƏKLƏRLƏ ETİRAZ MİTİNQİ
03 iyul 23:01
- Xankəndidən Şuşaya kanatla gedəcəyik- 13 dəqiqəyə...
03 iyul 21:38
- Ukrayna Rusiya Hərbi Dəniz Donanması baş komandanının müavinini məhv etdi
03 iyul 19:59
- Gürcü bədənində rus başı formalaşdırmaq xülyası – Rus şovinizmi və gürcülər...
03 iyul 19:40
- Adil Kərimli mənə dedi: Ya Xalq Artisti, ya da Prezident təqaüdü, hansını istəyirsən ?
03 iyul 14:27
- Ərdoğan sabah Xankəndiyə gələcək
03 iyul 14:14
- Erməni parlamentində Rusiya üstündə DAVA – Butulka ilə VURDU
03 iyul 13:14
- Prezident bu yolun açılışını ETDİ
03 iyul 11:58
- Emin Ağalarov Rusiyadakı konsertini ləğv etdi
03 iyul 11:48