Ədəbiyyatda KALİQULA necə oldu ki, DEMOKRAT DİKTATORA ÇEVRİLDİ
Maraqlı21 mart 2023 14:27

Şair Kəramət Kəramət yazır.
ədəbiyyatda KALİQULA
necə oldu ki, DEMOKRAT DİKTATORA ÇEVRİLDİ
..bu Roma imperiyası tarixindəki simvol-obrazın nəyi ifadə etdiyini, şübhəsiz, bilirsiz. Onu da bilirsiz ki, hər bir tarixi simanın , eyni zamanda, ədəbi obrazın meydana gəlməsi, ətə-sümüyə bürünməsi yetişdiyi sosial mühitlə bağlıdı, onu yetişdirən kübrə, su tərkibiylə birbaşa bağlıdı...burda bir mötərizə...
Beynimi qurcalayan bir fikrin kökünü araşdırıb tapmayınca rahat olmuram, məsələn , demokrat necə diktator olur, məzlum necə zalıma çevrilir, istedad kimi görünən zamanla əriyib "boz ədəbi daşıyıcıya" çevrilir, kütləviləşən (dirilən) ədəbiyyatın arxa planı-səbəbi nə (sənəti öldürmək!) və s....bu kimi suallar..
Keçək mətləbə.
Stalinizmi Xruşşovmu yumşaltdı? Eyni sistemin içində qarşı duruş olmaz ki? Sadəcə BÖYÜK ZÜLM SİSTEMİNİ qorumaq üçün Xruşşovizm gərəkdi; NECƏ Kİ RUS İMPERİYASINI QORUMAQ ÜÇÜN ÇARIN ROLUNU LENİN -STALİN OYNADI tarix səhnəsində.
Sovetizm ÇARizmin bətnindən doğulmuşdu, nəsə, tarixçilik etməyək.
40-50-ci illərdə dünyada modernizm küləkləri əsməyə başladı və sənətdəki "izm"lər yağışdan sonrakı göbələk kimi çox yayğınlaşdı.
Sənayeləşmə, elmi-texniki tərəqqi-inqilablar bəşər məfkurəsinin, içtimai münasibətlərin yeni müstəviyə keçəcəyini şərtləndirdi...və..
və...bildiyimiz ədəbiyyat da ümummodernizmin dalğaları üzərində öz varlığını sürdürməyə məcburdu, burda söhbət sovet 60-cılarından gedir.
ABŞ-da 50-ci illərdə Uolt Uitmenin adıyla bağlanan sərbəst şeirin sistemli doğuluşu təsirini göstərdi.
Ədəbiyyatdakı əyanilik və konkretlik, sovet pafos-ritorik-tribuna obrazı Qərbin modernizmi-intellekti qarşısında öz varlığını sürdürmək üçün "yumşamaya" keçdi...və, əslində, ağ bayrağını aramağa başladı. Bu yerdə Nodar Dumbadzenin "Ağ bayraqlar"ı assosiativ olaraq xatırlanar. Yeri gəlmişkən, 60-70-inci illərin gürcü ədəbiyyatı tərcümə, dramaturgiya sahəsində daha çox diqqəti cəlb edirdi, azad ruhluydu, məzlum simalı deyildi.
Sovet obrazının vahid insan tipi dağılır, yerini müxtəlif xarakterli surətlərə verirdi, qalib obraz öz yerini yazıq, taleyilə barışıq, bəzən də təktipliliyə etiraz notlarına tərk edirdi.
Sovet imperiyası Qərbin intellekti qarşısında dağıldı. Çorçilmi demişdi?-BEYİN İMPERİYASI DÖVRÜ BAŞLADI?
Rus-sovet ədəbiyyatı burdan qidalandı və doğulduğu mühitin xəstəlik-diktotirial xəstəlik simpitomlarını özüylə daşıdı. Amma , boyuna biçilmiş ədəbi obrazın kəfənini cırıb zamanı-özünü adlayıb azad, hərbir ideolojidən arına bilmədi.
Balaca-balaca ədəbi Kaliqulalar yarandı-sovet və sovet ədəbiyyatı dağıldıqdan sonra.
Bizdəki 60-cı illər ədəbiyyatının yaradıcıları ədəbi məmur oldu, eynən SSRİ ədəbiyyatındakı kimi....ortada, təbliğ olunanlar da artıq öz ömrünü ədəbi anlamda başa vurmuşlar, fizikən-zorla özlərini qorumağa başlayanda diktatura daşıyıcısı olduğu üzə çıxdı.
(Mənim maraq və əhatə dairəmdə deyil imza, isim..sadəcə mənzərəni-səhnəni göstərməyə çalışıram, əlbəttə, gördüyüm-bildiyim qədəriylə.)
Ədəbi Kaliqula ətrafındakıların -ondan ucaboyluların başını vurdurardı, hamını özünə oxşatmağa çalışar, məcbur edərdi, ona bənzəməyənləri məhv edərdi.
Hətta..dünyanın hər yerindən gətizdirdiyi Allah heykəllərinin başını kəsdirər, yerinə öz heykəlinin başını qoydurarmış.
Bildinizmi..bizim ədəbiyyatdakı kütləvilik, hamının biri-birinə oxşaması nə ilə bağlıdı?
Nə bilim, ən azından, bir versiya.
Oxşar xəbərlər
- Dövlət Baxçalı Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) sədri oldu
2 iyun 2023 23:20
- Deputatın oğlunu atasının intim fotoları ilə şantaj edib pul aldılar
2 iyun 2023 12:57
- Göyçayda güclü qasırğa: İki nəfər öldü, yaralananlar var FOTO
1 iyun 2023 07:32
- Kişineuda Azərbaycan və Moldova Prezidentlərinin görüşü oldu - Fotolar
31 may 2023 21:40
- Türkiyə prezidentləri: paşalar, ərzurumlu dostlar, xuntaçılar, baş nazir....
31 may 2023 08:12
- Elnarə Abdullayeva: “Mən cavan olmamışam, oğlan sevməmişəm” VİDEO
30 may 2023 22:50
- Habil Vəliyev 50 yaş - YUBİLEY...
30 may 2023 18:40
- Prezidentlərin təkbətək görüşü oldu
30 may 2023 14:35
- Bakıda dəhşətli qəza - Ana, uşaq və nənə öldü
29 may 2023 01:08
- Məclis-iMəbusan Böyük Millət Məclisinə necə çevrildi və ya II Əbdülhəmid
28 may 2023 00:00
Xəbər lenti
- Dövlət Baxçalı Türkiyə Böyük Millət Məclisinin (TBMM) sədri oldu
02 iyun 23:20
- Məhərrəm ayının vaxtı açıqlandı
02 iyun 23:11
- Nəcib Osmanov Azərbaycanın Koreyadakı səfirliyinin pulunu QUMARA qoyub
02 iyun 22:51
- Prezidentin ailə üzvləri ilə səmimi - Fotoları
02 iyun 22:38
- İlkin Süleymanov son söz dedi
02 iyun 18:54
- Uşaq pulu istəmək etik deyil” - Deputat
02 iyun 13:52
- Deputatın oğlunu atasının intim fotoları ilə şantaj edib pul aldılar
02 iyun 12:57
- Salyanda ölülərin qızıl dişlərini oğurlayanlar tutuldu (FOTO)
02 iyun 11:01
- Çörçillin yarımçıq siqarı satılır - Foto
02 iyun 08:42
- “Tərtər işi” üzrə bəraət alıb azadlığa çıxdı - Sədayıl Şükürovun “cinayət işi”
02 iyun 08:38
- Bayden yenə DOMBALAQ aşdı - FOTO- VİDEO
02 iyun 00:07
- Elmira Axundova getdi...Yeni səfir Ukraynada tezliklə fəaliyyətə başlayacaq
01 iyun 23:42
- Köpək balıqları delfini belə parçaladı - ANBAAN VİDEO
01 iyun 17:57
- Bakıda 175 saylı avtobusda silahlı manyak peyda olub
01 iyun 11:44
- Bu gün tanınmış rəssam Yusif Mirzənin doğum günüdür
01 iyun 11:00
- Ödəmə terminalının qarşısında vurub kişinin gözünü çıxardı
01 iyun 10:40
- İcra başçısının qızı məktəbin ərazilərini icarəyə verib: Saatı 60 manata FOTO
01 iyun 08:40
- Toyuğun "sürpriz" yumurtası görənləri ŞOK etdi
01 iyun 08:33
- Tutanxamonun əsl üz cizgiləri 3300 il sonra ortaya çıxdı
01 iyun 07:51
- 1 İyun - Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür
01 iyun 07:39
- Göyçayda güclü qasırğa: İki nəfər öldü, yaralananlar var FOTO
01 iyun 07:32
- Dövlətə xəyanətdə ittiham olunurdu, bəraət aldı
31 may 22:24
- Qoruq və muzeylərə əcnəbilər üçün giriş qiymətləri dəyişir
31 may 22:06
- Kişineuda Azərbaycan və Moldova Prezidentlərinin görüşü oldu - Fotolar
31 may 21:40
- Latviyanın XİN rəhbəri Prezident seçildi
31 may 18:19
- Bakıda ağcaqanad, rayonda itlər, ilanlar... Yığaq Çinə sataq?
31 may 15:08
- Türkiyə prezidentləri: paşalar, ərzurumlu dostlar, xuntaçılar, baş nazir....
31 may 08:12
- İşığı daha üç nəfər öləndən sonra yandırdılar - Video
31 may 07:44
- Riqada Puşkinin abidəsi şəhərin mərkəzindən götürüldü və anbara....
31 may 07:31
- Elnarə Abdullayeva: “Mən cavan olmamışam, oğlan sevməmişəm” VİDEO
30 may 22:49
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya