Ədəbiyyatda KALİQULA necə oldu ki, DEMOKRAT DİKTATORA ÇEVRİLDİ
Maraqlı21 mart 2023 14:27

Şair Kəramət Kəramət yazır.
ədəbiyyatda KALİQULA
necə oldu ki, DEMOKRAT DİKTATORA ÇEVRİLDİ
..bu Roma imperiyası tarixindəki simvol-obrazın nəyi ifadə etdiyini, şübhəsiz, bilirsiz. Onu da bilirsiz ki, hər bir tarixi simanın , eyni zamanda, ədəbi obrazın meydana gəlməsi, ətə-sümüyə bürünməsi yetişdiyi sosial mühitlə bağlıdı, onu yetişdirən kübrə, su tərkibiylə birbaşa bağlıdı...burda bir mötərizə...
Beynimi qurcalayan bir fikrin kökünü araşdırıb tapmayınca rahat olmuram, məsələn , demokrat necə diktator olur, məzlum necə zalıma çevrilir, istedad kimi görünən zamanla əriyib "boz ədəbi daşıyıcıya" çevrilir, kütləviləşən (dirilən) ədəbiyyatın arxa planı-səbəbi nə (sənəti öldürmək!) və s....bu kimi suallar..
Keçək mətləbə.
Stalinizmi Xruşşovmu yumşaltdı? Eyni sistemin içində qarşı duruş olmaz ki? Sadəcə BÖYÜK ZÜLM SİSTEMİNİ qorumaq üçün Xruşşovizm gərəkdi; NECƏ Kİ RUS İMPERİYASINI QORUMAQ ÜÇÜN ÇARIN ROLUNU LENİN -STALİN OYNADI tarix səhnəsində.
Sovetizm ÇARizmin bətnindən doğulmuşdu, nəsə, tarixçilik etməyək.
40-50-ci illərdə dünyada modernizm küləkləri əsməyə başladı və sənətdəki "izm"lər yağışdan sonrakı göbələk kimi çox yayğınlaşdı.
Sənayeləşmə, elmi-texniki tərəqqi-inqilablar bəşər məfkurəsinin, içtimai münasibətlərin yeni müstəviyə keçəcəyini şərtləndirdi...və..
və...bildiyimiz ədəbiyyat da ümummodernizmin dalğaları üzərində öz varlığını sürdürməyə məcburdu, burda söhbət sovet 60-cılarından gedir.
ABŞ-da 50-ci illərdə Uolt Uitmenin adıyla bağlanan sərbəst şeirin sistemli doğuluşu təsirini göstərdi.
Ədəbiyyatdakı əyanilik və konkretlik, sovet pafos-ritorik-tribuna obrazı Qərbin modernizmi-intellekti qarşısında öz varlığını sürdürmək üçün "yumşamaya" keçdi...və, əslində, ağ bayrağını aramağa başladı. Bu yerdə Nodar Dumbadzenin "Ağ bayraqlar"ı assosiativ olaraq xatırlanar. Yeri gəlmişkən, 60-70-inci illərin gürcü ədəbiyyatı tərcümə, dramaturgiya sahəsində daha çox diqqəti cəlb edirdi, azad ruhluydu, məzlum simalı deyildi.
Sovet obrazının vahid insan tipi dağılır, yerini müxtəlif xarakterli surətlərə verirdi, qalib obraz öz yerini yazıq, taleyilə barışıq, bəzən də təktipliliyə etiraz notlarına tərk edirdi.
Sovet imperiyası Qərbin intellekti qarşısında dağıldı. Çorçilmi demişdi?-BEYİN İMPERİYASI DÖVRÜ BAŞLADI?
Rus-sovet ədəbiyyatı burdan qidalandı və doğulduğu mühitin xəstəlik-diktotirial xəstəlik simpitomlarını özüylə daşıdı. Amma , boyuna biçilmiş ədəbi obrazın kəfənini cırıb zamanı-özünü adlayıb azad, hərbir ideolojidən arına bilmədi.
Balaca-balaca ədəbi Kaliqulalar yarandı-sovet və sovet ədəbiyyatı dağıldıqdan sonra.
Bizdəki 60-cı illər ədəbiyyatının yaradıcıları ədəbi məmur oldu, eynən SSRİ ədəbiyyatındakı kimi....ortada, təbliğ olunanlar da artıq öz ömrünü ədəbi anlamda başa vurmuşlar, fizikən-zorla özlərini qorumağa başlayanda diktatura daşıyıcısı olduğu üzə çıxdı.
(Mənim maraq və əhatə dairəmdə deyil imza, isim..sadəcə mənzərəni-səhnəni göstərməyə çalışıram, əlbəttə, gördüyüm-bildiyim qədəriylə.)
Ədəbi Kaliqula ətrafındakıların -ondan ucaboyluların başını vurdurardı, hamını özünə oxşatmağa çalışar, məcbur edərdi, ona bənzəməyənləri məhv edərdi.
Hətta..dünyanın hər yerindən gətizdirdiyi Allah heykəllərinin başını kəsdirər, yerinə öz heykəlinin başını qoydurarmış.
Bildinizmi..bizim ədəbiyyatdakı kütləvilik, hamının biri-birinə oxşaması nə ilə bağlıdı?
Nə bilim, ən azından, bir versiya.
Oxşar xəbərlər
- Bərdədə 10 hektar taxıl sahəsi susuzluqdan məhv olur – Fərdi sahibkar Zaur Mikayılovdan kömək istədi
11 dekabr 2023 16:34
- Bakcell dünyanın ən sürətlilərinin sürət tərəfdaşı oldu!
8 dekabr 2023 15:09
- Azərbaycanda 60 yaşlı qadın ilk dəfə ana oldu
6 dekabr 2023 15:58
- Kamal Sunalın həyat yoldaşı Gül Sunal - MÜSAHİBƏ
6 dekabr 2023 13:36
- İcra başçısı ÖLDÜ
6 dekabr 2023 13:24
- Şəhidin həyat yoldaşı- Səbuhi şəhid olduqdan 7 gün sonra əkiz qızlarımız dünyaya gəldi
6 dekabr 2023 10:25
- Əli İnsanov iqtidardan 8 min avro alacaq...
6 dekabr 2023 10:04
- AzTV-nin əməkdaşı MƏDƏKİÇİLTMƏ əməliyyatı zamanı ÖLDÜ....
6 dekabr 2023 00:21
- Qanuni oğru Azərbaycanlı avtoriteti VƏHŞİCƏSİNƏ DÖYDÜ, faciəvi şəkildə öldü - FOTO
5 dekabr 2023 22:24
- Telman Qasımov İrəvana MƏXFİ SƏFƏR edib...
5 dekabr 2023 14:42
Xəbər lenti
- KXCP növbədənkənar seçkiləri müzakirə etdi
11 dekabr 18:35
- Bərdədə 10 hektar taxıl sahəsi susuzluqdan məhv olur – Fərdi sahibkar Zaur Mikayılovdan kömək istədi
11 dekabr 16:34
- İlhamə Quliyevanın bacısı Əli Mirəliyevi məhkəməyə verir
11 dekabr 14:35
- Əsir hərbçilər nə zaman Azərbaycana veriləcək?..
11 dekabr 12:28
- Qarabağdan köçən ermənilər Ermənistanı tərk edir
11 dekabr 10:56
- Bu erməni qadının oğlu Qarabağda şəhid olub (VİDEO)
11 dekabr 10:43
- Nuridə Atəşidən Faiq Sücəddinova qarşı İTTİHAM....
10 dekabr 21:27
- Yaqub Zurufçunun oğlu Atilladan “Oyan, Təbriz” - VİDEO
10 dekabr 21:16
- Misir Mərdanov və Mirşahinə qarşı sui-qəsd hazırlanıbmış: Saxlanılanlar var - Video
10 dekabr 20:43
- Ali təhsilli Vətən müharibəsi iştirakçısının xadimə təyin edilməsi ilə bağlı..
10 dekabr 20:08
- Milli Məclisin sabiq üzvü Rusiyada 17 bina tikəcək - 50 milyon dollarlıq layihə
10 dekabr 17:25
- İlham Əliyev Serbiyaya getdi - FOTOLAR
10 dekabr 14:57
- Dünyanın ən varlı 10 ailəsi (SİYAHI)
10 dekabr 12:51
- Qazaxın işğal altında olan kəndlərindən illər sonra ilk görüntülər - Video
10 dekabr 12:44
- Rusiyanın Baş prokuroru yumurtanın bahalaşmasını yoxlamaq üçün göstəriş verdi
09 dekabr 15:40
- Bu ölkələrin əksəriyyəti Azərbaycanı dəstəkləyir
09 dekabr 15:02
- Bakıda metroda müəllimi döydü və 2 il 6 ay həbs...
09 dekabr 13:51
- Kabinetində güllələnən icra başçısının qızı ....
09 dekabr 12:35
- Prezident Məhərrəm Əliyevi vəzifəsindən azad etdi - Yeni təyinat
09 dekabr 12:26
- Bakcell dünyanın ən sürətlilərinin sürət tərəfdaşı oldu!
08 dekabr 15:09
- Tokayev Ermənistana səfər edəcək
08 dekabr 15:02
- Azərbaycan Hüseynlə Aqşini erməni əsirliyindən xilas edir
08 dekabr 10:57
- Moskvada Putinlə Rəisi arasında görüş keçirilir
08 dekabr 00:35
- Azərbaycan müəllimlərinin XVI qurultayı keçiriləcək
08 dekabr 00:18
- Şuşada mina partlayıb - xəsarət alan var
07 dekabr 13:32
- Gələn il fevralın 7-si qeyri-iş günü olacaq
07 dekabr 13:10
- Azərbaycanda növbədənkənar PREZİDENT SEÇKİSİ keçiriləcək
07 dekabr 12:54
- Şagird sinif yoldaşını öldürüb sonra intihar etdi - Daha 5 yaralı var
07 dekabr 12:42
- Bakıda sərnişin avtobusu evin üstünə düşdü (VİDEO)
07 dekabr 09:42
- Prezident İlham Əliyev ABŞ Dövlət katibinin köməkçisini qəbul edib
06 dekabr 17:33
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya