Ədəbiyyatda KALİQULA necə oldu ki, DEMOKRAT DİKTATORA ÇEVRİLDİ
Maraqlı21 mart 2023 14:27

Şair Kəramət Kəramət yazır.
ədəbiyyatda KALİQULA
necə oldu ki, DEMOKRAT DİKTATORA ÇEVRİLDİ
..bu Roma imperiyası tarixindəki simvol-obrazın nəyi ifadə etdiyini, şübhəsiz, bilirsiz. Onu da bilirsiz ki, hər bir tarixi simanın , eyni zamanda, ədəbi obrazın meydana gəlməsi, ətə-sümüyə bürünməsi yetişdiyi sosial mühitlə bağlıdı, onu yetişdirən kübrə, su tərkibiylə birbaşa bağlıdı...burda bir mötərizə...
Beynimi qurcalayan bir fikrin kökünü araşdırıb tapmayınca rahat olmuram, məsələn , demokrat necə diktator olur, məzlum necə zalıma çevrilir, istedad kimi görünən zamanla əriyib "boz ədəbi daşıyıcıya" çevrilir, kütləviləşən (dirilən) ədəbiyyatın arxa planı-səbəbi nə (sənəti öldürmək!) və s....bu kimi suallar..
Keçək mətləbə.
Stalinizmi Xruşşovmu yumşaltdı? Eyni sistemin içində qarşı duruş olmaz ki? Sadəcə BÖYÜK ZÜLM SİSTEMİNİ qorumaq üçün Xruşşovizm gərəkdi; NECƏ Kİ RUS İMPERİYASINI QORUMAQ ÜÇÜN ÇARIN ROLUNU LENİN -STALİN OYNADI tarix səhnəsində.
Sovetizm ÇARizmin bətnindən doğulmuşdu, nəsə, tarixçilik etməyək.
40-50-ci illərdə dünyada modernizm küləkləri əsməyə başladı və sənətdəki "izm"lər yağışdan sonrakı göbələk kimi çox yayğınlaşdı.
Sənayeləşmə, elmi-texniki tərəqqi-inqilablar bəşər məfkurəsinin, içtimai münasibətlərin yeni müstəviyə keçəcəyini şərtləndirdi...və..
və...bildiyimiz ədəbiyyat da ümummodernizmin dalğaları üzərində öz varlığını sürdürməyə məcburdu, burda söhbət sovet 60-cılarından gedir.
ABŞ-da 50-ci illərdə Uolt Uitmenin adıyla bağlanan sərbəst şeirin sistemli doğuluşu təsirini göstərdi.
Ədəbiyyatdakı əyanilik və konkretlik, sovet pafos-ritorik-tribuna obrazı Qərbin modernizmi-intellekti qarşısında öz varlığını sürdürmək üçün "yumşamaya" keçdi...və, əslində, ağ bayrağını aramağa başladı. Bu yerdə Nodar Dumbadzenin "Ağ bayraqlar"ı assosiativ olaraq xatırlanar. Yeri gəlmişkən, 60-70-inci illərin gürcü ədəbiyyatı tərcümə, dramaturgiya sahəsində daha çox diqqəti cəlb edirdi, azad ruhluydu, məzlum simalı deyildi.
Sovet obrazının vahid insan tipi dağılır, yerini müxtəlif xarakterli surətlərə verirdi, qalib obraz öz yerini yazıq, taleyilə barışıq, bəzən də təktipliliyə etiraz notlarına tərk edirdi.
Sovet imperiyası Qərbin intellekti qarşısında dağıldı. Çorçilmi demişdi?-BEYİN İMPERİYASI DÖVRÜ BAŞLADI?
Rus-sovet ədəbiyyatı burdan qidalandı və doğulduğu mühitin xəstəlik-diktotirial xəstəlik simpitomlarını özüylə daşıdı. Amma , boyuna biçilmiş ədəbi obrazın kəfənini cırıb zamanı-özünü adlayıb azad, hərbir ideolojidən arına bilmədi.
Balaca-balaca ədəbi Kaliqulalar yarandı-sovet və sovet ədəbiyyatı dağıldıqdan sonra.
Bizdəki 60-cı illər ədəbiyyatının yaradıcıları ədəbi məmur oldu, eynən SSRİ ədəbiyyatındakı kimi....ortada, təbliğ olunanlar da artıq öz ömrünü ədəbi anlamda başa vurmuşlar, fizikən-zorla özlərini qorumağa başlayanda diktatura daşıyıcısı olduğu üzə çıxdı.
(Mənim maraq və əhatə dairəmdə deyil imza, isim..sadəcə mənzərəni-səhnəni göstərməyə çalışıram, əlbəttə, gördüyüm-bildiyim qədəriylə.)
Ədəbi Kaliqula ətrafındakıların -ondan ucaboyluların başını vurdurardı, hamını özünə oxşatmağa çalışar, məcbur edərdi, ona bənzəməyənləri məhv edərdi.
Hətta..dünyanın hər yerindən gətizdirdiyi Allah heykəllərinin başını kəsdirər, yerinə öz heykəlinin başını qoydurarmış.
Bildinizmi..bizim ədəbiyyatdakı kütləvilik, hamının biri-birinə oxşaması nə ilə bağlıdı?
Nə bilim, ən azından, bir versiya.
Oxşar xəbərlər
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
19 iyul 2025 00:28
- İki bacı çayda boğulub öldü
17 iyul 2025 21:36
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 2025 23:03
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 2025 12:31
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 2025 11:01
- Ukraynada azərbaycanəsilli qadın hərbi qulluqçu həlak oldu
13 iyul 2025 19:53
- Kişinin mədəsindən 27 alışqan və QƏPİK çıxardılar - FOTO
13 iyul 2025 09:23
- Aİ-də nə qədər insan yaşayır? - Ən çox əhaliyə sahib ölkə bəlli oldu
12 iyul 2025 17:42
- Prezident Əl Şaraa ilə görüşdü - Fotolar
12 iyul 2025 14:35
- Elə bilirdim ürəyim tab gətirməz, getdim, tamam başqa insan oldum...- Polad Həşimovun XANIMI
12 iyul 2025 14:28
Xəbər lenti
- Fərhad Əhmədovdan 6 milyon dollar rüşvət istənilib - Gəmisinin həbsdən azad olunması üçün...
19 iyul 01:49
- Alimlər nəsli kəsilməkdə olan növləri xilas etməyin yolunu tapdı
19 iyul 01:29
- AMAZONİYA - Azərbaycanda qadın dövləti
19 iyul 01:17
- NAXÇIVAN hoteli sökülür
19 iyul 00:56
- Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
19 iyul 00:24
- Proporsional seçki sisteminin bərpasına heç bir ehtiyac yoxdur - Əli Hüseynlidən SENSASİON MÜSAHİBƏ
18 iyul 23:50
- Azərbaycan MDB-dən çıxır? - Rusiyadan cavab
18 iyul 22:45
- Prezident onlara müraciət ünvanladı
18 iyul 11:51
- Məzuniyyətə gələn hərbçimiz özünü evində ASDI
18 iyul 11:33
- Belçika parlamentindən Azərbaycana qarşı ədalətsiz və qərəzli qətnamə
18 iyul 10:46
- Alen Simonyan boşaldı - Modellə sevgilidir
18 iyul 10:26
- Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik
18 iyul 09:43
- Ersin Tatar: İlham Əliyev hər zaman bizə sahib çıxıb
18 iyul 09:18
- Rusiya Kilsəsi: Seks cənnətə aparan yoldur
18 iyul 01:56
- Şıxlinski mənim xahişimlə saxlanıldı, Nisanovun bazarı... - Mironov
18 iyul 00:20
- Əli Həsənovla Səttar Möhbalıyevin qudalığı BİTDİ...
17 iyul 23:43
- Ukraynada yeni baş nazir: Müstəqillik tarixində ikinci dəfə...
17 iyul 23:29
- Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər (FOTO)
17 iyul 22:45
- Rusiyada general dələduzluğa görə həbs edildi
17 iyul 21:55
- İki bacı çayda boğulub öldü
17 iyul 21:36
- Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - ZON-a köçürüləcək
16 iyul 20:42
- 1 qramı 5000 dollardan başlayır: Qazaxıstanda dünyanın ən bahalı metalı hasil olunur
16 iyul 01:07
- Kətan toxumu, qaynar su... - Minlərlə manatınız cibinizdə qalacaq
15 iyul 23:28
- Ferma sahibi çobanın arvadı ilə münasibətdə oldu: Ərim şübhələndi, dedim ki, bir daha...– ŞOK
15 iyul 23:03
- Rusiya Şahin Şıxlinskinin oğlunu həbs etdi
15 iyul 22:36
- İlham Əliyev: Demokratiya və Milli Birlik Günü güclü və sarsılmaz iradənin tarixdir
15 iyul 12:31
- Hansı Avropa ölkələrində ən yüksək maaş verilir?
15 iyul 11:42
- Tibbin atası İbn-i Sina-dan şəkər xəstəliyinə çarə
15 iyul 11:01
- Putin: Rusiyada QADIN çatışmır – Statistikanı özü etiraf etdi
15 iyul 01:21
- Məleykə Abbaszadə qadınları SAĞMAL İNƏKLƏ müqayisə etdi: Gündə sağılmaq ağırdır..
15 iyul 00:33
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya