- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
İslam dünyasını monqollardan xilas edən hadisə - Ayn-Calut döyüşü

Qardaşı, Böyük Monqol xanı Mongkə tərəfindən qərbə göndərilən Hülakü xan Azərbaycanı, daha sonra Abbasilər xilafətinin paytaxtı Bağdadı 1258-ci ildə işğal etdi. İslam paytaxtı Bağdad heç bir vaxt belə dağıntıya məruz qalmamışdı. Elm və mədəniyyət mərkəzi darmadağın edilir , sonuncu Abbasi xəlifəsi isə edam edilir. Monqollar üzünü Dəməşq və Hələbə çevirir. Növbə zəbt olunmamı sonuncu islam dövləti - Məmlük sultanlığının idi.
Hülakü xanın məşhur məktubu: Məscidlərinizi dağıdacaq və Allahınızın zəifliyini ortaya qoyacağıq...
1260-cı ilin əvvəlində Hülakünün sərkərdəsi Kitbuğa Məmlük Sultanı Kutuza Hülaki xanın təhdid dolu məktubu göndərir:
Şərq və qərb hökmdarları hökümdarı böyük xaqandan. Qılınclarımızdan qaçan Məmlük hökmdarı Kutuza. Digər ölkələrə nələr olduğunu görməli və bizə təslim olmalısınız. Böyük bir imperiyanı necə fəth etdiyimizi və oradakı iğtişaşların kökünü necə kəsdiyimizi eşitmisiniz. Neçə-neçə belə böyük əraziləri fəth etdik, oradakı bütün insanları öldürdük. Özünüzü ordularımızın qorxusundan azad edə və qaça bilməzsiniz. Atlarımız sürətli, oxlarımız kəskin, qılınclarımız ildırım kimidir. Qəlblərimiz dağlar qədər sərt, əsgərlərimiz qum qədər çoxdur. Allaha dua etməyinizin faydası yoxdur. Nə göz yaşları, nə də fəryad bizə təsir edə bilməz. Yalnız himayəmiz üçün bizə yalvaranlar təhlükəsiz olacaqlar. Müharibə atəşini alovlandırmazdan əvvəl cavab verməyə tələsin. Qarşı çıxsaz, ən dəhşətli fəlakətlərə düçar olacaqsınız. Məscidlərinizi dağıdacaq və Allahınızın zəifliyini ortaya qoyacağıq. Daha sonra sizi uşaqlar və qocalarınızla birlikdə məhv edəcəyik.
Məmlüklər monqollara meydan oxuyur...
Kutuz monqollara təslim olmayan digər dövlətlərin başına nələr gəldiyini yaxşı bilirdi. Lakin dərhal təslim olmağı düşünməyərək əmirləri ilə vəziyyəti müzakirə edir. Alınan qərarlara görə monqollara tabe olunmayacaq və onlara sona qədər müqavimət göstəriləcəkdi. Kitbuğanın elçiləri dərhal edam edilir. Bu o dövrdə geriyə dönüşün olmadığı, ya ölüm ya qalım məsələsi demək idi.
Kutuz sonradan onu devirəcək olan sərkərdəsi Baybarsa arxalanırdı. Keçmiş qul olan Baybars artıq xaçlılarla döyüşlərdə özünün sərkərdəlik məharətini sübut etmişdi.
Monqollar da öz növbəsində xaçlılarla ittifaqa cəhd edir. Monqollar məmlüklərlə daim müharibə vəziyyətində olan Əkka şəhərininin xaçlı baronları ilə ittifaqa az qala əmin idilər. Lakin Sidon xaçlıları ilə münaqişədə Kitbuğanın nəvələrindən birinin ölümü ilə nəticələnən hadisədən sonra franklar və monqollar arasında gərginlik qəzəblənmiş Kitbuğanın Sidon şəhərini talan etməsi ilə nəticələnir.
Hadisədən dərs çıxaran və məmlüklərlə ənənəvi düşmənçilik münasibətləri olmasına baxmayaraq Əkka baronları monqolları özləri üçün daha böyük təhlükə hesab edərək bu iki qüvvə arasında neytral qalmağı üstün tutdular. Onlar hətta Misir məmlüklərinin öz ərazilərindən keçərək təhlükəsiz şəraitdə şimala yürüş etmələrinə və hətta ordunun yenidən təchizatı üçün Əkka yaxınlığında düşərgə salmalarına icazə verdilər.
Monqolların yeni ittifaqı - erməni və gürcülərin birləşmiş dəstələri monqollara qoşulur
İlk öncə hərəkətə keçən, tərkibinə daxil etdiyi Gürcüstan krallığı və Kilikaya erməni çarlığından da 500-ə yaxın qoşun əldə etmiş monqollar oldu. Monqolların ermənilər və gürcülərlə gücləndirilmiş qoşunlarının İordan çayını keçməsi xəbərini aldıqda Sultan Kutuz və qüvvələri cənuba — İsrail vadisindəki Ayn-Calut adlı yerə doğru irəlilədilər.
Kitbuğa monqolların ard arda əldə etdikləri qələbələrdən məst olmuşdu. O məmlüklərin döyüş qüvvəsini və coğrafi ərazini nəzərə almırdı. Təkəbbürlük isə bəzən bütün döyüşün taleyini dəyişir.
Monqollardan fərqli olaraq Məmlüklərin sayı az qala iki dəfə az idi ancaq onlar öz ərazilərini yaxşı tanıyırdı. Kutuz döyüşdən əvvəl qoşunun əsas hissəsini dağlıq ərazidə gizlədir.
3 sentyabr 1260-cı il!
İki ordu saatlarla davam edən döyüşdə üz-üzə gəldi. Baybars həm monqolları qıcıqlandırmaq, həm də ordunun daha çox hissəsini qorumaq üçün, əsasən, vur-qaç taktikasından istifadə edirdi. Baybars erkən yaşlarından qaçqın kimi uzun illər bu ərazidə yaşadığı üçün döyüşün ümumi strategiyasını hazırlamaq ona tapşırılmışdı. Monqollar növbəti ağır hücumunu həyata keçirdikdə Baybars son dəfə geri çəkilirmiş kimi hərəkət etdi və monqolları məmlüklərin ağacların arasında gizlənmiş dəstələri olan dağlıq əraziyə gətirərək pusquya saldı. Artıq Baybars və qoşunlarının irəli-geri hərəkət etməsindən hiddətlənmiş Monqol hökmdarı Kit Buğa ağır səhv etdi. O, bunun pusqu olacağından şübhələnmək əvəzinə bütün ordu ilə məmlüklərin üzərinə yürüş etdi. Monqollar dağlıq ərazilərə çatdıqda gizlənmiş məmlüklər oxlar atmağa və süvarilərlə hücuma keçməyə başladılar. Kitbuğa dərhal tələyə salındığını anladı. Zira, mühasirə hər tərəfdən mühasirəyə alınmışdı.
Qəzəblənmiş monqol dəstələri vuruşmağa davam edərək xilas olmaq güclü və aqressiv mübarizə aparmağa başladılar. Məmlüklər də yorulmuş və ruhdan düşməyə başlamışdı. Məmlüklərin sol qanadının məhvinə və monqolların mühasirədən çıxmasına çox az zaman qalmışdı.
Bu zaman döyüşü uzaqdan izləyən Kutuz döyüş dəbilqəsini irəli atdı. İslam qoşununun ruhdan düşmüş sərkərdələri qılıncını əlindən tutaraq düşmən sıralarına dəlicəsinə soxulan öz liderləri Kutuza baxdılar. Kutuz ordusunu qətiyyətli olmağa səslədi və " Ey İslam! Ya Allah, qulun Kutuza monqollara qarşı kömək et”.. deyərək məmlüklərin zəifləmiş qolunun müdafiəsinə başçılıq etdi.
Döyüş artıq coğrafi və psixoloji cəhətdən üstünlüyü ələ alan məmlüklərin xeyrinə idi və nəhayət, onlar monqolları geri çəkilməyə məcbur etdilər. Kitbuğa məmlüklər tərəfindən əsir götürüldü. Əsir düşmüş Kitbuğa Hülakü xanın bu məğlubiyyətə görə vəhşi qisas alacağını dedikdən sonra başı kəsilir. Məğlubiyyətdən sonra monqol ordusunun əsgərləri ya Baybarsın əsgərləri, ya da yerli əhali tərəfindən öldürüldü.
Döyüş bütöv bir coğrafiyanın taleyini həll edir!
Hülaki xan məmlüklərdən dərhal qisas ala bilmədi. Böyük monqol xanının taxt tacı uğrunda mübarizə gedirdi. Üstəlik də Elxanilərin şimalında yerləşən Qızıl Ordanın hökmdarı Bərkə xan İslamı qəbul etmiş və əmisi oğlunun İslamın mənəvi və inzibati mərkəzi olan Abbasilər xilafətini işğal etməsini vahiməli bir şəkildə qarşılamışdı. Bərkənin həm müsəlman olduğunu, həm də əmisi oğluyla münasibətlərinin yaxşı olmadığını öyrənən məmlüklər Bərkə və onun xanlığıyla əlaqələri yaxşı saxlamağa xüsusi diqqət göstərirdilər.
Hülakü xan Kitbuğanın andını yerinə yetirə bilmir. Ölümündən bir qədər əvvəl Hülakü xan məmlüklərin üzərinə yalnız iki tüməndən ibarət ordu göndərə bilmişdi. Məmlüklər bu hücumu da dəf edə bilir.
Ayn-Calut qələbəsi təkcə Misiri deyil, Suriyanı da monqol hökmranlığından azad etdi. Çingiz xanın dünya ağalığı və dünya ağalığı ideyasından yola çıxaraq qarşılarında heç bir gücün dayana bilməyəcəyini düşünən Elxanilər Məmlüklər tərəfindən dayandırıldı. Məmlüklərin Elxanilərə qarşı qazandıqları uğurlar və bunun nəticəsində İslam dünyasında nüfuzlarının artması Osmanlı İmperatorluğunun yüksəlişinə qədər onların regionda ən mühüm siyasi güc olmasına səbəb oldu.
Ayn-Calutda məmlük və monqol qüvvələrinin toqquşması dünya tarixinin ən mühüm döyüşlərindən biridir -. Bu döyüş 751-ci il Talas döyüşü ilə müqayisə oluna bilər - çünki həm İslam, həm də Qərb sivilizasiyasının taleyini həll edirdi. .Hülakü qayıtdıqdan sonra monqollar Misiri ələ keçirə bilsəydilər, şübhəsiz ki, Şərqi Afrikadakı Cəbəllütariq boğazına qədər gedəcəkdilər. Tarixdə Osmanlı imperiyası yarana biləcəkdimi və ya Avropada İntibah baş verə bilərdimi? Onda dünya yəqin ki, bu gün çox fərqli bir yer olacaqdı...
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
1 iyul 2025 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 2025 23:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 2025 16:49
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 2025 15:48
- Ruslar Ukraynaya qarşı döyüşmək istəmirlər – daha bir hərbi çağırış məntəqəsində yanğın...
30 iyun 2025 11:20
- Qarabağdakı məğlubiyyətiniz bu həqiqətin dərs çıxarmalı olduğunuz parlaq bir təzahürüdür
30 iyun 2025 09:31
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 2025 09:18
- Dünyada ən populyar kişi və qadın adı: Biri İslam, biri Xristian..
29 iyun 2025 23:53
- Qadın əsgərlər: hansı ölkələrdə xidmət məcburidir, hansı ölkələrdə könüllü?
29 iyun 2025 22:08
- Samuxda 86 yaşlı qadının üzərində zorakılıq əlamətləri olan yanmış meyiti aşkarlanıb
29 iyun 2025 20:17
- Rusiyanın hüquq-mühafizə orqanlarının hüquqazidd əməllərinin arxasında siyasi motivlər dayanır ŞƏRH
01 iyul 00:29
- DGK-nın şöbə rəisi: Mən RÜŞVƏT almamışam, 55 MİN manat ŞİRİNLİK almışam
30 iyun 23:55
- Ərdoğan Azərbaycana GƏLİR
30 iyun 22:58
- Bəylər Eyyubovun yerinə təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir? – DOSYE
30 iyun 17:51
- Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı - Bu posta gətirildi
30 iyun 17:46
- Bakıda 400 nəfərin gizlənə biləcəyi yeraltı BUNKER: Harada yerləşir? (FOTO)
30 iyun 16:59
- Veysəloğlu-nun elan etdiyi -Qida Təhlükəsizliyi Ayı- çərçivəsində növbəti məhsuldar görüş AQİSA ilə keçirildi
30 iyun 16:49
- Təyyarəmizi Qazaxıstan vurubmuş – Samir Vəliyev özünü rüsvay etdi
30 iyun 16:43
- İki İosifin və iki ittifaqın intriqası – Tito dirənməsə, Moskva və London Balkanı böləcəkmiş
30 iyun 16:26
- Prezident Fikrət Məmmədovla bağlı Sərəncam imzaladı
30 iyun 16:19
- Cümşüd Cümşüdlünün ölümünə səbəb olan kanal bu qurumun balansındadır, cinayət işi başlandı
30 iyun 15:48
- Yekaterinburqda öldürülən qardaşların cənazələri yaxınlarına təhvil verildi
30 iyun 15:30
- Rusiyanın imperiya siyasəti açıq formaya keçir
30 iyun 12:28
- Ruslar Ukraynaya qarşı döyüşmək istəmirlər – daha bir hərbi çağırış məntəqəsində yanğın...
30 iyun 11:20
- ŞOK! Putinin mümkün varisləri açıqlandı – Rusiya elitası yeni dövrə hazırlaşır
30 iyun 11:13
- Azərbaycanda BAYRAM- Qeyri-iş günü bir də 4 aydan sonra olacaq
30 iyun 10:46
- Qarabağdakı məğlubiyyətiniz bu həqiqətin dərs çıxarmalı olduğunuz parlaq bir təzahürüdür
30 iyun 09:31
- Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı (FOTO)
30 iyun 09:17
- Nazir vurma cədvəlini bilmədi
30 iyun 08:55
- Rusiya ordusu Zelenskinin bunkerini məhv etdi
30 iyun 01:42
- 15 yaşa qədər qız uşaqları peyvəndlənsin – Həkimlərdan ÇAĞIRIŞ
30 iyun 01:33
- Guya polisi görəndə qardaşlarımın ürəyi dayanıb - VİDEO
30 iyun 01:04
- İran rəhbərliyindən yaralı erməniyə xüsusi dəqqət
30 iyun 00:40
- Dünyada ən populyar kişi və qadın adı: Biri İslam, biri Xristian..
29 iyun 23:53
- Rusiyanın daha bir şəhərində azərbaycanlılara qarşı təqiblər başlayıb
29 iyun 23:20
- Qadın əsgərlər: hansı ölkələrdə xidmət məcburidir, hansı ölkələrdə könüllü?
29 iyun 22:08
- Korrupsiyaya qarşı Mübarizə İdarəsi Ağsu RİH-nin başçısı Rövşən Bağırovun əməllərini görmür ?
29 iyun 21:57
- Samuxda 86 yaşlı qadının üzərində zorakılıq əlamətləri olan yanmış meyiti aşkarlanıb
29 iyun 20:17
- Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının Yekaterinburqda azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdiyi zorakılıq – dövlət səviyyəsində cinayətin yeni mərhələsi
29 iyun 19:26
- Rusiya ilə bağlı qərar -Dream Fest-ə də təsir etdi – Siyahı dəyişəcək
29 iyun 19:15