Avstriya baronu olmuş Nadir Şahın oğlu (FOTO)
Müsahibə13 avqust 2023 16:41
Avstriya baronu olmuş Nadir Şahın oğlu (FOTO)
Təqdim etdiyim fotoda Nadir şahın 1736-cı ildə anadan olan oğlu Mustafa Əli Mirzə xandır. Nadir Şahdan sonra taxt-tac ona qalmalı idi. Bunun üçün 9 yaşında Hindistanın Dehli şəhərinə aparılır. Burda ona təlimlər keçirilir, dil öyrədilir, savaşın incəlikləri barədə dərslər deyilirdi. Onun Dehliyə gəlməsi Nadir Şahın buranı fəth etməsi ilə bağlıdır. (Bax: Constantin von Wurzbach: Semlin, Johann Joseph Freiherr von. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 34. Theil. Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien 1877, S. 82)

Müasir Hindistanın şimalını, Pakistanı ələ keçirən Nadir şah 1739-cu ilin martında Karnal döyüşündə qələbə qazanaraq Dehliyə daxil oldu. Beləliklə də, bütün döyüşlərdə qələbə qazanan Nadir moğolların paytaxtı olan şəhərə daxil oldu. Nadir şahın şərqdə qələbəsindən sonra geri dönüb, qərbdəki əsas rəqib olan Osmanlı imperiyası ilə müharibəyə başlamaq üçün şəraitin yarandığı demək idi. Həmçinin Nadir şahı qərbə yürüş zamanı Şimali Qafqaza və Mərkəzi Asiya yürüşlərinin həyata keçirilməsi də gözləyirdi.
Avropanı qorxuya salan bu qələbə xüsusilə ingilisləri narahat edirdi. İngilis tarixçisi Maykl Eksvorti yazır: "Nadirin Hindistan yürüşü və qələbəsi ingilislərin Şərqi Hindistan Şirkətinə oradakı real vəziyyəti, imperiyanın çox zəifliyini göstərdi və onları bu güc boşluğunu doldurmağa tələsdirdi” (Bax: Michael Axworthy. The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant. I.B.Tauris. 2006.)
Məhz bu narahatlıq "Şərqin Napoleonu” və "İkinci Makedoniyalı İsgəndər” adlanan Nadir Şahın sui qəsdi ilə nətciləndi və qətlə yetirildi. Onun ölümündən sonra Əfşarilər sülaləsində rəqabət döyüşləri baş verdi - qardaşı oğlu Əliqulu xan Adil şah adıyla hakimiyyəti ələ aldı. Əliqulu xanın əmri ilə Kelatda Rzaqulu Mirzə, Nadir şahın övlad və nəvələrindən daha 16 nəfəri qətlə yetirildi. Qətlə yetirilənlər arasında Nadir şahın kiçik yaşlı övladları və nəvələri var idi. O, Şahin oğlu Mirzə Əli xanın da ölümünə fitva verir. Lakin Nadir şah xəyanət nəticəsində öldürüləndən sonra şaha sadiq insanlar onun oğlunu qaçırıb İstanbulda gizlədirlər. (Bax: Ahmad Saberi, Ein persischer Prinz in Wien, in: TAWAN, Magazin des Vereins Iranischer Ingenieure/innen in Österreich, Wintersemester 2002/2003, pp---8)
İstanbuldan isə onu ilk olaraq Almaniyanın Habsburq şəhərinə aparırlar. Burada onu qısa müddətlik həbs edirlər. Yerli məhkəmə sistemi onu "Fars” agenti olmaqda ittiham edir. Burada onunla bağlı aparılan araşdırmalar İmperatora göndərilir. Onun haqqında eşidən 1740-cı ildən 1780-ci ilə qədər Habsburq sülaləsi mülklərini və 1745-ci ildən Müqəddəs Roma İmperiyasını idarə edən Mariya Tereza onu alman dili kursuna göndərir və iki aydan sonra övladlığa götürür. Sadəcə Əlidən bir tələbi olur. "Xristianlğı qəbul elə”.
25 yanvar 1756-cı ildə Roma Katolik Kilsəsi tərəfindən xristianlığa qəbul edilən Əli xanın bundan sonra isə bütün rəsmi sənədləşmə işləri başa çatır və Nadir Şahın oğlu Mustafa Əli Mirzə xan Yohann Cozep von Semlin adını alır. (Bax: Adelslexikon. Genealogisches Handbuch des Adels. Germany. 2002 p. 293.)
O, Vyana Hərbi Akademiyasında hərbi xidmətə qəbul edilir. 1757-ci ildə İmperator Feldmarşalı Leytenant Ziqmund Fridrix fon Qaysrukun 42-ci Piyada Alayında gizir kimi işə götürülür. Yeddiillik Müharibədə o, 1759-cu ilə qədər Breslau və Hochkirchdəki mühüm döyüşlərdə fərqlənmək imkanı əldə edir, burada iki dəfə yaralanır, bundan sonra kapitan rütbəsinə yüksəlir. Prussiyya ilə müharibədə əsir düşən igid şəhzadəni Prusiyya kralı şəxsən qəbul edir və onunla iki saat söhbət edir. (Bax: Genealogisches Handbuch des Adels, Adelslexikon Band XIII, Band 128 der Gesamtreihe, Limburg an der Lahn 2002, S. 293)
Müharibə bitəndən sora baron titiulu alan şəhzadəyə Napelon Bonapart görüş təklif edir və İmperator ona Hindistan kralı titulunu və vəzifəsini vəd edir. Napoleonun səfiri Von Semlindən İran taxtını ələ keçirməyə cəhd göstərməsini xahiş edərək, ona hərbi dəstək təklif edir. Von Semlin təklifi rədd edərək, "Nə mən, nə də övladlarım Əfşar taxtını düşünmürük. İran kralı olmaq hüququm olsa belə, onları bu yaşa qədər məni dəstəkləyən Müqəddəs Roma İmperatoru II Fransisə verirəm" deyir. (Bax: Francis Gerfen. Vienna: Scientific magazine. 1821. p. 186.)
Əli xan 1792-ci ildə türk əsilli Roza adlı xanımla ailə qurur. Onların İohann (Yəhya) və Yusif (Yusif) adlı iki oğlu olur. Onlar da sonra hər ikisi Avstriya ordusunda xidmət ediblər. (Bax: The Afshar Dynasty http://www.royalark.net/Persia/afshar3.htm)
Mustafa Əli Mirzə xan 90 yaşında Vyana yaxınlığındakı Mödlinqdə vəfat edib və öz evinin bağçasında dəfn edilib. Onun vəsiyyətinə uyğun olaraq dəfnində iştirak edən hər kasıba 5 gulden (avstriya pulu) ödənilib. Ölümünə qədər özünün türk adı olan Əli Mirzə Xandan istifadə edərək qanun layihələri imzalayıb.

Fotoda Vyanada adına və ailəsinə məxsus olan mülküdür. (Von Semlin's house in District 2 of Vienna)
Zaur Əliyev, dosent
Oxşar xəbərlər
- Keçmiş Prezident həbsxanada BABA oldu
24 oktyabr 2025 23:48
- Şahin quşunu qanunsuz ovlayanlar saxlanıldı - Hərəsinə 2 min manat cərimə-Fotolar
24 oktyabr 2025 23:29
- Sərdar Səfərova general-mayor rütbəsi və yüksək vəzifə verildi
24 oktyabr 2025 22:05
- Bir sıra məhkəmələrə yeni hakimlər təyin edildi - Siyahı
24 oktyabr 2025 12:20
- Rəsulzadəni öldürməkdən imtina etdiyi üçün ölüm əmri verilən qəhrəman
24 oktyabr 2025 00:04
- Qalina Mehdiyeva erməni dilində ağı deyib,ağlayırmış — Mehdiyev qayınanasını harda dəfn edib? - ÖZƏL REPORTAJ
23 oktyabr 2025 15:37
- İqbal Məmmədovun MİLYONLARLA VERGİ BORCU VAR
23 oktyabr 2025 15:01
- Ramiz Mehdiyevin həbsdəki adamı - Ona da xəyanət etmişdi
23 oktyabr 2025 11:26
- Adım əsassız yerə Ramiz Mehdiyevlə yanaşı çəkilir- Elmira Axundova çətin duruma düşüb
23 oktyabr 2025 01:55
- Mehriban Əliyevanın Roma Papası ilə görüşündə bu sənət əsəri təqdim olunub - Foto
22 oktyabr 2025 23:45
Xəbər lenti
- İlham Əliyev Tokayevi təbrik etdi
25 oktyabr 12:10
- Silahla gəlib dedi ki, məni Ramiz Mehdiyev göndərib, sizi öldürmək... - MÜSAHİBƏ
25 oktyabr 03:41
- Prezidentdən Qubadlının azad olunması münasibətilə paylaşım
25 oktyabr 01:55
- Pezeşkian: Neftimiz, qazımız var, amma xalqımız acdır
25 oktyabr 01:39
- Putin İlham Əliyevə zəng etdi
24 oktyabr 23:55
- Keçmiş Prezident həbsxanada BABA oldu
24 oktyabr 23:48
- Müəllimin qarşısına problem qoyuruq - işə qəbul üçün pul ödəməlisən
24 oktyabr 23:36
- Şahin quşunu qanunsuz ovlayanlar saxlanıldı - Hərəsinə 2 min manat cərimə-Fotolar
24 oktyabr 23:29
- Veteranlara verilən 80 manat artırılacaq?
24 oktyabr 22:42
- Sərdar Səfərova general-mayor rütbəsi və yüksək vəzifə verildi
24 oktyabr 22:05
- İmperiya varislərinin Bakı-İrəvan barışını alqışlamaması təəccüblü deyil... - Zahid Orucdan MÜHÜM ÇIXIŞ
24 oktyabr 12:45
- Parlamentdə Ramiz Mehdiyevlə bağlı ŞOK ÇIXIŞ
24 oktyabr 12:41
- Bir sıra məhkəmələrə yeni hakimlər təyin edildi - Siyahı
24 oktyabr 12:20
- Hər gün mixək çubuğu çeynəyin...
24 oktyabr 11:24
- Dünyada iki ölkənin paytaxtı yoxdur: Biri Avropada, o biri ...
24 oktyabr 11:01
- Noyabrda 12 gün iş olmayacaq - Tarixlər
24 oktyabr 01:34
- General Mövlam Şıxəliyev HƏBSXANADA KEFDƏDİR, HƏR AY 2O MİN DOLLAR XƏRCLƏYİR
24 oktyabr 00:22
- Rəsulzadəni öldürməkdən imtina etdiyi üçün ölüm əmri verilən qəhrəman
24 oktyabr 00:04
- Mehdiyevin xanımı dövlətə olan borcunu niyə ödəmir?
23 oktyabr 22:02
- Qalina Mehdiyeva erməni dilində ağı deyib,ağlayırmış — Mehdiyev qayınanasını harda dəfn edib? - ÖZƏL REPORTAJ
23 oktyabr 15:37
- Həlak olan daha 1000 əsgərin CƏSƏDİ Ukraynaya qaytarıldı
23 oktyabr 15:09
- İqbal Məmmədovun MİLYONLARLA VERGİ BORCU VAR
23 oktyabr 15:01
- Ramiz həbsxanaya düşsə, dözməz, ÖLƏR ORDA! – Əli İnsanovdan SENSASİON MÜSAHİBƏ (VİDEO)
23 oktyabr 13:31
- Bir şəklin tarixçəsi: Fəzail Ağamalı Ramiz Mehdiyevin önündə məruzə edir
23 oktyabr 11:41
- Ramiz Mehdiyevin həbsdəki adamı - Ona da xəyanət etmişdi
23 oktyabr 11:26
- Prezident Viktor Orbanı təbrik etdi
23 oktyabr 11:16
- Bakıda evin kirayə haqqını verə bilməyən ALİM küçədə yıxılıb ÖLDÜ
23 oktyabr 11:01
- Qazaxıstanda ağır qəza - 12 ölü
23 oktyabr 10:48
- Adım əsassız yerə Ramiz Mehdiyevlə yanaşı çəkilir- Elmira Axundova çətin duruma düşüb
23 oktyabr 01:55
- Niderlandlı Dieqo Bakker deyir ki, GORANBOYLUYAM...VİDEO
23 oktyabr 01:25
Video & Fotoqalereya
Video
Fotoqalereya
