Dünyanın xəritəsini dəyişən Malazgird savaşı
![](https://www.nuh.az/uploads/posts/2023-08/thumbs/big_1693156374_malz.jpg)
Qaynaqlar yazır ki, Malazgird ərazisində ordunu saxlayıb çadırlar quran Alp Arslana kəşfiyyatçı əsgərlərdən biri yaxınlaşaraq, "Sultanım, düşmən 300 minlik ordusu ilə bizə yaxınlaşır”, deyir. Sultan sakitliyini pozmadan belə bir tarixi cümlə işlədir: "Biz də onlara yaxınlaşırıq”.
Malazgird döyüşündən öncə, cümə günü, avqustun 26-da əsgərlərini başına yığan Alp Arslan atdan düşüb səcdə edir: "Ya Rəbb, sənin qarşısında üzümü yerə qoyub sənin üçün döyüşürəm. Ya Rəbb, niyyətim safdır: Mənə kömək et, duamda səhv nəsə varsa, lənət olsun mənə" Sonra əsgərlərinə dönüb "Burada Allahdan başqa sultan yoxdur. Nizam və tale yoxdur onun əlindədir. Buna görə də mənimlə döyüşməkdə və ya məni tərk etməkdə azadsınız", deyir. Bu həyəcanlı və qətiyyətli sözlərə qarşı əsgərlər bir ağızdan deyirlər: "Biz heç vaxt sənin əmrindən dönməyəcəyik!”. Döyüşün nəticəsindən narahat olaraq, ağlaya-ağlaya bir biri ilə sağollaşlar. Sultan ağ geyinib atının quyruğunu bağlayır və son nitqini söyləyir: "Ey əsgərlərim! Şəhid olsam, bu ağ paltar kəfənim olsun. Onda ruhum göyə qalxacaq. Məndən sonra Məlikşahı taxtına oturdun, ona sadiq olun. Qələbə qazansaq, gələcək bizimdir”. O, vəziri Nizаmülmülkə və xatununa belə bir məktub göndərir: "Mən yаnımdаkı оrdumlа düşmən üzərinə gedirəm. Əgər sаğ qаlsаm bunu Allаhın mərhəməti sаyаcаğаm, şəhid оlsаm bu Allаhın lütfüdür. Mənim vаrisim оğlum Məlikşаh оlsun". 14 аvqust 1071-ci ildə sultаn öz sərkərdəsi Sаvtəkin Alxаsı Bizаns imperаtоrunun yаnınа sülh dаnışıqlаrınа göndərir. İmperаtоr Diogen elçiyə belə deyir: "Bizim аtlаr аxşаm Təbrizdə su içəcək, səhərisi isə Reydə dаnışıqlаr аpаrаrıq!" Sаvtəkin imperаtоrа belə cаvаb verir: "Atlаrınız həqiqətən аxşаm Təbrizdə su içəcək, аncаq о аtlаrın süvаriləri siz оlmаyаcаqsınınz!" Malazgird döyüşü 1071-ci il avqustun 26-da başlanır. Döyüşdən öncə Ozan qoppuzu alıb oxumağa başlayır: Biz qaçan atlar, Ətraflı Ad - 00:30 Tutarıq, tuturuq, Birlikdə uzanıb qaçırıq, Nəcib atlarla. Gözləyirik, gözləyirik, Dost olmağı gözləyirik, Gözləyirəm, Çarpışanlar. Döyüş başlayan an Sultan ox-yаyını yerə аtıb, qılıncı əlinə аlır və irəliyə keçir. Bizаns imperаtоrunun оrdusunun sаğ və sоl cinаhlаrındа quzlаr (xristiаn оğuzlаr) və peçeneqlər, qоşunun аrxаsındа isə Andrоnik Dukаnın bаşçılıq etdiyi gürcü-yunаn və s. xаlqlаrdаn ibаrət dəstələr yerləşdirilmişdi. Səlcuqlu оrdusu döyüşə qədim türk аdəti üzrə "Ya hüüü" və islаm qаydаsı üzrə "Allаh, Allаh" nidаlаrı ilə bаşlаyır. "Ya Hüüü" sədаlаrını eşidən quz və peçeneqlər qаrşılаrındа öz sоydаşlаrının оlduğunu bilərək, səlcuqlulаr tərəfinə keçir. Böyük Turan hərb taktikası-aypara düzümü döyüşün taleyini həll edir. Türk döyüşçülərin qəfil hücumu Bizans süvarilərini təşvişə salır. Sərkərdələrin qaçdığını görən döyüşçülər zirehli geyimlərini çıxararaq (ağır olduğu üçün onunla qaçmaq əlverişsiz idi), qaçmağa başlayır. Belədə döyüşçülərin silah və güc nisbəti bərabərləşir və qılıncoynatmada usta olan türklər bizanslı əsgərləri məğlub edir. Dünya tarixi üçün dönüş nöqtəsi olan Malazgird döyüşündə məğlub imperator Diogen razılaşmaya əsasən, azad olunmaq üçün 1.500.000 dinar verməyi, vergi olaraq hər il 360.000 dinar ödəməyə razı olur. Bizansın əlində olan müsəlman əsirlər buraxılmalı, lazım gəldikdə bizans əsgərləri səlcuklara yardım etməli, Antakya, Urfa, Əhlət və Malazgird torpaqları türklərə verilməli idi. Konstantinopola doğru yola çıxan imperator Tokatdan topladığı 200.000-dək dinarı özü ilə birlikdə gələn türk əsgərlərinə verir. Alp Arslan Diogenin qızlarından biri ilə evlənie. Sultan Diogenə hədiyyələr və 200 nəfərlik bir dəstə verərək azad edir. Əmir Sunduk Bizans qoşunlarının qələbə rəmzi olan "Böyük qızıl xaçı" ələ keçirirərək Alp Arslana göndərir. Alp Arslan qızıl xaçı Bağdada aparıb xəlifənin ayaqları altına atır. Xəlifə əl Qaim bunu görüb Sultana yazır: "Dinin dirəyi, ərəblərin və əcəmlərin hakimi, bütün müsəlmanların sultanı, müslümlərin pənahı, əmirəlmöminin gücünün təsdiqisən!" Malazgird qələbəsi Türk dünyasının böyük tarixidir və neçə illər sonra Səlcuqlu dövləti zəifləsə də, onun yaratdığı bir güc 624 il üç qitəyə, yeddi dənizə hökmranlıq etmiş Osmanlı imperiyasının yaranması üçün şərait yaratdı. Zaur Aliyev, dosent
- 2076-cı ildə kommunizm dünyanın hər ölkəsinə yayılacaq - VANQA
11 iyul 2024 12:59
- Təbii sərvətlərinə görə dünyanın ƏN VARLI ölkələri hansılardır?
10 iyul 2024 20:08
- İqlim dəyişikliyi və COP-29: Elm və əməkdaşlıq dünyanı xilas edəcək!
5 iyul 2024 19:27
- Azərbaycanlı qıza görə dinini dəyişdi: Virtual dünyadan başlayan eşq (FOTOLAR)
29 iyun 2024 15:37
- Dövlət qurtaran möhtəşəm QADIN! - Altuncan xatun
23 iyun 2024 22:57
- Dünyanın ən kiçik 10 ölkəsi - SİYAHI
23 iyun 2024 11:50
- Bakcell ilə innovasiya dövrü başladı!
30 aprel 2024 11:50
- Köçaryanın oğlu ilə Paşinyan arasında gərginlik, parlamentdə ağız deyəni qulaq eşitmədi – VİDEO
22 mart 2024 23:36
- BMT Azərbaycanın xəritəsini YENİLƏDİ
21 mart 2024 23:46
- Finlandiya yenidən dünyanın ən xoşbəxt ölkəsi oldu – Azərbaycan isə 101-ci...
21 mart 2024 13:42
- İranda DİL POBLEMİ aradan qalxır? (ŞƏRH)
26 iyul 22:42
- DGK Abid Şərifovun şirkətinə protokol yazdı
26 iyul 17:19
- Dəmir Yolları İdarəsi öz işçisinin şirkətinə tender verib – ARAŞDIRMA
26 iyul 15:03
- İki üzü, 4 ayağı və 4 qolu olan körpə doğuldu – FOTO
26 iyul 14:12
- Hacı Qalibin oğlu namizəd olmadı, qalmaqallı direktora yol açıldı
26 iyul 11:21
- Seçicilərdən şans istəyən YAP-çı XANIM namizəd
26 iyul 10:39
- Aralarındakı səs fərqi 1 %-ə endi
26 iyul 10:04
- Ağadadaş Ağayev cinayət məsuliyyətinə cəlb olundu - SON DƏQİQƏ
26 iyul 09:41
- 60 MANATA görə ADAM ÖLDÜRDÜ
26 iyul 09:22
- Pezeşkiandan İNQİLABİ İLK: Azərbaycan dili ilə bağlı...
26 iyul 09:10
- Ağadadaş Ağayevdən şikayətçi deyiləm - Həmin qadın danışdı
26 iyul 00:51
- AĞ Partiya sədrinin köməkçisi Mətləb Aslanovun namizədliyi qeydə alındı
25 iyul 21:53
- Elçin Əfəndiyevin qızı da deputatlığa namizəd oldu - AÇIQLAMA
25 iyul 20:40
- Ağadadaş Ağayevin döyüldüyü MedEra-nın sahibi BU MƏŞHURUN QUDASIDIR - VİDEO
25 iyul 19:01
- Eldar Mahmudovdan YENİ XƏBƏR VAR - Yarım milyona yaxın...
25 iyul 18:55
- Aybəniz İlqarın həbs ediləcəyi xəbərləri yayılıb
25 iyul 18:32
- Xanlar Fətiyev haqqında sensasion faktlar: Sabiq deputat külli miqdarda vəsaiti ölkədən necə çıxarıb?
25 iyul 16:12
- OĞLU avtoqəzada ölən ATA Baş prokurora müraciət etdi...
25 iyul 14:48
- Səttar Möhbalıyev bu qurumu ailə biznesinə çevirib – Hüquq müdafiəçisi
25 iyul 12:23
- ŞLYAPA ZAHİD-in işi məhkəmədə - 42 MİLYON necə mənimsənilib?
25 iyul 10:28
- Ziya Bünyadovun qətli ilə bağlı SİRR PƏRDƏSİ ARALANIR
25 iyul 09:08
- Prezident general-leytenantı təltif etdi
24 iyul 16:17
- AĞ ÇİÇƏYİMdən təmzinat tələb edən qadının başınaa BUTULKA ilə VURDULAR
24 iyul 13:26
- İlham Əliyev Şavkat Mirziyoyevə zəng edib
24 iyul 11:57
- O qapını bağlasam, şagird və müəllimlər qalacaq çöldə - VİDEO
24 iyul 11:49
- Rusiya müdafiə nazirinin müavinini 1 MILYON RUBL ( 19 MIN AZN ) rüşvətə görə 15 İL HƏBS gözləyir )))
24 iyul 09:42
- Əkrəm Həsənov - Gəlirlər azalır, qiymətlər və aqressiya artır
24 iyul 02:03
- Bu ölkədə SUBAYLIĞI QADAĞAN etmək istəyirlər
24 iyul 01:14
- NAR-ın dəstəyi ilə Ana dilində səlis danışanların çempionatı - Cəlalə Nəzəroğlunun müsahibəsi
23 iyul 18:31
- Sabiq nazirin qızı da deputatlığa namizəd oldu
23 iyul 12:39