Heç kəs unutmasın ki, bizim yaradıcılığımız şəxsi əmlakımız deyil xalqın sərvətidir

İnterval.az-ın bu gün ki müsahibi və özəl qonağı “Natiq” ritm qrupunun rəhbəri, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Natiq Bahadur oğlu Şirinov.
Müxbir : – Xöş gördük, əziz və dəyərli sənətkarımız Natiq müəllim,
Bildiyimizə görə uzun bir müddətdir ki, novator və müəllif kimi yaradıcılığınızla əlaqəli bır çox problemlər yaranıb və siz onları köklü şəkildə həll etməyə qərar vermisiniz.
N.Ş.:Müəlliflik hüququ ətrafında yaranan problemlər illərdir ki, bir çox sənət adamı kimi məni də narahat edir. Bildiyiniz kimi biz mədəniyyət adamları daha çox qastrol səfərlərində olur, vaxtımızın xeyli hissəsini sənət fəaliyyətinə sərf edirik. Buna görə də digər işlərə, o cümlədən müəlliflik hüququ kimi məsələlərin tənzimlənməsi və həllinə vaxtımız qalmır. Hazırda, qanuna əsasən müəlliflərin qonorarlarının yığılması və paylanması işini ictimai birliklər aparmalıdır. Əlbəttə, bunu çox yaxşı bilən dələduzlar daim iş başındadır.
Müxbir:Bildiyimiz kimi illərdir bir çox faktlar təsdiq edir ki, dəfələrlə Azərbaycan sənətinin qorunması naminə aparılan qanuni işləri pozaraq şəxsi maraqları üçün maddi qazanc əldə etmək halları ilə qarşılaşmışıq. Bəzi araşdırmalar apararaq bir çox maraqlı faktlarla tanış olmuşuq. Buna misal olaraq ictimai birlik kimi əvvəllər “Musiqili Əsər Müəlliflərinin Əmlak Hüquqlarının İdarəçiliyi” adı ilə qeydiyyatdan keçmiş, sonradan isə “Azərbaycan Müəllifləri” İctimai Birliyi kimi adını dəyişdirərək fəaliyyət göstərən bu təşkilatda uzun müddətdir ki, “hakimiyyət” davası gedirdi. Yaradıcılığa aidiyyatı olmayan şəxslər illərlə bu birliyə kimin rəhbərlik edəcəyi iddiası ilə məhkəmələrdə çəkişmələrdə, bir birini mənimsəmələrdə ittiham etməkdə idilər. Amma bu illər ərzində müəlliflərin qonorarlarının ödənilməsində hansı iş gördükləri barədə bir dənə də olsa nə ictimaiyyətə açıq məlumata, nə rəsmi hesabata rast gəlmədik.
N.Ş.: Məncə biz müəlliflərin, öz hüqüqlarının nədən ibarət olması və haqqlarını tələb etmək üçün qüvvədə olan dövlətimizin ali qanunları ilə tanış olub bir az maariflənmələrinin tam zamanı çatıb. Yaradıcı adamların hüquqlarını kollektiv əsasda idarə edən ictimai birlik də artıq rəsmi olaraq qeydiyyatdan keçib və aktiv fəaliyyətə başlamışdır və mən dərhal oraya üzv oldum. Bəli, belə ictimai birliklərin qanunla yaradılmalarının məqsədləri özləri üçün pul qazanmaq deyil. Onlar müəlliflər, ifaçılar üçün, bir sözlə yaradıcı insanların adından rastlaşdıqları müəlliflik problemlərinin həlli ilə məşğul olmaq və onlara çatmalı olan qonorarları toplayıb əsər sahiblərinə çatdırmalıdırlar.
Müxbir: Yaqin bu qədər yüklü iş qrafikiniz arasında sizi bir də hüquqi işlərinizlə məşğul olmağa vadar edən çox ciddi bir səbəb var.
N.Ş.:Mahnıların, şeirlərin, müxtəlif növ yaradıcılıq nümunələrinin oğurlanması, yaxud başqa adla təqdimatı haqqında çox eşitmişik. Mən də bu problemlə dəfələrlə üzləşmişəm. Bu yaxınlarda yaşanan hadisə isə məni daha qətiyyətli olmağa və ciddi addımlar atmağa vadar etdi.
Belə ki, tərəfimdən 2012-ci ildə yaradılmış materialı daşdan olmayan, ebonit olan, əl ilə ifa olunan və fərqli səs effektlərinə malik “Qavaldaş nağara” adlı tətbiqi sənət əsəri 2019-cu il 11 dekabr tarixində 12/C-10851-19 nömrəsi ilə Əqli Mülkiyyət Agentliyində qeydiyyata alınıb. Həmin qavaldaş nağara tətbiqi sənət əsəri əsasında yaradılmış aləti Azərbaycanda ilk dəfə olaraq keçirilən “Eurovision” mahnı müsabiqəsinin açılış mərasimində istifadə etmişəm. 2019-cu ildə Heydər Əliyev adına Sarayda “Natiq Ritm Qrupu”nun böyük tamaşaçı kütləsinin iştirakı ilə keçirilən konsertində, habelə 2012-ci ildən etibarən Azərbaycan da daxil olmaqla dünyanın bir çox ölkələrində keçirilən tədbirlərdə həmin Qaval daşından istifadə etməklə ifalarım olub. Lakin cavabdeh Ramil Cahangirov tərəfindən razılığım olmadan qanunsuz olaraq “Qaval daş”dan istifadə edilib. Belə ki, müstəsna hüquqları mənə məxsus tətbiqi sənət əsəri olan müəlliflik hüququ obyekti çertyojlardan və materiallardan istifadə edilərək yaradılmış Qaval daşından cavabdeh Ramal Cahangirov müxtəlif tədbirlərdə istifadə edərək haqsız qazanc əldə edib. Bununla da mənim müəlliflik hüquqlarımı pozub.
Xüsusilə qeyd edim ki, müəlliflik hüququ ilə bağlı məsələlərə daim həssaslıqla yanaşmışam. Yaradıcı fəaliyyətimin nəticəsində meydana gəlmiş bir çox musiqi alətlərinin və musiqi əsərlərinin müəllifiyəm və həmin müəlliflik hüququ obyektlərini Əqli Mülkiyyət Agentliyində qeydiyyatdan keçirmişəm.
Sizə danışdığım məsələ ilə bağlı da qanunauyğun şəkildə addım atmağı lazım bilərək məhkəməyə müraciət etdim. Kifayət qədər sübutum olduğu üçün ədalətin bərqərar olacağından şübhəm yoxdur. Müəlliflik hüquqlarının pozulmasının sübutu kimi müxtəlif videogörüntüləri də məhkəməyə təqdim etdim.
Yaradıcı fəaliyyətim dövründə dəfələrlə müəlliflik hüquqlarımın pozuntularına rast gəlmişəm. Problemin həlli istiqamətində müraciət edə biləcəyimiz rəsmi qurumun olmasına baxmayaraq, elə məsələlər də var ki, onların həlli, qanunlarımızın tələbinə uyğun olaraq, yalnız yaradıcı insanların özlərinin yaratdıqları qeyri-hökumət təşkilatı olan – yani ictimai birlik olan təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilməlidir. Sevindirici haldır ki, bu qəbildən olan problemlərimizi həll etmək iqtidarında olan, qapısını döyə biləcəyimiz “Müəllif Hüquqları Uğrunda” İctimai Birliyi var. Üzvü olduğum Birlik üzləşdiyim problemin həlli istiqamətində öz səlahiyyətləri çərçivəsində, özlərinə aid hissədə mənə lazımi dəstəyi göstərdi. Əvvəllər bu sahədə özlərini müəlliflərin maraqlarını təmsil edənlər kimi qələmə verən ictimai birlik yalan vədlərdən başqa heçnə etmirdi. İndi isə sözün əsl mənasında işi görən peşəkarlardır, sənətə can yandıranlardır. Çünki müəlliflərin problem və əmlak hüquqları ilə məşğul olan qurum ancaq yaradıcı insanlardan və müəlliflərin özündən ibarət olmalıdır. Üzvü olduğum və hal-hazırda mənim problemimin həllini aparan MHU İB məhz bələ bir təşkilatdır və nəticənin də müsbət olacağına inanıram.
Bilirsiniz ki, mən təkcə Azərbaycanda yox, həm də Azərbaycandan kənarda də mədəniyyətimizi təmsil edirəm. Ona görə də əsərlərimin xaricdəki taleyindən də nigaranam.
Müxbir: Yeri gəlmişkən sizinlə müsahibədən öncə biraz araşdırmalar apardım. Çox maraqlı bir faktla rastlaşdım. İllər öncə piratçılığa dəstək verərək şərait yaradan işbazların ucbatından, Azərbaycan faktiki olaraq bu sahə üzrə “qara siyahıya”daxil edilmişdir. Bu “qara siyahı” hər il ABŞ Ticarət Nümayəndəliyinin Ofisi (Prezidentin İcraçı Ofisi) ABŞ-nın ticarət tərəfdaş dövlətlərində əqli mülkiyyət hüquqlarının riayət olunmasına və qorunmasına dair Xüsusi 301 Hesabatında (“Siyahı 301”) əks olunur.
N.Ş.:Bəli belə bir fakt mövcud olub. Bildiyimə görə Azərbaycan Respublikası yalnız 2006-cı ildə, o cümlədən o zamanki Müəllif Hüquqları Agentliyinin (hazırki Əqli Mülkiyyət Agentliyi) səyləri nəticəsində həmin siyahıdan çıxarılmışdır. Amma, maraqlısı bilirsiz nədir? Belə siyahıya ölkəmizin düşməsinin səbəblərindən biri də, bəlkə də ən böyüyü müəllif hüquqlarını pozanlar olub. Hələ 2000-ci illərin əvvəllərində ölkədə fəaliyyət göstərən studiyaların müəllif hüquqlarını pozaraq buraxdıqları kasetlər ölkəmizin bu “qara siyahı”ya düşməsində böyük rol oynamışdır. Əlbəttə bu ölkəmizin beynəlxalq nüfuzuna çox böyük zərbə idi. Bu günkü söhbətimizin mövzusuna və sizin qaldırdığınız məsələyə aid olduğu üçün bu faktı burda səsləndirmək istədim.
Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, bu günkü gün “Müəllif Hüquqları Uğrunda” İctimai Birliyi musiqiliəsər müəlliflərinin hüquqlarının təkcə Azərbaycanda deyil, ölkə xaricində dəqorunması məqsədilə digər dövlətlərin müvafiq təşkilatları və beynəlxalq qurumları ilə iş aparır.
Bəli, səsləndirilən faktlar bir daha onu göstərir ki, bu sahədə təkcə öz xeyirlərini düşünən iş adamlarından yaradıcı insanlara heç bir xeyir və dəstək ola bilməz. Hətta, belə “fəaliyyət” həm də ölkənin beynəlxalq imicinə də xeyir gətirməz.
Bir daha vətənin xalqının sənətkarı kimi demək istəyirəm ki, mən ömrümü Azərbaycan sənətinə və millətimin mədəniyyətinə həsr etmişəm və son nəfəsimə qədər də yaradıcılığımla xalqıma qulluq edəcəm. Və heç kəs unutmasın ki, bizim yaradıcılığımız şəxsi əmlakımız deyil xalqın sərvətidir. Bu sərvətə əl uzatmaq kirlətmək və ləkə salmaq olmaz.
Belə bir ağır və məsuliyyətli işlə yaradıcı şəxslərə göstərdikləri dəstək üçün “Müəllif Hüquqları Uğrunda” İctimai Birliyinə təşəkkür edir, gələcək fəaliyyətində uğurlar arzulayıram.
Nərmin İsgəndərli
İnterval.Az
Məqaləyə dair fotomateriallar:
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 2025 12:15
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 2025 23:21
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva – elmi və ictimai fəaliyyətin işığında
15 aprel 2025 11:06
- Stalinin DNT-si: alimlər onun şifrəsini açdıqdan sonra nələr bəlli olub?
14 aprel 2025 00:01
- 1990-cı ildə AXC və Ter-Petrosyan Riqada Qarabağla bağlı nələri müzakirə edib? – FOTOXRONİKA
13 aprel 2025 23:24
- Dünyanın ən şirin canlısı Xəzərdə yaşayır: İqlim dəyişikliyinə görə yox ola bilər
13 aprel 2025 15:47
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 2025 14:24
- Restoranların OYUNU - Toyda artıq qalan yeməklərin SONRAKI AQİBƏTİ
13 aprel 2025 14:11
- Köçəryan bizim kombinatda dəzgahları yağlayırdı, sonradan komsomol katibi oldu
11 aprel 2025 15:41
- Mikayıl İsmayılovun oğlu atalıq testindən keçməkdən növbəti dəfə yayındı – ALİMENTİ DƏ ÖDƏMİR
11 aprel 2025 13:47
- Дрессировщик обезьян - помощнице: Дай по башке ему !
21 aprel 16:54
- 5 nəfər Ədalət Partiyasının sədri olmaq istəyir
21 aprel 16:21
- Onun vəfatı xəbərini dərin sarsıntı hissi ilə qarşıladıq - Prezident
21 aprel 16:12
- İran Prezidenti aprelin 28-də Azərbaycana səfər edəcək
18 aprel 15:37
- Prezidentlərin təkbətək görüşü başladı
16 aprel 13:01
- Mehdiyevlə bağlı YENİ XƏBƏR - AMEA-da yeyintilər və...
16 aprel 12:22
- Deputatın oğlu dayısı oğlunun külli miqdarda pulunu mənimsəyib? - ŞİKAYƏT
16 aprel 12:15
- Mehriban Əliyeva 1 saylı körpələr evində və 1 saylı uşaq evi sosial xidmət müəssisəsində oldu - FOTO
15 aprel 23:38
- Azərbaycanda tələbə özünü güllələdi - FOTO
15 aprel 23:21
- Məmməd Musayev yola salındı
15 aprel 23:05
- Sloveniyanın XİN rəhbəri Bakıya gəlir
15 aprel 13:21
- Gürcüstan prezidenti bu gün Azərbaycana gələcək
15 aprel 12:05
- Yoxlasaq diplomların yarısı saxta ÇIXACAQ: Niyə hər şeyi cəmiyyətin boynuna yıxırsız? - GƏRGİN DEBAT
15 aprel 11:44
- Akademik Zərifə xanım Əliyeva – elmi və ictimai fəaliyyətin işığında
15 aprel 11:04
- Deputat Azər Allahverənovun növbəti vətəndaş qəbulu Zabrat qəsəbəsində keçirilib
14 aprel 16:36
- İlham Əliyev Faiq Həsənovu təbrik etdi
14 aprel 15:58
- Saxta generala - 8 il 6 ay həbs verildi
14 aprel 15:27
- Leysan, dolu, qar - Sabahın havası
14 aprel 14:39
- 72 yaşında bu qədər sərvətə sahibdir
14 aprel 13:43
- Prezident qəbul keçirdi - Fotolar - Yenilə
14 aprel 12:29
- Stalinin DNT-si: alimlər onun şifrəsini açdıqdan sonra nələr bəlli olub?
14 aprel 00:01
- Ürəyi xəstə olanlar yeməməlidir – Həkim
13 aprel 23:52
- 1990-cı ildə AXC və Ter-Petrosyan Riqada Qarabağla bağlı nələri müzakirə edib? – FOTOXRONİKA
13 aprel 23:24
- ŞOK : Uçan naməlum obyekt 23 sovet əsgərini DAŞA ÇEVİRİB
13 aprel 23:01
- Rusiya onun sədaqətini danışır - Başqırdların Haçikosu
13 aprel 22:42
- Türkiyəni silkələyən qətllə bağlı ŞOK: Sabah 15 nəfər... - FOTO
13 aprel 20:31
- Türkcəni gah öyrənirsən, gah unudursan... - Ərdoğan Kosovo prezidentinə
13 aprel 20:10
- Dünyanın ən şirin canlısı Xəzərdə yaşayır: İqlim dəyişikliyinə görə yox ola bilər
13 aprel 15:47
- Bu dəmir yolu bizə milyardlar gətirəcək - Paşinyan Zəngəzur dəhlizindən danışdı
13 aprel 14:33
- Əş-Şaraa türkmən generalı yüksək hərbi vəzifəyə təyin etdi
13 aprel 14:24